Ôn tập phần viết (Chuyên đề Văn ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Trang trước Trang sau

Chuyên đề Ôn tập phần viết có trong bộ 5 Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Ngữ văn năm 2025 đầy đủ lý thuyết và bài tập đa dạng có lời giải giúp học sinh có thêm tài liệu ôn tập cho bài thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn.

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Văn 2025 Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Văn

Chỉ từ 350k mua trọn bộ Chuyên đề Ngữ văn ôn thi Tốt nghiệp 2025 theo cấu trúc mới bản word có lời giải chi tiết:

PHẦN 1: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

DẠNG 1: VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN TUỔI TRẺ

1. Khái niệm viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

Viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ là trình bày một cách thuyết phục những quan điểm, suy nghĩ, đánh giá của người viết về một vấn đề gần gũi, thiết thực nhưng cũng rất giàu ý nghĩa đối với tuổi trẻ.

2. Mục đích viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

Nghị luận về một vấn đề có liên quan tới tuổi trẻ nhằm thuyết phục người đọc đồng tình với quan điểm của người viết về những vấn đề liên quan (có ảnh hưởng mật thiết trong đời sống xã hội) đến tuổi trẻ. Từ đó giúp người đọc nhận thức đúng đắn, sâu sắc về tầm quan trọng của vấn đề và có thái độ, trách nhiệm, hành động phù hợp với vấn đề đó.

3. Một số đặc điểm cơ bản của kiểu bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

Bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ có các đặc điểm sau:

Thành phần

Đặc điểm

Luận đề

Luận đề là vấn đề chính mà người viết đưa ra để thảo luận. Đây là nội dung cốt lõi của bài văn, thể hiện trọng tâm cần phân tích.

Ví dụ: Trước nguy cơ bản sắc văn hoá dân tộc bị mai một, biến mất cần có những giải pháp kịp thời được thực hiện bởi toàn dân, đặc biệt là người trẻ.

Luận điểm

 Trình bày luận điểm rõ ràng, gãy gọn, thể hiện được quan điểm của người viết về vấn đề liên quan đến tuổi trẻ. Mỗi luận điểm giúp làm sáng tỏ một khía cạnh của vấn đề.

Ví dụ: Đối với đề bài liên quan tới vấn đề trách nhiệm của người trẻ trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc thì có thể triển khai các luận điểm về thực trạng, vai trò của việc giữ gìn, phát huy văn hoá dân tộc.

Phương thức lập luận

Thao tác lập luận là cách thức người viết sử dụng để triển khai, phát triển các luận điểm, từ đó thuyết phục người đọc. Các thao tác lập luận phổ biến bao gồm:

- Giải thích: Làm rõ nghĩa của vấn đề hoặc khái niệm.

- Phân tích: Chia nhỏ vấn đề để làm rõ vai trò, trách nhiệm của tuổi trẻ.

- So sánh: So sánh giữa các hiện tượng, tình huống để làm nổi bật tính cần thiết của vấn đề.

- Chứng minh: Đưa ra dẫn chứng cụ thể, thuyết phục để làm rõ luận điểm.

- Đưa ra giải pháp: Đề xuất các biện pháp cụ thể để nêu cao trách nhiệm của tuổi trẻ.

Tính thuyết phục

Tính thuyết phục của bài văn phụ thuộc vào sức mạnh của lý lẽ và dẫn chứng. Người viết cần sử dụng lập luận logic, dẫn chứng cụ thể, ví dụ thực tế, và số liệu đáng tin cậy để tăng tính thuyết phục. Bài viết cũng cần thể hiện sự hợp lý và khả thi trong các giải pháp đưa ra.

Suy ngẫm, đánh giá

Đánh giá của tác giả là quan điểm cá nhân về mức độ cần thiết của vấn đề và các giải pháp phù hợp. Tác giả không chỉ nêu lên sự quan trọng của việc giải quyết vấn đề mà còn cần đánh giá khả năng thực hiện các giải pháp, cũng như tác động lâu dài của các biện pháp đó đối với xã hội.

4. Yêu cầu chung đối với kiểu viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

- Nêu được vấn đề có ý nghĩa, liên quan đến tuổi trẻ để bàn luận.

- Trình bày hệ thống luận điểm rõ ràng, gãy gọn, thể hiện được quan điểm của người viết về vấn đề có liên quan tới tuổi trẻ; sử dụng lí lẽ sắc bén, bằng chứng xác đáng; biết phối hợp hiệu quả các thao tác: chứng minh, bình luận, bác bỏ, giải thích, phân tích, so sánh để tăng sức thuyết phục cho bài viết.

- Có thể phân tích, trao đổi với (những) ý kiến khác để có cái nhìn toàn diện, khách quan về vấn đề.

- Kết bài gây ấn tượng đối với người đọc, thúc giục tuổi trẻ hành động.

5. Dàn ý chung đối với kiểu viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

a. Mở bài:

Giới thiệu vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ cần bàn luận, trình bày được quan điểm của người viết về vấn đề.

b. Thân bài:

- Giải thích từ ngữ, khái niệm để làm rõ bản chất vấn đề cần bàn luận liên quan đến tuổi trẻ.

- Trình bày các khía cạnh của vấn đề (vì sao vấn đề này lại thiết yếu đối với tuổi trẻ? Vấn đề gợi cho tuổi trẻ những suy nghĩ và hành động như thế nào? Cần có những điều kiện gì để tuổi trẻ thực hiện yêu cầu mà vấn đề nêu ra?...) Với từng luận điểm, cần dùng lí lẽ và bằng chứng phù hợp để lập luận nhằm tạo nên sức thuyết phục của bài viết.

- Bình luận về sự đúng đắn, thiết thực của vấn đề, bác bỏ ý kiến trái ngược để củng cố quan điểm của mình.

c. Kết bài:

Khái quát lại ý nghĩa của vấn đề, liên hệ với đời sống thực tại, rút ra bài học cho bản thân.

6. Một số kĩ năng để làm tốt kiểu viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

a. Kĩ năng tìm hiểu về vấn đề và tìm kiếm thông tin

Tìm kiếm và thu thập tài liệu cần thiết phục phụ cho bài viết qua các kênh sách báo, tạp chí, internet hoặc phát phiếu điều tra, khảo sát ý kiến cho những người quan tâm.

b. Kĩ năng chứng minh

- Chứng minh một vấn đề là dùng những lí lẽ và dẫn chứng đã được thừa nhận để khẳng định vấn đề đã nêu ra. Trong cuộc sống cũng như trong làm văn, thao tác chứng minh là rất cần thiết.

- Trong bài nghị luận về vấn đề liên quan đến tuổi trẻ, dẫn chứng phải sát, hợp, tiêu biểu, toàn diện, phong phú với vấn đề cần chứng minh. Dẫn chứng cũng phải có gì sắp xếp logic, chặt chẽ, hợp lí, có thể theo trình tự thời gian, không gian hoặc mức độ quan trọng của từng sự việc đối với vấn đề cần chứng minh. Còn lí lẽ là những lời dẫn dắt, suy luận, phân tích…kết hợp với dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề. Khi chứng minh, tuỳ theo vấn đề cần làm sáng tỏ, người viết có thể dùng dẫn chứng hay lí lẽ hoặc kết hợp cả dẫn chứng và lí lẽ để tạo nên tính thuyết phục.

c. Kĩ năng phân tích

- Phân tích thực trạng của vấn đề: Nắm vững thực trạng của vấn đề theo các tiêu chí: xưa và nay, tích cực và tiêu cực…

- Đánh giá tác động của vấn đề: xác định rõ vai trò, ý nghĩa của vấn đề đối với cá nhân, xã hội, đất nước.

d. Kỹ năng đưa ra giải pháp thực tế

- Đề xuất các giải pháp khả thi và cụ thể để giải quyết vấn đề. Các giải pháp này phải dựa trên phân tích thực tế và có thể áp dụng trong đời sống xã hội.

- Cần trình bày rõ cách thức thực hiện giải pháp và khả năng thành công.

7. Một số bài tập liên quan đến viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

Đề số 1: Hãy viết bài văn nghị luận về ý nghĩa của việc sống có trách nhiệm trong tuổi trẻ.

Dàn ý:

1. Mở bài:

Tuổi trẻ là quãng thời gian tuyệt đẹp, nhưng cũng là giai đoạn đòi hỏi mỗi người phải ý thức rõ về trách nhiệm của bản thân. Sống có trách nhiệm không chỉ giúp chúng ta hoàn thiện bản thân mà còn đóng góp tích cực cho gia đình và xã hội. Vậy, tuổi trẻ sống có trách nhiệm mang lại ý nghĩa gì, và chúng ta cần làm gì để rèn luyện điều đó?

2. Thân bài:

a. Giải thích khái niệm "sống có trách nhiệm":

- Là biết ý thức và thực hiện tốt nghĩa vụ của mình với bản thân, gia đình, và xã hội.

- Là không lãng phí thời gian, cơ hội; luôn hướng đến việc làm chủ hành động và kết quả của mình.

b. Ý nghĩa của việc sống có trách nhiệm:

- Với bản thân: Giúp rèn luyện tính kỷ luật, hoàn thiện nhân cách, và đạt được thành công trong cuộc sống.

- Với gia đình: Là niềm tự hào của cha mẹ, là người con biết yêu thương và đỡ đần gia đình.

- Với xã hội: Đóng góp vào sự phát triển cộng đồng, tạo ra những giá trị tích cực và lan tỏa cảm hứng sống đẹp.

c. Hiện thực và phản biện:

- Một số bạn trẻ hiện nay sống thiếu trách nhiệm, lãng phí thời gian vào mạng xã hội, các thú vui vô bổ.

- Điều này không chỉ khiến bản thân các bạn mất đi cơ hội trưởng thành mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến gia đình và xã hội.

d. Bài học nhận thức và hành động:

- Mỗi người cần ý thức được giá trị của tuổi trẻ, luôn cố gắng học hỏi, rèn luyện.

- Sống có trách nhiệm bắt đầu từ những điều nhỏ: học tập chăm chỉ, giúp đỡ gia đình, góp phần bảo vệ môi trường, tích cực tham gia các hoạt động xã hội.

3. Kết bài:

Tuổi trẻ chỉ đến một lần trong đời, và sống có trách nhiệm chính là cách chúng ta biến những tháng năm đẹp nhất ấy trở thành hành trang quý giá cho tương lai. Hãy sống sao cho mỗi ngày trôi qua đều có ý nghĩa, để khi nhìn lại, chúng ta không phải hối tiếc vì đã lãng phí thanh xuân.

Bài văn mẫu:

Tuổi trẻ là khoảng thời gian đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người, khi ta tràn đầy năng lượng, khát vọng và khả năng tạo nên những điều kỳ diệu. Thế nhưng, vẻ đẹp của tuổi trẻ chỉ thực sự tỏa sáng khi mỗi người biết sống có trách nhiệm – với bản thân, gia đình và xã hội. Bởi lẽ, trách nhiệm không chỉ là nền tảng cho sự trưởng thành mà còn là yếu tố quyết định giá trị của mỗi cá nhân trong cuộc đời.

Trách nhiệm, trước hết, là ý thức về nghĩa vụ và bổn phận của mình, là việc làm chủ mọi hành động và kết quả do mình tạo ra. Một người sống có trách nhiệm luôn biết tự đặt ra mục tiêu, kiên trì theo đuổi, và không đổ lỗi cho hoàn cảnh khi thất bại. Trong tuổi trẻ, điều này càng quan trọng hơn bao giờ hết, bởi đây là giai đoạn mà mỗi quyết định, hành động của chúng ta có thể định hình cả tương lai phía trước. Sống có trách nhiệm không chỉ là việc tuân thủ những chuẩn mực xã hội mà còn là biểu hiện của lòng tự trọng và ý chí vượt khó để vươn tới thành công.

Ý nghĩa của việc sống có trách nhiệm không chỉ giới hạn trong phạm vi cá nhân, mà còn lan tỏa đến gia đình và xã hội. Với bản thân, trách nhiệm là chiếc la bàn dẫn lối, giúp ta không đi lạc trong những cám dỗ của cuộc đời. Một người trẻ biết sống có trách nhiệm sẽ không ngừng học hỏi, rèn luyện để hoàn thiện bản thân. Những tấm gương sáng như Nick Vujicic – người đàn ông không tay không chân, nhưng đã vươn lên làm diễn giả truyền cảm hứng – chính là minh chứng cho sức mạnh của sự trách nhiệm với bản thân. Dẫu bị hoàn cảnh nghiệt ngã thử thách, Nick không ngừng nỗ lực, sống với ước mơ và trách nhiệm, để trở thành biểu tượng của nghị lực sống.

Không chỉ vậy, sống có trách nhiệm còn là cách để tuổi trẻ báo đáp gia đình, nguồn cội đã nuôi dưỡng ta trưởng thành. Những hành động nhỏ như chăm lo việc học, phụ giúp cha mẹ trong công việc nhà hay đơn giản là biết nói lời cảm ơn, xin lỗi cũng chính là biểu hiện của trách nhiệm. Đồng thời, với xã hội, trách nhiệm của tuổi trẻ thể hiện qua việc đóng góp công sức xây dựng cộng đồng. Tham gia các hoạt động tình nguyện, bảo vệ môi trường hay ý thức giữ gìn trật tự, an toàn nơi công cộng đều là những việc làm cụ thể, giúp mỗi người trẻ khẳng định giá trị bản thân và tạo nên những thay đổi tích cực cho cuộc sống.

Tuy nhiên, thực tế đáng buồn là không ít bạn trẻ ngày nay lại sống thiếu trách nhiệm. Họ lãng phí thời gian vào những thú vui vô bổ, lơ là việc học, và phó mặc tương lai cho số phận. Hiện tượng nghiện mạng xã hội, dành hàng giờ để lướt TikTok hay chơi game thay vì trau dồi tri thức là minh chứng rõ nét. Chính sự thiếu trách nhiệm này không chỉ làm mất đi cơ hội phát triển bản thân mà còn khiến tuổi trẻ trở nên trống rỗng, vô nghĩa. Nếu không thay đổi, tương lai của những người trẻ như vậy sẽ đầy rẫy những nuối tiếc và thất vọng.

Để sống có trách nhiệm, trước hết, mỗi người trẻ cần hiểu rõ giá trị của thời gian và tuổi trẻ. Hãy bắt đầu từ những việc làm nhỏ, như lên kế hoạch học tập, rèn luyện sức khỏe, hay tham gia các hoạt động xã hội bổ ích. Hãy biết tự chịu trách nhiệm trước những quyết định của mình, không ngại sửa sai khi gặp thất bại, và không ngừng hoàn thiện bản thân. Trách nhiệm không phải là gánh nặng, mà chính là ngọn đuốc dẫn đường, giúp tuổi trẻ không lạc lối trên hành trình trưởng thành.

Vì thế, sống có trách nhiệm chính là cách để tuổi trẻ trở nên ý nghĩa và trọn vẹn. Đó không chỉ là món quà mà mỗi người tự tặng cho chính mình, mà còn là cách để ta đóng góp vào sự phát triển của gia đình, xã hội. Hãy sống trách nhiệm ngay từ hôm nay, để khi ngoảnh lại, chúng ta có thể tự hào về một tuổi trẻ đáng sống, một tuổi trẻ đầy ý nghĩa và những dấu ấn không thể phai mờ.

................................

................................

................................

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Văn 2025 Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Văn

Xem thêm các chuyên đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn năm 2025 có đáp án hay khác:

Trang trước Trang sau
Giải bài tập lớp 12 sách mới các môn học