Giáo án Sinh học 10 Bài 6: Axit nuclêic

A. Khởi động (3 phút)

- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.

- Giáo viên cho HS xem clip về việc trao nhầm con ở Hà Nội. Đặt câu hỏi: Dựa vào kĩ thuật nào mà gia đình có thể xác định đúng con ruột của mình?

- Giáo viên hỏi: ADN là gì? Tại sao từ ADN có thể xác định được chính xác bố mẹ, anh, chị em mình?

- Giáo viên dẫn vào bài mới: ADN là một đại phân tử nằm trong nhóm axit nucleic. Axit nucleic là gì? Có cấu trúc và chức năng gì? Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu

- Học sinh tiến hành thảo luận và đưa ra câu trả lời:

a) Trình bày cấu trúc bậc 1 của prôtêin và ý nghĩa của nó?

b) Prôtêin có chức năng gì trong cơ thể sống?

Đáp án:

a) Cấu trúc bậc 1: các axit amin liên kết nhau thành chuỗi polipeptit số lượng, thành phần và trật tự sắp xếp các axit amin quy định tính đa dạng và đặc thù của prôtêin.

b) Chức năng prôtêin:

- Cấu tạo tế bào, cơ thể.

- Vận động.

- xúc tác.

- Điều hoà, dự trữ.

NL liên hệ thực tiễn. NL giải quyết vấn đề

B. Hình thành kiến thức (30p)

HĐ1: Tìm hiểu ADN (20 phút)

B1: GV: Cho HS quan sát tranh vẽ sơ đồ 1 nuclêotit và hình 6.1

GV yêu cầu:

- Trình bày cấu trúc hóa học của AND?

Gợi ý

   + AND được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân. Mỗi đơn phân là gì?.

   + Mỗi nu có cấu tạo ntn?

   + Chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa các nu?

B2: GV: trình bày trên tranh cấu trúc của ADN

   + Phân tử AND có cấu trúc từ mấy chuỗi pôlinuclêôtit? giữa 2 chuỗi pôlinuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết gì?

   + Tại sao nói AND vừa đa dạng lại vừa đặc trưng? (Gợi ý: điểm khác nhau giữa 2 AND là gì, liên hệ bảng chữ cái)

   + Trình bày cấu trúc không gian của AND?

   + PT AND có đường kính không đổi suốt dọc chiều dài của nó, hãy giải thích tại sao?

GV nhận xét.

B3: GV yêu cầu HS nghiên cứu trả lời

   + AND có chức năng gì?

   + Đặc điểm cấu trúc nào của ADN giúp chúng thực hiện chức năng đó?

   + Thông tin di truyền là gì?

   + Tại sao nói: AND có chức năng truyền đạt thông tin di truyền?

GV đánh giá.

* Liên hệ: Ngày nay khoa học phát triển đặc biệt là di truyền học người ta đã dựa trên chức năng lưu giữ truyền đạt thông tin để xác định cha con

HS: quan sát tranh hình, nghiên cứu SGK trang 26, 27 thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi, yêu cầu nêu được.

- HS thảo luận trả lời.

- Nhóm trình bày trên mô hình AND. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

- HS trả lời được: phân tử AND có cấu trúc theo nguyên tắc bổ sung, cứ 1 bazơ lớn liên kết với 1 bazơ nhỏ

- HS: nghiên cứu thông tin SGK mục 2 trang 28. Vận dụng kiến thức mục 1 trả lời câu hỏi.

- Đại diện trình bày  lớp thảo luận chung.

- HS khái quát kiến thức.

I. ADN

1. Cấu trúc

- Được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là các nuclêotit.

- Nuclêotit của ARN gồm:

   + 1pt đường ribôzơ

   + 1 pt Axít phôtphoric

   + 1 trong 4 loại Bazơnitơ( A, U,G,C).

- Các đơn phân liên kết với nhau bằn liên kết cộng hóa trị tạo thành chuỗi polinu.

- Phân tử AND chỉ có 1 mạch polynu.

2. Chức năng của ADN

- AND có chức năng mang, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.

- Thông tin di truyền được lưu trữ trong AND dưới dạng số lượng, thành phần và trật tự xắp xếp các nuclêôtit.

** NL làm việc nhóm, NL khai thác thông tin, NL trình bày.

HĐ2: Tìm hiểu ARN (10 phút)

- GV yêu cầu Hs nghiên cứu trả lời

   + ARN có cấu trúc ntn?

   + Có bao nhiêu loại ARN

   + Người ta phân loại ARN dựa vào tiêu chí nào?

   + Mỗi loại ARN có cấu trúc, chức năng ntn?

- GV đánh giá và giúp HS hoàn thiện kiến thức.

- HS nghiên cứu thông tin SGK trang 28 và kết hợp kiến thức ở hoạt động 1 trả lời câu hỏi.

1-Đặc điểm chung:

-Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân.

-Đơn phân là ribônuclêôtit, có 4 loại ribônuclêôtit: A, U, G, X.

-Phân tử ARN có 1 mạch pôliribônuclêôtit.

2-Cấu trúc và chức năng mỗi loại:

**NL ngôn ngữ. NL giải quyết vấn đề

C. Củng cố: ( 4p)

Câu 1: Đơn phân của prôtein là gì ?

C. Đường đơn.

C. Axit amin. x

D. Nuclêiôtit.

D. Glucôzơ.

Câu 2: Công thức tổng quát của axit amin gồm những nhóm nào sau đây ?

E. Nhóm axit phôtphoric (H3PO4), Nhóm amin(-NH2), gốc R(gốc cacbuahiđrô).

F. Gốc R(gốc cacbuahiđrô), nhóm axit phôtphoric (H3PO4), nhóm cacboxyl(- COOH).

G. Nhóm amin(-NH2), gốc R(gốc cacbuahiđrô), nhóm cacboxyl(- COOH). x

H. Nhóm amin(-NH2), nhóm cacboxyl(- COOH), nhóm axit phôtphoric (H3PO4).

Câu 3: Tính đa dạng của prôtein được quy bởi yếu tố nào ?

E. Sự sắp xếp của 20 loại axit amin khác nhau.

F. Số lượng các a.a khác nhau trong phân tử prôtein.

G. Sự đa dạng của gốc R.

H. Số lượng, thành phần, trật tự sắp xếp các axit amin khác nhau và các bậc cấu trúc không gian khác nhau trong phân tử prôtein.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG, MỞ RỘNG (3p)

- Để nâng cao năng suất, chất lượng giống vật nuôi chúng ta có những biện pháp nào?

- Bài tập vận dụng: Ở một sinh vật nhân sơ, xét phân tử ADN có chiều dài 51000A có hiệu số A với một loại nucleotit khác bằng 10% tổng số nucleotit của gen.

a. Tính số nucleotit từng loại trong phân tử ADN

b. Tính số liên kết hidro, liên kết hóa trị trong phân tử ADN

c. Tính số nucleotit trên phân tử mARN được tạo ra từ phân tử ADN trên