Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Trang trước Trang sau

Chuyên đề Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol có trong bộ Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Hóa học năm 2025 đầy đủ lý thuyết và bài tập đa dạng có lời giải giúp học sinh có thêm tài liệu ôn tập cho bài thi tốt nghiệp THPT môn Hóa học.

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Hóa 2025 Xem thử Đề thi thử Tốt nghiệp Hóa 2025 Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Hóa Xem thử 1000 câu trắc nghiệm Hóa

Chỉ từ 350k mua trọn bộ Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Hóa học năm 2025 theo cấu trúc mới bản word có lời giải chi tiết:

B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM

1. Dẫn xuất halogen

- Công thức tổng quát của dẫn xuất halogen là: RX_n. (R là gốc hydrocarbon, X là halogen, n là số nguyên tử halogen)

- Danh pháp thay thế của dẫn xuất halogen:

- Tên thông thường của một số dẫn xuất halogen thường gặp như: chloroform (CHCl₃), bromoform (CHBr₃), iodoform (CHI₃), carbon tetrachloride (CCl₄).

- Tính chất vật lí: Dẫn xuất halogen có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao hơn hydrocarbon có phân tử khối tương đương; khó tan trong nước, tan tốt trong các dung môi hữu cơ.

- Tính chất hóa học:

+ Phản ứng thế nguyên tử halogen: Các dẫn xuất halogen có thể tham gia phản ứng với dung dịch kiềm, nguyên tử halogen bị thay thế bởi nhóm OH^-, tạo thành alcohol theo phản ứng:

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

+ Phản ứng tách hydrogen halide: Khi đun nóng dẫn xuất halogen với base mạnh như NaOH, RONa trong dung môi alcohol sẽ xảy ra phản ứng.

Lưu ý:

Phản ứng tách xảy ra theo quy tắc tách Zaitsev: Trong phản ứng tách hydrogen halide, nguyên tử halogen bị tách ưu tiên cùng với nguyên tử hydrogen ở carbon bên cạnh có bậc cao hơn.

- Ứng dụng: Dẫn xuất halogen được dùng để sản xuất vật liệu polymer, dược phẩm, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích sinh trưởng, dùng làm dung môi, tác nhân làm lạnh, …

2. Alcohol

- Alcohol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có chứa nhóm -OH liên kết với nguyên tử carbon no.

- Công thức tổng quát của alcohol no, đơn chức, mạch hở: $C_{n} H_{2 n + 1} O H (n \geq 1)$ .

- Bậc của alcohol là bậc của nguyên tử C liên kết với nhóm -OH.

- Danh pháp thay thế:

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

+ Đối với monoalcohol:

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

+ Đối với polyalcohol:

- So với hydrocarbon và dẫn xuất halogen có phân tử khối tương đương, các alcohol thường có nhiệt độ sôi cao hơn và dễ tan trong nước.

- Tính chất hóa học:

+ Phản ứng thế nguyên tử H của nhóm -OH: Alcohol phản ứng với các kim loại mạnh như Na, K giải phóng hydrogen. $2 R - O H + 2 N a \to 2 R O N a + H_{2} ↑$

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Lưu ý: Phản ứng tách nước của alcohol tạo alkene ưu tiên theo quy tắc Zaitsev.

+ Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn: Các alcohol bậc I, II phản ứng được với CuO, còn alcohol bậc III không phản ứng với CuO.

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

+ Phản ứng cháy:

+ Phản ứng của các polyalcohol có các nhóm -OH liền kề với Cu(OH)₂ tạo ra dung dịch màu xanh lam đậm.

- Ứng dụng của ethanol: làm nhiên liệu cho đèn cồn, sản xuất xăng sinh học, dùng làm dung môi, nguyên liệu tổng hợp các chất hữu cơ khác, khử trùng, …

- Điều chế ethanol từ C₂H₄ hoặc từ tinh bột (lên men).

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

- Điều chế glycerol từ propylene hoặc thu được từ quá trình thủy phân chất béo trong quá trình sản xuất xà phòng.

3. Phenol

- Phenol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm –OH liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon của vòng benzene.

- Phenol (C₆H₅OH) là chất rắn, không màu, ít tan trong nước ở điều kiện thường, tan nhiều khi đun nóng, có tính độc, có thể gây bỏng khi tiếp xúc với da.

- Tính chất hoá học của phenol:

+ Phenol có tính acid yếu. Phenol có tính acid mạnh hơn nấc 2 của carbonic acid (H₂CO₃) nên có thể phản ứng được với muối carbonate.

$C_{6} H_{5} O H + N a_{2} C O_{3} ⇌ C_{6} H_{5} O N a + N a H C O_{3}$

+ Phản ứng thế ở vòng benzene:

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

- Phenol được dùng làm nguyên liệu để sản xuất chất dẻo, tơ sợi, mĩ phẩm, dược phẩm, phẩm nhuộm, thuốc sát trùng, thuốc diệt cỏ,...

- Phenol được điều chế từ cumene, nhựa than đá.

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

II. CÂU HỎI ÔN LUYỆN

Phần 1. Trắc nghiệm nhiều phương án lựa chọn

Câu 1. Phenol là hợp chất hữu cơ mà

A. phân tử có chứa nhóm –OH liên kết trực tiếp với nguyên tử C của vòng benzene.

B. phân tử có chứa nhóm –OH và vòng benzene.

C. phân tử có chứa nhóm –NH₂ liên kết trực tiếp với nguyên tử C của vòng benzene.

D. phân tử có chứa nhóm –OH liên kết trực tiếp với nguyên tử C của nhóm alkyl ở ngoài vòng benzene.

Câu 2. Hợp chất có công thức cấu tạo nào dưới đây là alcohol?

Dẫn xuất halogen - alcohol - phenol (Chuyên đề Hóa học ôn thi Tốt nghiệp 2025)

Câu 3. Chất nào sau đây không phải là dẫn xuất halogen của hydrocarbon?

A. CH₃CH₃Cl.

B. $C H_{2} = C H - C H_{2} B r$ .

C. CH₃COOH.

D. CF₃CH₂Cl.

Câu 4. Nhỏ nước bromine vào dung dịch nào sau đây thì thấy xuất hiện kết tủa trắng?

A. C₂H₅OH.

B. CH₃CH₂Cl.

C. C₆H₅OH.

D. $C H_{2} = C H C H_{2} O H$ .

Câu 5. Để pha chế một loại cồn sát trùng sử dụng trong y tế, người ta cho 70 mL ethanol nguyên chất vào bình định mức rồi thêm nước cất vào, lắc đều, thu được 100 mL cồn. Hỗn hợp trên có độ cồn là

A. 17°.

B. 7°.

C. 70°.

D. 170°.

Câu 6. Phenol (C₆H₅OH) không phản ứng với chất nào sau đây?

A. Na.

B. NaHCO₃.

C. Br₂.

D. NaOH.

Câu 7. Nguyên nhân phản ứng thế bromine vào vòng thơm của phenol xảy ra dễ dàng hơn so với benzene là do

A. phenol tan một phần trong nước.

B. phenol có tính acid yếu.

C. ảnh hưởng của nhóm –OH đến vòng benzene trong phân tử phenol.

D. ảnh hưởng của vòng benzene đến nhóm –OH trong phân tử phenol.

Câu 8. Khi đun nóng hỗn hợp alcohol gồm CH₃OH và C₂H₅OH (xúc tác H₂SO₄ đặc, ở 140°C) thì số ether thu được tối đa là

A. 4.

B. 2.

C. 3.

D. 1.

Câu 9. Trong thể thao, khi các vận động viên bị chấn thương do va chạm, không gây ra vết thương hở, gãy xương, ... thường được nhân viên y tế dùng loại thuốc xịt, xịt vào chỗ bị thương để gây tê cục bộ và vận động viên có thể quay trở lại thi đấu. Hợp chất (X) chính có trong thuốc xịt là

A. carbon dioxide.

B. hydrogen chloride.

C. chloromethane.

D. chloroethane.

Câu 10. Chất X có công thức đơn giản nhất là C₂H₅O, hòa tan được Cu(OH)₂ tạo thành dung dịch màu xanh đậm. Số đồng phân cấu tạo thỏa mãn tính chất của X là:

A. 2.

B. 5.

C. 4.

D. 3.

Câu 11. Cho 5 chất: $C H_{2} = C H C H_{2} C l$ (1); $C H_{3} C H_{2} C H_{2} C l$ (2); $C H_{2} = C H C l$ (3); C₆H₅Cl (4); $C_{6} H_{5} C H_{2} C l$ (5). Đun từng chất với dung dịch NaOH loãng, dư, sau đó gạn lấy lớp nước và acid hoá bằng dung dịch HNO₃, sau đó nhỏ vào đó dung dịch AgNO₃ thì các chất thấy có xuất hiện kết tủa trắng là

A. (1), (3), (5).

B. (2), (3), (5).

C. (1), (2), (3), (5).

D. (1), (2), (5).

Câu 12. Sản phẩm chính theo quy tắc Zaitsev của phản ứng tách HCl ra khỏi phân tử 2-chloro-3-methyl butane là

A. 2-methylbut-3-ene.

B. 3-methylbut-3-ene.

C. 2-methylbut-2-ene.

D. 3-methylbut-2-ene.

Câu 13. Nhiệt độ sôi của các dẫn xuất halogen được sắp xếp theo thứ tự: CH₃F < CH₃Cl < CH₃Br < CH₃I. Nguyên nhân dẫn đến sự tăng dần nhiệt độ sôi từ CH₃F đến CH₃I là do

A. sự phân cực của liên kết carbon - halogen giảm dần từ CH₃F đến CH₃I.

B. độ âm điện của các halogen trong dẫn xuất giảm dần từ F đến I.

C. tương tác van der Waals tăng dần từ CH₃F đến CH₃I.

D. độ dài liên kết carbon - halogen tăng dần từ CH₃F đến CH₃I.

Câu 14. Để nhận biết hai chất lỏng phenol và ethanol, có thể dùng

A. dung dịch Br₂.

B. quỳ tím.

C. kim loại Na.

D. dung dịch NaOH.

Câu 15. Cho phản ứng hóa học sau:

CH₃CH₂Cl + KOH $\overset{C_{2} H_{5} O H, t^{o}}{\to}$ CH₂ = CH₂ + KCl + H₂O

Phản ứng trên thuộc loại phản ứng nào sau đây?

A. Phản ứng thế.

B. Phản ứng tách.

C. Phản ứng cộng.

D. Phản ứng oxi hóa – khử.

Câu 16. Ethanol có thể được sản xuất từ cellulose. Sử dụng lượng ethanol thu được từ 10 tấn mùn cưa (chứa 50% cellulose, phần còn lại là chất trơ) để pha chế ra Vm³ xăng E5 (xăng chứa 5% ethanol về thể tích). Biết hiệu suất quá trình sản xuất ethanol từ cellulose là 60% và ethanol có khối lượng riêng là 0,789 gmL^-1. Giá trị của V là

A. 86,4 m³.

B. 90,8 m³.

C. 43,2 m³.

D. 45,4 m³.

Câu 17. Hợp chất thơm X có công thức phân tử C₈H₁₀O₃. Cho 0,1 mol X tác dụng vừa đủ với 200 mL NaOH 0,5 M. Mặt khác, cứ 0,1 mol X phản ứng với lượng dư Na thì thu được 3,7185 lít H₂ (ở đkc). Công thức cấu tạo thu gọn của X là

A. HOCH₂-C₆H₃(OH)₂.

B. HOCH₂-C₆H₄-CH₂OH.

C. C₆H₃(CH₂OH)₃.

D. HO-C₆H₃(CH₂OH)₂.

Câu 18. Cho m gam hỗn hợp X gồm phenol và ethanol phản ứng hoàn toàn với Na dư, thu được 1239,5 mL khí H₂ (đo ở điều kiện chuẩn 25 °C, 1 bar). Mặt khác, m gam X phản ứng tối đa với 100 mL dung dịch NaOH 0,5 M. Giá trị của m là

A. 10,5.

B. 14,0.

C. 7,0.

D. 21,0

................................

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Hóa 2025 Xem thử Đề thi thử Tốt nghiệp Hóa 2025 Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Hóa Xem thử 1000 câu trắc nghiệm Hóa

Xem thêm các chuyên đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Hóa học năm 2025 có đáp án hay khác:

Trang trước Trang sau

Giải bài tập lớp 12 sách mới các môn học