Giáo án bài Việt Nam quê hương ta - Chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

NV1:- GV yêu cầu HS: Dựa vào SGK, nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Đình Thi và văn bản Việt Nam quê hương ta?

NV2: Đọc, tìm hiểu chú thích

- GV hướng dẫn cách đọc: chú ý cách ngắt nhịp, giọng điệu ca ngợi, tự hào về quê hương của tác giả.

GV đọc mẫu thành tiếng một đoạn đầu, sau đó HS thay nhau đọc thành tiếng toàn VB.

NV3: Tìm hiểu thể thơ, bố cục

- GV yêu cầu HS dựa vào văn bản vừa đọc, trả lời câu hỏi: 

+ Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào? Hãy nhắc lại đặc trưng thể thơ thể hiện qua bài thơ?

+ Bài thơ thể hiện được những vẻ đẹp nào của quê hương, đất nước?

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

+ HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

+ HS trình bày sản phẩm thảo luận

+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Tên: Nguyễn Đình Thi

- Năm sinh – năm mất: 1924-2003

- Quê quán: Hà Nội

- Chủ đề sáng tác: Ca ngợi quê hương là một chủ đề quan trọng trong thơ ông.

2. Tác phẩm

- Trích Bài thơ Hắc Hải (1955-1958)

3. Đọc, tìm hiểu chú thích

- Thể thơ: lục bát

4. Bố cục: 2 phần

- Phần 1: vẻ đẹp thiên nhiên (4 câu đầu)

- Phần 2: vẻ đẹp con người  (còn lại)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1: Tìm hiểu vẻ đẹp thiên nhiên qua 4 câu đầu

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi gợi mở: Em đã từng có dịp quan sát cánh đồng lúa chưa? Cảm nhận của em thế nào?

- GV đặt câu hỏi gợi dẫn, yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, điền vào bảng phụ

+ Nhóm 1,3: Chỉ ra đặc trưng thể thơ lục bát thể hiện qua cách gieo vần, ngắt nhịp.

+ Nhóm 2,4: Chỉ ra hình ảnh tiêu biểu và những biện pháp tu từ mà tác giả sử dụng, từ đó chỉ ra tác dụng.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi

Dự kiến sản phẩm: HS điền vào bảng phụ

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

+ HS trình bày sản phẩm thảo luận

+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng

NV2: Tìm hiểu vẻ đẹp con người

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm điền vào phiếu học tập sau: Vẻ đẹp con người VN được thể hiện qua những 

+ Nhận xét nghệ thuật của bài thơ?

+ Chỉ ra nghệ thuật tu từ và tác dụng của các hình ảnh thơ:

1. Mặt người vất vả in sâu

Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn

1.  Đất nghèo nuôi những anh hùng

Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên .

+ Qua đó, em nhận thấy tác giả dành những tinh cảm gì với quê hương, đất nước?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi

Dự kiến sản phẩm: 

• Trình bày phiếu học tập
• Các hình ảnh sử dụng phép tu từ ẩn dụ, hoan dụ à khắc họa những vất vả, lam lũ hằn sâu trong lao động

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

+ HS trình bày sản phẩm thảo luận

+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng

GV chuẩn kiến thức: Qua cách nhìn của nhà thơ, người lao động VN hiện lên với sự cần cù, chịu thương, chịu khó, lam lũ và chất phác bên đồng ruộng, làng quê. Họ chân chất, hiền lanh như củ khoai, hạt lúa. Thế nhưmg, khi chiến tranh xảy ra, bờ cõi quê hương bị kẻ thù đe dọa, họ sẵn sàng gác lại mọi việc, để lại sau lưng là gia đinh làng quê để lên đường chiến đấu. Những đôi tay chỉ quen với cuốc, với cày nay cầm gươm súng ra trận. Và rồi chiến tranh kết thúc, đất nước binh yên, họ trở lại với lao động, những bàn tay say sưa, kheo léo trong lao động và một lòng thủy chung, son sắt trong tình yêu đôi lứa, tinh yêu đất nước. 

NV3: Tổng kết văn bản

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi: 

+ Em hãy nêu nội dung, ý nghĩa và nghệ thuật của văn bản,

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

+ HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

+ HS trình bày sản phẩm thảo luận

+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng.

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Vẻ đẹp thiên nhiên

- Gợi tả vẻ đẹp của thiên nhiên từ vùng núi cao đến đồng bằng bao la, mênh mông, rộng lớn,

- Hình ảnh “biển lúa” gợi ra sự giâu đẹp, trù phú của quê hương.

- Nghệ thuật: so sánh kết hợp đảo ngữ, ẩn dụ bao quát bức tranh thiên nhiên rộng lớn. 

2. Vẻ đẹp con người

- Vất vả, cần cù trong lao động: chịu nhiều đau thương, vất vả in sâu gắn liền với đồng ruộng.

- Kiên cường, anh dũng trong chiến đấu nhưng rất đỗi hiền lanh, giản dị, chất phác.

- Vẻ đẹp thủy chung, son sắt: yêu ai yêu trọng tấm tinh thủy chung.

- Vẻ đẹp khéo léo, chăm chỉ trong lao động: tay người như có phép tiên

- Nghệ thuật: ẩn dụ, hoán dụ, so sánh nhằm khắc họa, tô đậm vẻ đẹp của co người Việt Nam.

⇒ Thể hiện niềm tự hào, yêu mến của tác giả và trân trọng những

III. Tổng kết

1. Nội dung – Ý nghĩa:

- Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên và con người Việt Nam: cần cù, chịu khó, kiên cường, dũng cảm, thủy chung, tài hoa.

- Thể hiện sự tự hào, trân trọng, yêu mến của tác giả với những vẻ đẹp của quê hương, con người Việt Nam.

2. Nghệ thuật

- Thể thơ lục bát, ngôn ngữ giản dị mà ẩn ý, sâu sắc.

-  Nghệ thuật tu từ so sánh, hoán dụ, ẩn dụ

Hình thức đánh giá

Phương pháp

đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

- Thu hút được sự tham gia tích cực của người học

- Gắn với thực tế

- Tạo cơ hội thực hành cho người học

- Sự đa dạng, đáp ứng các phong cách học khác nhau của người học

- Hấp dẫn, sinh động

- Thu hút được sự tham gia tích cực của người học

- Phù hợp với mục tiêu, nội dung

- Báo cáo thực hiện công việc.

- Hệ thống câu hỏi và bài tập

- Phiếu bài tập

- Trao đổi, thảo luận

Vẻ đẹp của con người VN

Từ ngữ, hình ảnh

Tác dụng của các từ ngữ, hình ảnh ấy

Vẻ đẹp thứ nhất

Vất vả, cần cù trong lao động

Mặt người vất vả in sâu

Gợi tả những vất vả, lam lũ của người nông dân.

Vẻ đẹp thứ hai

Kiên cường, mạnh mẽ, anh hùng trong chiến đấu

Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên

Gợi tả sự kiên cường, mạnh mẽ, dũng cảm của người dân.

Vẻ đẹp thứ ba

Thủy chung, son sát, khéo léo, chăm chỉ

Yêu ai yêu trọng tấm lòng thủy chung, tay người như có phép tiên,; trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ.

Gợi tả sự khéo léo, chăm chỉ, tài hoa và tấm lòng son sắc, thủy chung.