Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ (trang 48) - ngắn nhất Cánh diều

Trang trước Trang sau

Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ trang 48, 49, 50 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 9 Cánh diều giúp học sinh soạn văn 9 dễ dàng hơn.

1. Định hướng

1.1. Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ là kĩ năng mà các em đã được hình thành và rèn luyện từ lớp 6, lớp 7, lớp 8 gắn với việc tập làm các thể thơ. Bài học này tiếp tục hướng dẫn các em cách viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ.

1.2. Để viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ, các em cần chú ý:

- Đọc kĩ để hiểu nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

- Xác định yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật trong bài thơ để lại cho em cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc.

- Viết đoạn văn, trong đó nêu rõ. Yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật nào trong bài thơ để lại cho em cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc? Yếu tố đó được thể hiện qua những dòng thơ hay những hình ảnh, từ ngữ nào? Đó là cảm xúc, suy nghĩ gì? Vì sao em lại có cảm xúc, suy nghĩ đó?

2. Thực hành

2.1. Thực hành viết theo các bước

Bài tập (trang 48 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Hãy viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về một yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật mà em cho là đặc sắc nhất của bài thơ “Chiều xuân” (Anh Thơ).

a) Chuẩn bị

- Xem lại nội dung đọc hiểu bài thơ Chiều xuân của Anh Thơ.

- Xác định một số yếu tố nội dung và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Chiều xuân.

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý cho cho đoạn văn bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:

+ Yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật nào được em cho là đặc sắc nhất của bài thơ Chiều xuân?

=> Yếu tố nội dung: Vẻ đẹp chiều xuân bình dị, đơn sơ mộc mạc của làng quê Bắc Bộ, tình yêu làng quê, đất nước sâu sắc và thiết tha.

+ Yếu tố đó được thể hiện qua khổ thơ hoặc dòng thơ nào? Khổ thơ hoặc dòng thơ đó có đặc điểm gì về nội dung hoặc nghệ thuật?

=> Yếu tố đó thể hiện qua các khổ thơ trong bài thơ, qua nghệ thuật so sánh, nhân hoá.

- Lập dàn ý cho bài viết bằng cách sắp xếp các ý đã tìm được theo bố cục ba phần

c) Viết

- Viết đoạn văn theo dàn ý đã lập. Khi viết, cần sử dụng các từ ngữ, câu văn biểu cảm thể hiện được chính xác, sinh động cảm xúc, suy nghĩ của em.

- Đảm bảo yếu tố hình thức một đoạn văn.

* Đoạn văn tham khảo

“Chiều xuân” được xuất bản trong tập 'Bức tranh quê' năm 1941, là một ví dụ điển hình cho phong cách nghệ thuật của Anh Thơ. Tranh vẽ về thiên nhiên mùa xuân tươi mới, mộng mơ và khung cảnh yên bình của làng quê thanh bình. Buổi chiều thường mang lại những khoảnh khắc kích thích cảm xúc và cảm hứng trong lòng nhà thơ. Ông đã quan sát và chọn lọc các hình ảnh và chi tiết đặc trưng của cảnh vật để tái hiện ba bức tranh của chiều xuân - những hình ảnh dịu dàng và bình yên. Khung cảnh đầu tiên mô tả một buổi chiều mưa rơi, với hình ảnh bến sông cô đơn, chiếc thuyền gần như đứng im, quán trọ xơ xác bên chồi cỏ rụng hoa tím. Khổ thơ trên tạo nên một cảm xúc sâu lắng về một cảnh tượng đầy huyền diệu. Trước mắt là cảnh mưa nhỏ nhẹ trút xuống, mang theo những hạt bụi nhẹ nhàng, tạo ra một không khí êm đềm trên bến sông hoang vắng. Thuyền đứng im lặng, như đọng lại giữa lặng lẽ của dòng nước trôi. Quán trọ đứng im lặng, nhưng rợn nguyên trong sự yên bình của cảnh vật xung quanh. Bên cạnh, chồi cỏ rụng hoa tím rơi rụng đầy nét tơi bời, tạo ra sắc thái buồn và đầy bầu không khí yên bình. Cảnh này chạm đến lòng người với sự phong phú của trí tưởng tượng và mang lại một cảm giác thanh thản, như một bức tranh huyền ảo và lãng mạn trong tâm trí. Từ lối đê, khung cảnh xanh mát của cỏ non tràn ngập màu sắc biếc đã tạo nên một bức tranh tự nhiên tươi mới và cuốn hút. Đàn sáo đen bay xuống với sự uyển chuyển, tạo ra một âm nhạc tự do và nhẹ nhàng trong không khí. Mấy cánh bướm nhỏ rục rịch, múa bay trong tiếng gió, tạo ra một khung cảnh phong phú và đa dạng. Con trâu bò thong thả, điềm đạm, cúi mình để hưởng thụ những giọt mưa trên lưng, tạo nên một hình ảnh thanh bình và tự nhiên trong lòng những người thưởng thức. Mỗi chi tiết trong khổ thơ của bài “Chiều xuân” đều vẽ lên một bức tranh sống động, xen kẽ nhau để tái hiện những cảnh vật gợi lên sự hân hoan và hài lòng. Đứng giữa cánh đồng lúa xanh mướt và ẩm ướt, tôi nhìn quanh mảnh đất bạt ngát màu xanh tươi. Một cảm giác thanh bình và quen thuộc tràn ngập lòng tôi. Bầu trời cao xanh thẳm mở ra trên đầu, như một mái hiên bảo vệ, che chở cho những tâm hồn không bao giờ mất đi hy vọng. Từ góc xa xôi, tiếng cào cỏ ruộng êm đềm như là điệu nhạc ru tình. Lũ cò con bay vụt ra khỏi cánh đồng, tạo ra một hình ảnh tươi sáng và náo nhiệt. Đôi cánh trắng mịn của cò trắng đập đồng điệu với tiếng hót ngọt ngào của chim chích chòe, cùng nhau tạo thành một vũ điệu tự nhiên, sống động nhưng cũng êm đềm nhẹ nhàng. Bất ngờ, ánh mắt tôi bị thu hút bởi hình bóng nữ tính và dịu dàng. Một cô gái yếm thắm, áo dài xanh nhạt, đang cúi gằm cào cỏ ruộng sắp đổ hoa. Bàn tay nhỏ bé của cô nắm lấy những cỏ vàng, lấp lánh như ánh nắng mặt trời chiếu sáng trên cánh đồng. Ánh mắt to tròn và đôi má hồng, cô gái ấy như một bức tranh sống động giữa vùng đất bao la. Vẻ đẹp tinh khôi và trong sáng của cô gái yếm thắm mang lại cho tác giả và người đọc cảm giác bình yên và hòa mình với thiên nhiên xanh tươi. Trong cánh đồng lúa bao la, tôi nhận ra rằng đôi khi, vẻ đẹp đơn giản nhất lại ẩn chứa trong những hành động bình thường nhất, và cô gái yếm thắm ấy đã biến cảnh đồng thành một tác phẩm thơ lãng mạn và tuyệt vời. Từ vựng tinh tế và bút pháp khéo léo của Anh Thơ đã tạo ra những hình ảnh giản dị, nhưng tràn đầy ấm áp và chứa đựng vẻ đẹp của cuộc sống. Những từ ngữ ấy như những nét vẽ tinh tế, như một nét mực đỏ trên trang giấy đem lại cho người đọc những trải nghiệm sâu sắc và tinh tế. Những dòng thơ chạm đến trái tim và thức dậy cảm xúc của người đọc, cho ta cảm nhận một cách chân thực nhất tình cảm và cảm xúc của nhà thơ. Điều này là thành công của bài thơ, khẳng định giá trị nghệ thuật của nó. Nhịp thơ đan xen chậm rãi và nhẹ nhàng, mang lại cảm giác sâu lắng, trong khi đôi khi toả ra sự náo nhiệt và hạnh phúc. Toàn bộ bài thơ như một bản nhạc với vô số giai điệu, làm rung động trái tim và tâm trí của người đọc. Tình yêu dành cho thơ và tình yêu với những giá trị giản dị, quen thuộc của quê hương - đó là những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên thành công của bài thơ 'Chiều Xuân'. Sự kết hợp tài năng và trái tim yêu thương đã tạo ra một tác phẩm xuất sắc, khẳng định được vị thế đặc biệt của nó trong lòng độc giả.

d) Kiểm tra và chỉnh sửa

- Đọc lại đoạn đã viết, đối chiếu với dàn ý đã lập để xác định những nội dung còn thiếu hoặc không phù hợp

- Rà soát lại văn bản để kiểm tra và chỉnh sửa các lỗi hình thức (nếu có) như: chính tả, dùng từ, ngữ pháp,…

- Nếu có sai sót về nội dung và hình thức, cần đánh dấu những phần đó, ghi nội dung chỉnh sửa ở bên lề đoạn văn hoặc ghi vào giấy nhớ,…

- Dựa vào kết quả của những việc làm trên, tiến hành chỉnh sửa, hoàn thiện đoạn văn.

2.2. Rèn luyện kĩ năng viết: Viết văn biểu cảm.

a) Cách thức

Có hai cách biểu cảm:

- Biểu cảm trực tiếp: Người viết sử dụng các từ ngữ bộc lộ trực tiếp những suy nghĩ, cảm xúc của mình về đối tượng (như các từ ngữ biểu cảm, tình thái từ, câu cảm, câu hỏi tu từ,…).

Ví dụ: “Chữ “rướn” ấy một mặt hoà nhịp với sự hiên ngang của động tác “phăng” và “vượt”, mặt khác cho thấy sự cần cù, nhẫn nại và sự gắng sức của khung cảnh lao động. Hình tượng thơ phi thường. Cánh buồm không đợi gió thổi căng mà chủ động thâu góp gió để tự làm no buồm. Thật đáng khâm phục. làm được điều đó không phải là cánh buồm bình thường. Đây đích thực là cánh buồm – “mảnh hồn làng”, mảnh hồn của thi nhân đang hoài niệm về miền quê yêu dấu” (Theo Lê Huy Bắc).

- Biểu cảm gián tiếp: Người viết hình dung, tưởng tượng và miêu tả lại đặc điểm, tính chất, trạng thái của thiên nhiên, con người, đồ vật,… trong tác phẩm hoặc liên hệ, so sánh các chi tiết, hình ảnh trong tác phẩm này với tác phẩm khác hoặc với những trải nghiệm của bản thân để gián tiếp thể hiện suy nghĩ, tình cảm của mình.

Ví dụ: “Hình ảnh con thuyền cũng giống như hình ảnh con người trở về sau những chuyến đi xa. Nó vừa là những con thuyền thực vừa là những con thuyền thơ. Thực là vì nó đã về bến đỗ để được neo đậu, được bình yên, không còn bị gió dập, sóng xô. Nhưng chất thơ là ở chỗ: Nó cũng như một con người… Con thuyền lúc ra khơi hăng hái, hào hứng không kém con người,… nay nó lặng lẽ vì mỏi mệt, muốn nghỉ ngơi sau một chuyến đi vất vả, gian truân.” (Theo Vũ Dương Quỹ - Lê Bảo).

Trong khi viết văn biểu cảm, người viết nên kết hợp cả hai cách biểu cảm ở trên.

b) Bài tập (trang 50 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

Xem lại đoạn văn đã viết ở ý 2.1. Thực hành, xác định cách thức biểu cảm mà em đã sử dụng trong đoạn văn đó.

Trả lời:

Cách thức biểu cảm sử dụng trong đoạn văn là kết hợp cả trực tiếp và gián tiếp:

- Biểu cảm trực tiếp: “Bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi mát, thơ mộng và khung cảnh làng quê tĩnh lặng, thanh bình khiến cho con người thêm gắn bó với quê hương. Buổi chiều thường là khoảnh khắc dễ làm nảy sinh cảm xúc và thi hứng của thi nhân. Nhà thơ đã quan sát và lựa chọn những hình ảnh, chi tiết đặc trưng của cảnh vật để phác họa nên ba bức tranh chiều xuân êm ả, thanh bình.”

- Biểu cảm gián tiếp: “Trong chiều mưa lạnh, quang cảnh bến sông ven làng càng tiêu điều, vắng vẻ. Một bức tranh dường như thiếu sắc màu và ánh sáng. Trong sự tĩnh lặng gần như tuyệt đối của không gian vẫn có sự hoạt động của cảnh vật, dù là nhẹ đến mức như có như không: Mưa đổ bụi êm êm trên bến vắng. Con đò thường ngày tất bật chở khách sang sông, giờ đây dường như mệt mỏi, biếng lười nằm mặc nước sông trôi. Còn quán tranh cũng như thu mình lại, đứng im lìm trong vắng lặng bởi không còn khách vào ra với tiếng cười, tiếng nói rộn ràng. Chòm xoan hoa tím rụng tơi bời trước ngọn gió xuân còn vương hơi lạnh của buổi tàn đông.”

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 Cánh diều ngắn nhất, hay khác:

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 9 hay khác:

Trang trước Trang sau

Giải bài tập lớp 9 Cánh diều khác