Lỗi về mạch lạc và liên kết trong văn bản lớp 10 (Lý thuyết, Bài tập)

Trang trước Trang sau

Tài liệu Lỗi về mạch lạc và liên kết trong văn bản lớp 10 chọn lọc với lý thuyết chi tiết (định nghĩa, phân loại, tác dụng) và bài tập đa dạng có hướng dẫn giải chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu giảng dạy Tiếng Việt lớp 10.

Xem thử

Chỉ từ 300k mua trọn bộ Chuyên đề Tiếng Việt lớp 10 (Lý thuyết + Bài tập) bản word có lời giải chi tiết:

I. Tính mạch lạc và liên kết trong văn bản là gì?

- Văn bản phải có tính mạch lạc (liên kết về mặt nội dung) và tính liên kết (liên kết về mặt hình thức).

II. Lỗi về mạch lạc trong văn bản là gì?

- Khái niệm: Lỗi mạch lạc trong văn bản là khi các đoạn văn trong một văn bản không cùng hướng về một chủ đề hay một nội dung bao trùm hoặc không được sắp xếp theo một trình tự hợp lí.

III. Lỗi về liên kết trong văn bản là gì?

- Khái niệm: Lỗi về liên kết trong văn bản là khi các đoạn văn trong một văn bản không được kết nối chặt chẽ với nhau trên phương tiện hình thức ngôn ngữ.

IV. Dấu hiệu nhận biết lỗi về mạch lạc, liên kết trong văn bản và cách sửa

1. Lỗi mạch lạc

* Nhận biết lỗi: Các đoạn văn trong văn bản không tập trung vào một chủ đề (lỗi lạc chủ đề) hoặc nội dung chủ đề không được triển khai đầy đủ trong các đoạn văn trong văn bản (lỗi thiếu hụt chủ đề).

- Khắc phục lỗi:

+ Lựa chọn hoặc xác định đúng chủ đề của văn bản.

+ Gạch bỏ hoặc sửa lại các đoạn văn không hướng vào chủ đề.

+ Viết thêm đoạn văn phát biểu chủ đề

Ví dụ: Dù biết Nguyễn Du đã nói “chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài", tôi vẫn cứ nghĩ rằng, tâm và tài bao giờ cũng phải cân xứng mới tạo nên được văn chương thật sự. Một đám cưới là một truyện ngắn xuất sắc nhất của Nam Cao. Đọc văn hay ta vừa xúc động trước những cảnh đời được đưa vào tác phẩm cùng với tấm lòng của tác giả, vừa cảm thấy khoái thú đặc biệt trước cái tài của người cầm bút.

+ Lỗi sai: Đoạn văn mắc lỗi về mạch lạc trong văn bản. Các câu trong đoạn không cùng hướng đến một chủ đề chung.

+ Cách sửa: bỏ câu không có nội dung liên quan để thiết lập chủ đề giữa các câu. (Dù biết Nguyễn Du đã nói “chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài", tôi vẫn cứ nghĩ rằng, tâm và tài bao giờ cũng phải cân xứng mới tạo nên được văn chương thật sự. Có tài năng, tác giả mới đủ kiến thức, ngôn ngữ, sự hiểu biết để làm nên những áng văn chương đặc sắc. Có cái tâm, nhà văn sẽ thổi hồn vào nhân vật và sáng tác bằng cả trái tim nhiệt thành của người nghệ sĩ.)

* Nhận biết lỗi: Các phần, các đoạn trong văn bản không được sắp xếp theo một trình tự hợp lí.

- Khắc phục lỗi:

+ Đọc kĩ văn bản và sắp xếp lại các phần, đoạn theo trình tự hợp lí.

Ví dụ:

(1) Thuở ấy chưa có vũ trụ, chưa có muôn vật và loài người. Trời đất chỉ là một đám hỗn độn tối tăm và lạnh lẽo. Lúc đó tự nhiên có một ông thần thân thể to lớn không biết bao nhiêu mà kể, chân thần bước một bước cứ như bây giờ là từ tỉnh này qua tỉnh nọ hay là từ đỉnh núi này sang đỉnh núi kia.

(2) Trời đất phân ra làm hai. Đất phẳng như cái mâm vuông, trời ở trên như cái bát úp, chỗ giáp giới giữa trời và đất gọi là chân trời.

(3) Thần ở trong đám mờ mịt hỗn độn đó không biết đã từ bao lâu, đến một hôm bỗng đứng dậy dùng đầu đội trời lên rồi đào đất, đá đắp thành một cái cột vừa to vừa cao để chống trời. Cột càng được thần đắp cao lên chừng nào thì trời tựa như một tấm màn lớn được nâng cao lên chừng ấy. Thần cứ một mình cầy cục đắp, cột đá càng cao chót vót càng đẩy trời lên mãi.

+ Lỗi sai: Các đoạn không được sắp xếp theo trình tự thời gian hợp lí. Sự việc ở đoạn (3) không thể xảy ra sau đoạn (2).

+ Cách sửa: Sắp xếp lại các đoạn theo trình tự: 1, 3, 2

* Nhận biết lỗi: Các đoạn văn trong văn bản mâu thuẫn với nhau.

- Khắc phục lỗi: Đọc và sửa lại đoạn văn có ý mâu thuẫn để thống nhất với chủ đề của văn bản.

Ví dụ:

(1) Chúng ta luôn dễ dàng bắt gặp hạnh phúc ở bất cứ đâu. Một nụ cười giòn tan trẻ thơ của những em bé, một ánh nhìn ấm áp đầy động viên của những người yêu nhau, một lời nói quan tâm hiền từ của bà, của mẹ, tia nắng len lỏi sau rèm cửa mỗi sớm mai,...Tất cả đều là những niềm hạnh phúc giản đơn trong cuộc đời này. Nếu một ngày nhìn lại, chúng ta chợt nhận ra mình đã hạnh phúc biết bao.

(2) Hạnh phúc luôn khó nắm bắt và khó tìm. Đối với một số người, hạnh phúc có lẽ là một cái gì đó quá xa vời mà họ khó có thể nắm bắt. Và khi đặt khát vọng, mong muốn quá cao thì họ lại vô tình lờ đi những gì đang xảy ra xung quanh, và đôi khi những điều vụn vặt họ vô tình bỏ qua đó, sẽ khiến họ có được cảm giác hạnh phúc, dù chỉ là ngắn ngủi.

+ Lỗi sai: Ýđoạn (2) cho rằng hạnh phúc khó tìm mâu thuẫn với ý đoạn (1) cho rằng hạnh phúc luôn ở xung quanh chúng ta.

+ Cách sửa: viết lại đoạn (2) để thống nhất với chủ đề được nêu ở đoạn (1) - hạnh phúc luôn bên cạnh chúng ta.

(Chúng ta luôn dễ dàng bắt gặp hạnh phúc ở bất cứ đâu. Một nụ cười giòn tan trẻ thơ của những em bé, một ánh nhìn ấm áp đầy động viên của những người yêu nhau, một lời nói quan tâm hiền từ của bà, của mẹ, tia nắng len lỏi sau rèm cửa mỗi sớm mai,...Tất cả đều là những niềm hạnh phúc giản đơn trong cuộc đời này. Nếu một ngày nhìn lại, chúng ta chợt nhận ra mình đã hạnh phúc biết bao.

Vậy nhưng đối với một số người, hạnh phúc luôn thật khó nắm bắt và khó tìm. Hạnh phúc có lẽ là một cái gì đó quá xa vời mà họ khó có thể nắm bắt. Và khi đặt khát vọng, mong muốn quá cao thì họ lại vô tình lờ đi những gì đang xảy ra xung quanh, và đôi khi những điều vụn vặt họ vô tình bỏ qua đó, sẽ khiến họ có được cảm giác hạnh phúc, dù chỉ là ngắn ngủi.)

2. Lỗi liên kết

* Nhận biết lỗi: Giữa các đoạn văn trong văn bản không có phương tiện kết nối cần thiết hoặc có nhưng không phù hợp, khiến văn bản trở nên rời rạc.

- Khắc phục lỗi:

+ Xác định phương tiện kết nối cần có giữa các đoạn văn.

+ Thay thế hoặc bỏ cụm từ đảm nhiệm chức năng kết nối đã bị dùng sai.

+ Nếu chưa có phương tiện kết nối cần thiết thì phải bổ sung.

Ví dụ: Trong tác phẩm “Chí Phèo”, Nam Cao đã vẽ lên bộ mặt của con quỷ dữ ở làng Vũ Đại. Nhắc đến Chí Phèo là người ta lại nhớ đến một tên say, một kẻ chuyên nghề đâm thuê, chém mướn và rạch mặt ăn vạ. Nhưng tất cả những ước mơ tưởng rất bình thường của Chí đều không được xã hội thừa nhận.

+ Lỗi sai: sử dụng phương tiện liên kết “nhưng” không phù hợp.

+ Cách sửa: Thay từ “nhưng” bằng bởi vậy, vì vậy, bởi thế,...

3. Lỗi không tách đoạn

* Nhận biết lỗi: Các ý không được tách ra bằng cách chấm xuống dòng (dấu hiệu hình thức).

- Khắc phục lỗi: Tách đoạn phù hợp để mỗi đoạn thể hiện được một tiểu chủ đề riêng.

Ví dụ: (1) Không gian và thời gian của thần thoại có những nét đặc biệt. (2) Không gian là thế giới đang trong quá trình tạo lập, không xác định nơi chốn cụ thể. (3) Thời gian mang tính cổ sơ, vĩnh hằng và không xác định. (4) Nhân vật thần thoại là các vị thần có hình dáng khổng lồ, sức mạnh phi thường để thực hiện cong việc sáng tạo thế giới. (5) Các nhân vật này thường có tính cách đơn giản, một chiều.

+ Lỗi sai: Nội dung câu (4), (5) không phù hợp với chủ đề nêu ở câu (1).

+ Cách sửa: Tách đoạn bắt đầu từ câu (4).

4. Lỗi tách đoạn tùy tiện

* Nhận biết lỗi: Đoạn văn được tách khi đang trong mạch thể hiện nội dung câu chủ đề của đoạn trước.

Ví dụ: (1) Dịch Covid-19 bùng phát khiến cho cuộc sống của những người nghèo càng thêm chật vật. (2) Tuy nhiên, trong hoàn cảnh khó khăn này, đã có nhiều hành động thiết thực, ý nghĩa để chia sẻ gánh nặng với họ.

(3) Đó là sự xuất hiện của "cây ATM gạo", quán ăn từ thiện, điểm cấp phát khẩu trang và nước sát khuẩn miễn phí, ... (4) Chưa bao giờ truyền thống “lá lành đùm lá rách” của dân tộc Việt Nam lại được thể hiện rõ như lúc này.

+ Lỗi sai: Nội dung của câu (3), (4) đang liên kết với câu (1), (2).

+ Cách sửa: Không tách đoạn mà chỉ viết một đoạn, tức là viết câu (3) ngay sau câu (2).

VI. Bài tập về sửa lỗi mạch lạc và liên kết trong văn bản

Bài 1. Phát hiện và sửa lỗi liên kết trong các đoạn văn sau:

a. Trong cuộc hành trình vĩ đại và gian truân của nhân loại, có biết bao điều được và mất diễn ra hằng ngày, hằng giờ. Môi trường đang bị phá hủy, nhiều loại dịch bệnh mới đang hoành hành trên khắp thế giới. Có một cái mất vô cùng to lớn, một “căn bệnh” trầm kha mà nhân loại chưa quan tâm đúng mức, đó chính là hội chứng vô cảm.

b. Bất kì ai trên thế gian này đều có điểm giống nhau – chúng ta hết thảy đều muốn được hạnh phúc. Và hầu hết chúng ta không biết làm sao để có được hạnh phúc. Phải chăng hạnh phúc chính là tình yêu thương mà con người dành cho nhau?

Trả lời:

Câu

Lỗi sai

Sửa lỗi

a

Lỗi thiếu phương tiện liên kết.

Trong cuộc hành trình vĩ đại và gian truân của nhân loại, có biết bao điều được và mất diễn ra hằng ngày, hằng giờ. Chẳng hạn như môi trường sống đang bị phá hủy, nhiều loại dịch bệnh mới đnag hoành hành trên khắp thế giới. Tuy nhiên, có một cái mấy vô cùng to lớn, một “căn bệnh” trầm kha mà nhân loại chưa quan tâm đúng mức, đó chính là hội chứng vô cảm.

b

Sử dụng phương tiện liên kết chưa phù hợp

Bất kì ai trên thế gian này đều có điểm giống nhau – chúng ta hết thảy đều muốn được hạnh phúc. Nhưng hầu hết chúng ta không biết làm sao để có được hạnh phúc. Phải chăng hạnh phúc chính là tình yêu thương mà con người dành cho nhau?

Xem thử

Xem thêm tài liệu Chuyên đề Tiếng Việt lớp 10 chọn lọc, hay khác:

Trang trước Trang sau
Đề thi, giáo án các lớp các môn học