Giáo án Lịch Sử 6 Cánh diều Bài 5: Chuyển biến về kinh tế, xã hội cuối thời nguyên thủy

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

GV yêu cầu HS theo dõi thông tin và các kênh hình trong mục I của SGK để trả lời câu hỏi

? Trình bày quá trình phát hiện ra kim loại vào cuối thời nguyên thủy.

? Kể tên một số vật dụng bằng kim loại hiện nay mà em biết.

? Nêu vai trò của kim loại đối với sản xuất và đời sống của con người cuối thời nguyên thủy.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. 

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi. 

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

I. Sự phát hiện ra kim loại và chuyển biến kinh tế cuối thời nguyên thủy

- Quá trình phát hiện ra kim loại:

+ Thiên niên kỉ IV TCN, con người phát hiện và chế tác công cụ lao đồng bằng đồng đỏ, tiếp theo là đồng thau.

+ Cuối thiên niên kỉ II - đầu thiên niên kỉ I TCN, con người biết chế tác công cụ lao động bằng sắt.

- Một số vật dụng bằng kim loại hiện nay:

+ Đồ dùng sinh hoạt trong gia đình: xoong, chảo, thìa, nĩa, dao…

+ Các công cụ sản xuất (thủ công): liềm, cuốc, xẻng, cày…

+ Các loại máy móc/ thiết bị được sử dụng trong sản xuất công nghiệp và các lĩnh vực khác.

* Vai trò: Việc sử dụng công cụ lao động bằng kim loại đã đưa đến nhiều chuyển biến quan trọng trong sản xuất và đời sống của con người:

+ Năng suất lao động của con người tăng lên gấp nhiều lần.

+ Con người có thể khai phá những vùng đất đai.

+ Xuất hiện một số ngành sản xuất mới, như: luyện kim, đóng thuyền,...

+ Con người đã sản xuất ra được một lượng sản phẩm dư thừa thường xuyên.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

GV yêu cầu HS theo dõi thông tin và các kênh hình trong mục I của SGK để trả lời câu hỏi

? Nêu sự chuyển biến trong đời sống xã hội của người nguyên thủy khi kim loại xuất hiện.

? Cho biết mối quan hệ giữa người với người trong xã hội có giai cấp có gì khác so với xã hội nguyên thủy.

? Sự phân hóa không triệt để của xã hội nguyên thủy ở phương Đông thể hiện như thế nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. 

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi. 

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

2. Chuyển biến về xã hội cuối thời nguyên thủy

* Chuyển biến xã hội:

- Xuất hiện tình trạng “tư hữu”

- Quan hệ “công bằng và bình đẳng” trong xã hội bị phá vỡ.

- Xã hội dần có sự phân hóa thành kẻ giàu – người nghèo, giai cấp thống trị và giai cấp bị thống trị.

* Sự chuyển biến của quan hệ xã hội:

- Trong xã hội nguyên thủy: “công bằng và bình đẳng” được coi là nguyên tắc vàng.

- Trong xã hội có giai cấp: quan hệ công bằng – bình đẳng bị phá vỡ, thay vào đó là mối quan hệ bất bình đẳng giữa các giai cấp. 

+ Giai cấp thống trị nắm trong tay quyền lực, được hưởng nhiều đặc quyền, đặc lợi.

+ Giai cấp bị thống trị không được hưởng đặc quyền, đặc lợi; bị giai cấp thống trị áp bức.

- Ở phương Đông, vào cuối thời nguyên thủy, cư dân đã sinh sống và canh tác nông nghiệp ven các dòng sông lớn. Họ thường sống quây quần, gắn bó với nhau để cùng làm thủy lợi cùng sản xuất nông nghiệp. 

=> Mối quan hệ giữa người với người vẫn rất gần gũi, thân thiết => xã hội phân hóa không triệt để.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

GV yêu cầu HS theo dõi thông tin và các kênh hình trong mục III của SGK Lịch sử để trả lời câu hỏi

? Sự chuyển biến trong đời sống kinh tế - xã hội của Việt Nam cuối thời nguyên thủy gắn liền với các nền văn hóa nào?

? Nêu những chuyển biến về kinh tế - xã hội của Việt Nam cuối thời nguyên thủy?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. 

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi. 

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

3. Việt Nam cuối thời nguyên thủy

- Sự chuyển biến trong đời sống kinh tế - xã hội của Việt Nam gắn với các nền văn hóa:

+ Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun (ở Bắc Bộ).

+ Tiền Sa Huỳnh (ở Trung Bộ)

+ Đồng Nai (ở Nam Bộ).

- Về kinh tế: 

+ Con người đã biết sử dụng kim loại để chế tác công cụ lao động phong phú về chủng loại.

+ Địa bàn cư trú của con người ngày càng được mở rộng.

- Về xã hội: trong xã hội bước đầu có sự phân hóa, tuy nhiên, sự phân hóa này không triệt để, không sâu sắc.