Giáo án Vật Lí 6 Bài 7: Tìm hiểu kết quả tác dụng của lực mới nhất

HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)

Mục tiêu:   HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Quan sát tranh (hoặc vật mẫu là cái cung Ò Thao tác như trong SGK).

Hình 1

- Làm sao biết trong trường hợp nào, lúc nào thì giương cung, lúc nào chưa giương cung?

Để biết rõ ai đang giương cung hoặc là chưa giương cung

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

Mục tiêu:   lực tác dụng của lực làm vật bị biến dạng hăọc biến đổi chuyển động (nhanh dần, chậm dần, đổi hướng).

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:  Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Những hiện tượng nào sau đây có sự biến đổi chuyển động?

 - Vật chuyển động bỗng dừng lại

- Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.

- Vật chuyển động nhanh hơn

- Vật chuyển động chậm lại

- Vật đang chuyển động theo hướng này, bỗng chuyển động sang hướng khác

- Hãy tìm 4 ví dụ về biến đổi chuyển động?

(Vật chuyển động nhanh lên có nghĩa là vận tốc (tốc độ) của vật nhanh dần theo thời gian, và ngược lại là vận tốc vật giảm dần theo thời gian, quá trình này được gọi chung là quá trình làm biến đổi chuyển động của vật)

Vậy biến dạng là gì?

Gọi một học sinh trả lời câu hỏi đầu bài.

- Từng HS nghiên cứu nội dung và lấy ví dụ minh họa

- Vật đang chuyển động, bị dừng lại.

VD: Thủ môn bắt bóng: quả bóng đang chuyển động sẽ dừng lại.

- Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.

VD: Lực đẩy làm chiếc xe chuyển động…

- Vật chuyển động nhanh lên.

VD: Tăng ga cho xe máy chạy nhanh hơn.

- Vật chuyển động chậm lại.

VD: Phanh hãm.

- Vật đang chuyển động theo hướng này, bổng chuyển động sang hướng khác.

- Là biến đổi hình dạng của vật

- Dây cung và cánh cung bị biến dạng

I. NHỮNG HIỆN TƯỢNG CẦN CHÚ Ý QUAN SÁT KHI CÓ LỰC TÁC DỤNG

1. Những sự biến đổi của chuyển động

- Vật đang chuyển động, bị dừng lại.

- Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.

- Vật chuyển động nhanh lên.

- Vật chuyển động chậm lại.

- Vật đang chuyển động theo hướng này, bổng chuyển động sang hướng khác.

2. Những sự biến dạng:

Sự biến dạng là sự thay đổi hình dang của vật

Làm TN như hình 6.1SGK

- Nhận xét về kết quả tác dụng của lực lên lò xo lúc đó

Hướng dẫn hs làm TN như hình 7.7sgk

- Em hãy nhận xét về kết quả tác dụng của lực mà tay ta tác dụng lên xe qua sợi dây?

- Tương tự hướng dẫn hs làm TN và giải câu C5,  C6 

- Treo bảng phụ có ghi sẵn câu C7 lên bảng

Gọi  HS  lên bảng điền vào vị trí này

 Em hãy viết đầy đủ các câu

- Quan sát

- Trả lời

- Trả lời

- Quan sát

-Thực hiện

- HS :

Chọn cụm từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu (câu C7 và C8).

III. nhỮng kẾt quẢ tác dỤng cỦa lỰc

1. Thí nghiệm:

C3. Lò xo bung ra và đẩy xe ra xa.

C4. Dưới tác dụng lực của tay, xe đang chuyển động đột ngột dừng lại.

C5. Lò xo lá tròn đã làm cho hòn bi chuyển động sang hướng khác.

C6. Khi ép hai đầu lò xo, hình dạng của lò xo bị thay đổi (biến dạng).

2. Rút ra kết luận

C7: a. Lực đẩy mà lò xo lá tròn tác dụng lên xe lăn đã làm biến đổi chuyển động của xe.

b. Lực đẩy mà tay ta (thông qua sợi dây) tác dụng lên xe lăn đã làm biến đổi chuyển động của xe.

c. Lực mà lò xo lá tròn tác dụng lên hòn bi đã làm biến đổi chuyển động của hòn bi.

c. Lực mà tay ta ép vào lò xo đã làm biến dạng lò xo.

C8: Lực mà vật A tác dụng lên vật B có thể làm biến đổi chuyển động vật B hoặc làm biến dạng vật B. Hai kết quả này cũng có thể cùng xảy ra.

* Vậy : Lực tác dụng lên một vật có thể làm biến đổi chuyển động của vật hoặc làm nó biến dạng

HOẠT ĐỘNG 3:  Hoạt động luyện tập (10')

Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:  Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Bài 1: Trường hợp nào sau đây vật không bị biến dạng khi chịu tác dụng của lực?

A. Cửa kính bị vỡ khi bị va đập mạnh.

B. Đất xốp khi được cày xới cẩn thận.

C. Cành cây đu đưa khi có gió thổi.

D. Tờ giấy bị nhàu khi ta vò nó lại

Đáp án

Cành cây đu đưa khi có gió thổi có sự biến đổi vận tốc, không có sự biến dạng

⇒ Đáp án C

Bài 2: Một học sinh đá quả bóng nhựa vào tường sau đó quả bóng bị méo đi. Lực tác dụng lên quả bóng sẽ gây ra những kết quả nào sau đây?

A. không làm chuyển động quả banh.

B. vừa làm biến dạng và biến đổi chuyển động quả bóng.

C. chỉ làm biến dạng mà không làm biến đổi chuyển động quả bóng.

D. không làm biến dạng quả bóng.

Đáp án

Quả bóng chuyển động và bị biến dạng nên lực đã có tác dụng vừa làm biến dạng và biến đổi chuyển động quả bóng.

⇒ Đáp án B

Bài 3: Trong các chuyển động sau, chuyển động nào đã bị biến đổi?

A. Một chiếc xe đạp đang đi, bỗng hãm phanh, xe dừng lại.

B. Một máy bay đang bay thẳng với vận tốc không đổi 500 km/h.

C. Một chiếc xe máy đang chạy với tốc độ đều đặn.

D. Quả bóng đang nằm yên trên mặt đất.

Đáp án

Chuyển động có sự biến đổi vận tốc là chuyển động có sự thay đổi về độ lớn vận tốc và hướng của vận tốc ⇒ Đáp án A.

Bài 4: Khi một người ngồi lên xe máy làm lốp xe biến dạng, nguyên nhân của sự biến dạng là do đâu?

A. Lốp xe không chịu lực nào tác dụng.

B. Lực hút của Trái Đất tác dụng vào người.

C. Lực của người tác dụng vào lốp xe.

D. Lực của mặt đất tác dụng vào lốp xe.

Đáp án

Khi một người ngồi lên xe máy làm cho lốp xe bị biến dạng. Nguyên nhân của sự biên dạng này là lực của mặt đất tác dụng vào lốp xe ⇒ Đáp án D.

Bài 5: Lực có thể gây ra những tác dụng nào dưới đây?

A. Chỉ có thể làm cho vật đang đứng yên phải chuyển động.

B. Chỉ có thể làm cho vật đang chuyển động phải dừng lại.

C. Chỉ có thể làm cho vật biến dạng.

D. Có thể gây ra tất cả các lực nêu trên.

Đáp án

Lực có thể làm cho vật đang đứng yên phải chuyển động, vật đang chuyển động phải dừng lại, làm cho vật biến dạng ⇒ Đáp án D

Bài 6: Buộc một đầu dây cao su lên giá đỡ treo vào đầu còn lại một túi nilong đựng nước. Dựa vào dấu hiệu nào sau đây để biết túi nilong đựng nước tác dụng vào dây cao su một lực?

A. Túi nilong đựng nước không rơi.

B. Túi nilong đựng nước bị biến dạng.

C. Dây cao su dãn ra.

D. Cả ba dấu hiệu trên.

Đáp án

Dựa vào dấu hiệu dây cao su dãn ra để biết túi nilong đựng nước tác dụng vào dây cao su một lực ⇒ Đáp án C

Bài 7: Khi chịu tác dụng của lực, vật vừa bị biến dạng, vừa đổi hướng chuyển động. Trường hợp nào sau đây thể hiện điều đó:

A. Khi có gió thổi cành cây đu đưa qua lại.

B. Khi đập mạnh quả bóng vào tường quả bóng bật trở lại.

C. Khi xoay tay lái ô tô đổi hướng chuyển động.

D. Khi có gió thổi hạt mưa bay theo phương xiên.

Đáp án

- Khi có gió thổi cành cây đu đưa qua lại ⇒ có sự biến đổi vận tốc.

- Khi đập mạnh quả bóng vào tường quả bóng bật trở lại ⇒ có sự biến đổi vận tốc và đổi hướng chuyển động.

- Khi xoay tay lái ô tô đổi hướng chuyển động ⇒ có sự biến đổi vận tốc.

- Khi có gió thổi hạt mưa bay theo phương xiên ⇒ có sự biến đổi vận tốc.

⇒ Đáp án B

Bài 8: Một học sinh thả một quả bóng từ trên cao xuống và nhận thấy quả bóng càng rơi, càng chuyển động nhanh lên. Hỏi phát biểu nào sau đây của học sinh này là đúng?

A. Quả bóng không còn chịu tác dụng của lực nào vì tay ta đã thả quả bóng ra.

B. Quả bóng rơi nhanh dần nên phải chịu tác dụng của một lực, lực này chỉ có thể là lực của tay ta.

C. Quả bóng là một vật nặng nên giống như mọi vật nặng khác, khi được thả ra từ trên cao, đều rơi xuống nhanh dần, dù không chịu tác dụng của lực nào.

D. Quả bóng đã được thả ra nên không còn chịu tác dụng của lực tay. Tuy nhiên quả bóng rơi nhanh dần nên phải chịu tác dụng của một lực, lực này không thể là lực của tay ta mà là một lực khác.

Đáp án

Phát biểu đúng là quả bóng đã được thả ra nên không còn chịu tác dụng của lực tay. Tuy nhiên quả bóng rơi nhanh dần nên phải chịu tác dụng của một lực, lực này không thể là lực của tay ta mà là một lực khác ⇒ Đáp án D

Bài 9: Chuyển động của các vật nào dưới đây không bị biến đổi?

A. Một máy bay đang bay thẳng với vận tốc 500 km/h.

B. Một con châu chấu đang đậu trên một chiếc lá lúa, bỗng đập càng nhảy và bay đi.

C. Một chiếc xe đạp đang đi, bỗng bị hãm phanh, xe dừng lại.

D. Một chiếc xe máy đang chạy, bỗng được tăng ga, xe chạy nhanh lên.

Đáp án

Một máy bay đang bay thẳng với vận tốc 500 km/h là chuyển động không bị biến đổi

⇒ Đáp án A

Bài 10: Một hòn đá bị ném mạnh vào một gò đất. Lực mà hòn đá tác dụng vào gò đất

A. chỉ làm gò đất bị biến dạng.

B. chỉ làm biến đổi chuyển động của gò đất.

C. làm cho gò đất bị biến dạng, đồng thời làm biến đổi chuyển động của gò đất.

D. không gây ra tác dụng gì.

Đáp án

Một hòn đá bị ném mạnh vào một gò đất. Lực mà hòn đá tác dụng vào gò đất chỉ làm gò đất bị biến dạng ⇒ Đáp án A.

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:  Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Em hãy nêu 3 ví dụ về lực tác dụng lên một vật làm vật biến dạng?

- Nêu 3 ví dụ về lực tác dụng làm vật biến dạng?

- Nêu một ví dụ lực tác dụng vừa làm vật biến đổi chuyển động vừa làm vật biến dạng?

Nêu ví dụ

- Kéo lo xo, bóp miếng xốp, bóp quả bóng...

- Ném viên phấn vào tường làm viên phấn vỡ ra

C9.  Sự va chạm của 2 hòn bi. Cầu thủ đá bóng. Lực đẩy nâng cánh diều.

C10. Quả bóng cao su bị méo khi có lực tác dụng. Sợi dây bị kéo căng. Cánh cung biến dạng khi dây cung được dương lên.

C11. Cánh cung biến dạng khi dây cung được dương lên.

HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:  Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Khi có lực tác dụng lên một vật, thì vật đó sẽ như thế nào?

Lực tác dụng lên một vật có thể làm cho vật đó bị biến đổi chuyển động hoặc bị biến dạng hoặc cả hai (tức vừa làm cho vật bị biến đổi chuyển động và vừa bị biến dạng).

Chân tác dụng lên quả bóng một lực vừa làm quả bóng bị biến dạng vừa làm quả bóng chuyển động theo một hướng khác

Một vận động viên nhảy cầu đang nhún người trên ván nhảy để lấy đà trước khi nhảy lên. Người này đã tác dụng lên ván, khiến cho ván vừa bị uốn cong, vừa chuyển động lên xuống