Địa lí các vùng kinh tế (Chuyên đề Địa Lí ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Thế mạnh

Khai thác thế mạnh

- Giàu tài nguyên khoáng sản nhất nước ta.

- Một số loại khoáng sản có trữ lượng tương đối lớn, có khả năng khai thác với quy mô công nghiệp như than ở Lạng Sơn, Thái Nguyên; sắt ở Yên Bái, Lào Cai;…

- Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất - kĩ thuật ngày càng hoàn thiện, khoa học - công nghệ mới, tiên tiến được ứng dụng giúp cho khai thác và chế biến khoáng sản thuận lợi hơn.

a) Tình hình phát triển

- Một số loại khoáng sản chủ yếu được khai thác trong vùng như: than, a-pa-tít, đá vôi, nước khoáng.

- Một số khoáng sản được khai thác với quy mô nhỏ như: chì - kẽm (Bắc Kạn), thiếc (Cao Bằng),...

- Khoáng sản được khai thác là nguyên, nhiên liệu cho công nghiệp sản xuất điện, các ngành công nghiệp khác.

- Các sản phẩm của công nghiệp chế biến khoáng sản nổi bật là xi măng, phân bón,...

b) Lưu ý

- Khai thác khoáng sản trong vùng có tác động đến môi trường. Do đó, trong quá trình khai thác cần hạn chế tác động xấu tới môi trường.

Thế mạnh

Khai thác thế mạnh

- Có tiềm năng thuỷ điện lớn nhất nước ta.

- Ngoài ra, vùng có nhiều sông, suối, thuận lợi để xây dựng các nhà máy thuỷ điện có công suất vừa và nhỏ.

- Nhu cầu về điện trong nước ngày càng tăng, khoa học - công nghệ tiên tiến, chính sách phát triển phù hợp, nguồn vốn đầu tư lớn là động lực thúc đẩy ngành phát triển.

a) Tình hình phát triển

- Trung du và miền núi Bắc Bộ đã xây dựng nhiều nhà máy thuỷ điện có công suất lớn.

- Trên sông Đà, 3 nhà máy thuỷ điện lớn nhất cả nước đã được xây dựng là Sơn La, Hoà Bình, Lai Châu.

- Các nhà máy thuỷ điện đáng kể khác là Huội Quảng, Tuyên Quang, Bản Chát, Thác Bà.

- Ngoài ra, trên các sông suối nhỏ đã xây dựng nhiều nhà máy thuỷ điện có công suất vừa và nhỏ.

- Việc phát triển thuỷ điện góp phần khai thác thế mạnh, cung cấp năng lượng cho vùng và cả nước, tạo động lực mới cho sự phát triển.

b) Lưu ý

- Phát triển thuỷ điện ở vùng cần chú ý việc giải quyết hài hoà vấn đề khai thác, sử dụng nguồn nước giữa thuỷ điện và thuỷ lợi; quản lí - sử dụng hiệu quả tài nguyên nước, ứng phó với thiên tai và biến đổi khí hậu; khai thác hiệu quả vùng lòng hồ, phát triển nuôi trồng thuỷ sản, du lịch; bảo vệ rừng đầu nguồn giữ nguồn nước cho các hồ thuỷ điện,...

Thế mạnh

Khai thác thế mạnh

- Có địa hình phần lớn là đồi núi, xen kẽ các cao nguyên có bề mặt tương đối bằng phẳng.

- Địa hình cao nguyên và các khu vực đồi núi thấp có đất feralit chiếm diện tích lớn.

- Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh, phân hoá theo độ cao.

- Nguồn nước dồi dào cung cấp nước tưới.

- Cơ cấu cây trồng đa dạng, gồm:

a) Cây công nghiệp

- Là vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn thứ 3 cả nước.

- Các loại cây công nghiệp lâu năm: chè, cà phê,...

- Chè là cây công nghiệp quan trọng số một của vùng. Các tỉnh trồng chè nhiều nhất là Thái Nguyên, Phú Thọ, Hà Giang. Các cơ sở chế biến chè ngày càng phát triển đã nâng cao giá trị và chất lượng sản phẩm. Sản phẩm chè được xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn: Đức, Pháp, Anh,...

- Cà phê được trồng ở khu vực Tây Bắc.

b) Cây ăn quả

- Phát triển mạnh, cơ cấu đa dạng.

- Các cây ăn quả được phát triển mạnh là xoài, nhãn, mận (Sơn La), vải (Bắc Giang), đào, lê (Lai Châu, Điện Biên), cam, quýt, bưởi (Hà Giang).

- Vùng đã tích cực áp dụng khoa học - công nghệ trong trồng, chăm sóc, chế biến sản phẩm cây ăn quả.

c) Rau và các cây khác

- Có diện tích rau, nhất là loại có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới khá lớn.

- Các loại rau được trồng chủ yếu là su su, bắp cải, cà chua, súp lơ,...

- Các tỉnh có diện tích rau lớn như: Lào Cai, Yên Bái, Sơn La,...

- Một số tỉnh còn trồng dưới tán rừng các cây dược liệu quý (đương quy, đỗ trọng, tam thất, sâm) như Lai Châu, Cao Bằng, Yên Bái,…

d) Hướng phát triển

- Sản xuất nông nghiệp hàng hoá, an toàn, phát triển nông nghiệp hữu cơ; tăng diện tích cây ăn quả, phát triển cây dược liệu gắn với công nghiệp chế biến.

- Lao động trong vùng có nhiều kinh nghiệm trong trồng và canh tác cây công nghiệp, cây ăn quả trên đất dốc.

- Các chính sách nông nghiệp theo hướng phát hàng hoá, hữu cơ.

- Ứng dụng khoa học - công nghệ.

- Thị trường tiêu thụ sản phẩm được mở rộng cả trong nước và nước ngoài.

Thế mạnh

Khai thác thế mạnh

- Vùng có một số cao nguyên khá bằng phẳng.

- Nhiều đồng cỏ tự nhiên cùng với các điều kiện về khí hậu, nguồn nước.

- Các cơ sở chế biến thức ăn gia súc, chuồng trại chăn nuôi, cơ sở chế biến ngày càng đồng bộ và hiện đại hơn.

- Nhiều công nghệ mới được ứng dụng.

- Thị trường tiêu thụ sản phẩm mở rộng.

- Trong vùng đã ứng dụng khoa học - công nghệ, hình thức chăn nuôi đa dạng hơn, chăn nuôi công nghiệp và bán công nghiệp phát triển rộng rãi.

- Các loại gia súc lớn phổ biến trong vùng là trâu, bò, ngựa.

a) Đàn trâu

- Có số lượng lớn nhất cả nước.

- Các tỉnh nuôi nhiều trâu là Hà Giang, Điện Biên, Sơn La.

b) Đàn bò (lấy thịt và lấy sữa)

- Có xu hướng tăng.

- Các tỉnh có số lượng bò lớn là Sơn La, Bắc Giang, Hà Giang,... trong đó, Sơn La có số lượng bò lớn nhất vùng với 373,3 nghìn con, chiếm 30,8% tổng đàn bò của cả vùng (năm 2021).

- Bò sữa được nuôi tập trung ở cao nguyên Mộc Châu (Sơn La).

c) Ngựa : Các tỉnh có số lượng ngựa nhiều nhất là Hà Giang, Lào Cai,...

d) Hướng phát triển

- Phát triển chăn nuôi tập trung, an toàn dịch bệnh với quy mô phù hợp, hiệu quả cao dựa trên lợi thế của vùng; đầu tư xây dựng cơ sở chế biến thức ăn để chủ động nguồn thức ăn, tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ trong chăn nuôi, đẩy mạnh công nghiệp chế biến, đa dạng hoá sản phẩm chăn nuôi.