Giáo án Văn 10 bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo)

- GV yêu cầu HS đọc bài tập ở SGK.

BT1/20: thảo luận nhóm (4 nhóm – 5 phút)

- Nhân vật giao tiếp ở đây là những người như thế nào? (về lứa tuổi, giới tính).

- Hoạt động giao tiếp này diễn ra trong hoàn cảnh nào? Hoàn cảnh đó thường thích hợp với những cuộc trò chuyện như thế nào?

- Nhân vật “anh” nói về điều gì? Nhằm mục đích gì?

- Cách nói ấy có phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp không?

- Em có nhận xét gì về việc sử dụng ngôn từ của chàng trai?

BT2

- Nhân vật đã thực hiện những hành động giao tiếp cụ thể nào? Nhằm mục đích gì?

- Cả 3 câu trong lời nói của ông già đều có hình thức câu hỏi, nhưng có phải các câu đều dùng để hỏi không, hay để thực hiện mục đích giao tiếp khác? Nêu mục đích giao tiếp của mỗi câu?

- Lời nói của nhân vật đã bộc lộ tình cảm, thái độ và quan hệ trong giao tiếp như thế nào?

BT3

GV gọi HS đọc bài thơ “Bánh trôi nước” và trả lời các câu hỏi sau: (thảo luận nhóm: theo bàn – 5 phút)

- Khi làm bài thơ này, Hồ Xuân Hương đã “giao tiếp” với người đọc vấn đề gì? Nhằm mục đích gì? Bằng các phương tiện từ ngữ, hình ảnh như thế nào?

Người đọc căn cứ vào đâu để lĩnh hội bài thơ?

GV gọi HS lên bảng làm BT4(21)

Trong thời gian chờ đợi, GV cho HS dưới lớp tiến hành làm BT5.

- GV gọi hs đọc các yêu cầu của bài → gọi HS khác nhận xét về cách đọc → GV chỉnh sửa → goi HS lên bảng trình bày BT5 → GV ktra vở BT của HS.

- GV quay trở lại chữa BT4: yêu cầu HS nhận xét ( hình thức, nội dung, bổ sung..) → GV chốt lại, cho điểm.

GV gọi HS nhận xét BT5 → bổ sung

III. LUYỆN TẬP.

1. Bài Tập 1/20.

- Nhân vật: chàng trai và cô gái (trẻ, tuổi yêu đương)

- Hoàn cảnh: đêm trăng đẹp, thanh vắng, thích hợp cho việc thổ lộ tình cảm yêu đương.

- Nội dung: “tre non đủ lá” để tính chuyện “đan sàn” nhưng ngụ ý: họ đã đến tuổi trưởng thành nên tính chuyện kết hôn và chàng trai tỏ tình với cô gái.

- Cách nói của chàng trai: phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp.

- Chàng trai tế nhị, kín đáo dùng hình ảnh ẩn dụ nhưng đậm đà tình cảm.

2. Bài Tập 2/20,21.

- Các nhân vật đã thể hiện hành động giao tiếp cụ thể: chào, chào đáp lại, khen, hỏi, trả lời.

- Mục đích: thể hiện tình cảm và trao đổi thông tin.

- Cả 3 câu đều có hình thức câu hỏi: câu 1 (chào), câu 2 (lời khen), câu 3 (câu hỏi).

Lời nói của hai nhân vật giao tiếp bộc lộ tình cảm giữa ông và cháu. Cháu tỏ thái độ kính mến ông, còn ông thì là tình cảm quý yêu, trìu mến cháu.

3. Bài Tập 3/21.

- Nội dung: qua hình tượng “bánh trôi nước” nhằm bộc bạch vẻ đẹp, thân phận chìm nổi của người phụ nữ trong xã hội cũ.

- Mục đích: khẳng định phẩm chất trong sáng của người phụ nữ và của riêng tác giả.

- Cách sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh (trắng, tròn, bảy nổi ba chìm, lòng son).

Người đọc căn cứ vào cuộc đời của tác giả để lĩnh hội bài thơ.

Bài 4.

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ …

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

THÔNG BÁO

Nhân ngày Môi trường thế giới…

- Thời gian…

- Nội dung công việc…

- Lực lượng tham gia…

- Dụng cụ…

- Kế hoạch cụ thể...

Đoàn trường kêu gọi toàn thể đoàn viên… nhiệt liệt hưởng ứng…

Ngày… tháng… năm…

Đoàn TNCSHCM…

Bài 5.

- Nhân vật giao tiếp: Bác Hồ- Chủ tịch nước- viết thư cho hs toàn quốc.

- Hoàn cảnh giao tiếp: Đất nước vừa giành độc lập, hs được nhận 1 nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam.

- Nội dung: Thư nói tới niềm vui sướng vì HS được hưởng nền độc lập, tới nhiệm vụ và trách nhiệm của hs với đất nước.

- Mục đích: Bác chúc mừng HS nhân ngày khai trường, xác định nhiệm vụ nặng nề nhưng vẻ vang của HS.

Cách thức thể hiện: lời lẽ vừa chân tình, gần gũi vừa nghiêm túc.