Tính chất hóa học của Amin | Tính chất vật lí, nhận biết, điều chế, ứng dụng

Bài viết về tính chất hóa học của Amin gồm đầy đủ định nghĩa, công thức phân tử, công thức cấu tạo, tên gọi, tính chất hóa học, tính chất vật lí, cách điều chế và ứng dụng.

- Định nghĩa: Amin là sản phẩm thu được khi thay thế một hay nhiều nguyên tử hiđro trong phân tử NH₃ bằng một hay nhiều gốc hiđrocacbon.

- Công thức tổng quát: C_xH_yN_z hoặc CnH_2n+2-2k+tN_t

Tên gọi:

+ Tên thay thế: Tên hiđrocacbon + vị trí + amin

   Ví dụ: CH₃NH₂ (Metanamin)

+ Tên gốc chức: Tên gốc hiđrocacbon + amin

   Ví dụ: CH₃NH₂ (Metylamin)

+ Tên thường

- Metyl–, đimetyl–, trimetyl– và etylamin là những chất khí có mùi khai khó chịu, độc, dễ tan trong nước, các amin đồng đẳng cao hơn là chất lỏng hoặc rắn.

- Anilin là chất lỏng, nhiệt độ sôi là 184°C, không màu, rất độc, ít tan trong nước, tan trong ancol và benzen.

1. Tính Bazơ :

Do nguyên tử N trong phân tử amin còn cặp e chưa sử dụng có khả năng nhận proton.

* So sánh tính bazơ của các amin:

+ Nếu nguyên tử N trong phân tử amin được gắn với gốc đẩy e (gốc no: ankyl) thì tính bazơ của amin mạnh hơn so với tính bazơ của NH3. Những amin này làm cho quỳ tím chuyển thành màu xanh.

+ Nếu nguyên tử N trong phân tử amin gắn với các gốc hút e (gốc không no, gốc thơm) thì tính bazơ của amin yếu hơn so với tính bazơ của NH3. Những amin này không làm xanh quỳ tím.

+ Amin có càng nhiều gốc đẩy e thì tính bazơ càng mạnh, amin có càng nhiều gốc hút e thì tính bazơ càng yếu.

⇒ Lực bazơ: C_nH_{2n + 1}NH₂ > HNH₂ > C₆H₅NH₂

2. Phản ứng với axit nitrơ HNO₂ :

- Amin bậc một tác dụng với axit nitrơ ở nhiệt độ thường cho ancol hoặc phenol và giải phóng nitơ.

C₂H₅NH₂ + HONO → C₂H₅OH + N₂↑ + H₂O

- Anilin và các amin thơm bậc một tác dụng với axit nitrơ ở nhiệt độ thấp (0 - 5°C) cho muối điazoni:

C₆H₅NH₂ + HONO + HCl → C₆H₅N₂⁺Cl^- + 2H₂O

3. Phản ứng ankyl hóa :

- Amin bậc một hoặc bậc hai tác dụng với ankyl halogenua (CH₃I, …) , nguyên tử H của nhóm amin có thể bị thay thế bởi gốc ankyl:

Ví dụ: C₂H₅NH₂ + CH₃I → C₂H₅NHCH₃ + HI

- Phản ứng này dùng để điều chế amin bậc cao từ amin bậc thấp hơn.

4. Phản ứng thế ở nhân thơm của anilin :

- Thay thế nguyên tử H của phân tử amoniac:

NH₃ CH₃ NH₂ (CH₃)₂NH (CH₃)₃N

- Khử hợp chất nitro:

C₆H₅NO₂ +6H C₆H₅NH₂ + 2H₂O

- Các ankylamin được dùng trong tổng hợp hữu cơ, đặc biệt là các điamin được dùng để tổng hợp polime.

- Anilin là nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp phẩm nhuộm (phẩm azo, đen anilin,...), polime (nhựa anilin - fomanđehit,...), dược phẩm (streptoxit, suafaguaniđin,...)

Xem thêm tính chất hóa học của các chất khác:

• Tính chất của Protein
• Polietilen (C₂H₄)_n
• Poli vinyl clorua (C₂H₃Cl)_n
• Poli metyl metacrylat (C₅H₈O₂)_n
• Polibutađien (Cao su Buna) (C₄H₆)_n
• Tính chất của Liti (Li)

---