Giáo án bài Luyện viết đoạn văn tự sự - Giáo án Ngữ văn lớp 10

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

Yêu cầu hs đọc phần I(sgk).

Yêu cầu hs nhắc lại một số kiến thức:

I. Đoạn văn trong văn bản tự sự:

- Nêu khái niệm đoạn văn?

1. Khái niệm đoạn văn:

Là một bộ phận của văn bản, bắt đầu từ chữ viết hoa lùi đầu dòng và kết thúc bằng dấu chấm qua hàng, thường biểu đạt một ý tương đối hoàn chỉnh.

- Cấu trúc chung của đoạn văn là gì?

2. Cấu trúc chung của đoạn văn:

Thường do nhiều câu tạo thành, gồm:

- Câu nêu ý khái quát (câu chủ đề).

- Các câu triển khai.

- Em đã được học về các loại đoạn văn nào? Sự phân loại các đoạn văn đó dựa trên cơ sở nào?

3. Các loại đoạn văn trong văn bản tự sự:

- Theo cấu trúc và phương thức tư duy:

+ Đoạn văn diễn dịch.

+ Đoạn văn quy nạp.

+ Đoạn văn song hành.

+ Đoạn văn móc xích.

+ Đoạn văn tổng- phân - hợp

- Trong văn bản tự sự, ngoài cách phân loại như trên, người ta còn dùng tiêu chí nào để phân loại? Theo đó, có các loại đoạn văn tự sự nào?

- Theo kết cấu thể loại văn bản:

+ Các đoạn văn thuộc phần mở truyện.

+ Các đoạn văn thuộc phần thân truyện.

+ Các đoạn văn thuộc phần kết truyện

- Nội dung và nhiệm vụ riêng và chung của các đoạn văn trong văn bản tự sự là gì?

4. Nội dung và nhiệm vụ của đoạn văn trong văn bản tự sự:

- Nội dung và nhiệm vụ riêng: tả cảnh, tả người, kể sự việc, biểu cảm, bình luận, đối thoại, độc thoại,...

- Nội dung và nhiệm vụ chung: thể hiện chủ đề, ý nghĩa văn bản.

Hs đọc yêu cầu bài tập 1.

II. Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự:

1. Tìm hiểu ngữ liệu:

- Các đoạn văn đã trích có thể hiện đúng dự kiến của tác giả ko? Nội dung và giọng điệu của đoạn văn mở đầu và kết thúc có nét gì giống và khác nhau?

a. Các đoạn văn trong truyện ngắn Rừng xà nu:

- Nét giống:

+ Nội dung: tả sự đau thương và sức sống mãnh liệt của rừng xà nu.

+ Giọng điệu: ngợi ca.

- Nét khác:

+ Đoạn mở:

→ Hình ảnh cây xà nu gợi hiện thực cuộc sống đau thương nhưng bất khuất của con người Tây Nguyên.

+ Đoạn kết:

→ Hình ảnh cây xà nu gợi sự bất diệt, ngày một trưởng thành, lớn mạnh của con người Tây Nguyên.

- Em học được điều gì ở cách viết đoạn văn của Nguyên Ngọc?

- Bài học:

+ Trước khi viết nên dự kiến ý tưởng về các phần của truyện, nhất là phần đầu và phần cuối.

+ Phần mở và kết truyện nên hô ứng với nhau, thể hiện rõ chủ đề của truyện.

+ Thống nhất về giọng điệu ở phần đầu và phần kết.

Hs đọc yêu cầu của bài tập 2.

- Có thể coi đây là đoạn văn trong văn bản tự sự ko?Vì sao? Theo anh(chị), đoạn văn đó thuộc phần nào của “truyện ngắn” mà bạn đó định viết?

b. Đoạn văn trong truyện về hậu thân của chị Dậu:

- Đó là đoạn văn tự sự. Vì:

+ Có yếu tố tự sự: có nhân vật, sự việc, chi tiết.

+ Có yếu tố miêu tả và biểu cảm phụ trợ.

→ Thuộc phần thân truyện.

- Viết đoạn văn này, bạn hs đó đã thành công ở nội dung nào? Nội dung nào bạn còn phân vân và để trống? Anh (chị) hãy viết tiếp vào những chỗ trống đó?

- Thành công của đoạn văn:

Kể sự việc: chị Dậu → rất sinh động.

- Nội dung còn phân vân:

+ Tả cảnh.

+ Tả diễn biến tâm trạng (nội tâm) nhân vật.

- Gợi ý một vài chi tiết:

+ Tả cảnh:

+ Tâm trạng chị Dậu:

- Qua kinh nghiệm của nhà văn Nguyên Ngọc và thu hoạch từ hai bài tập trên, anh (chị) hãy nêu cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự?

2. Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự:

- Cần hình dung sự việc xảy ra ntn rồi lần lượt kể lại diễn biến của nó.

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

Yêu cầu hs đọc và thảo luận làm bài tập 1 tại lớp và về nhà hoàn thành bài tập 2

III. Luyện tập:

Bài 1:

-Sự việc: phá bom nổ chậm của các cô thanh niên xung phong.

→ Thuộc phần thân truyện: Ngôi sao xa xôi.

- Sai sót về ngôi kể: nhầm lẫn ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba.

→ Sửa lại: thay bằng từ “tôi”.

- Kinh nghiệm: Cần chú ý tới ngôi kể, đảm bảo sự thống nhất về ngôi kể.