Bài tập về phản ứng este hóa và cách giải (hay, chi tiết)
Với bài viết Bài tập về phản ứng este hóa và cách giải sẽ giúp học sinh nắm vững lý thuyết, biết cách làm bài tập từ đó có kế hoạch ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao trong các bài thi môn Hóa học 9.
A. Lý thuyết và phương pháp giải.
- Phản ứng este hóa là phản ứng giữa rượu và axit hữu cơ khi có mặt của axit H2SO4 đặc, đun nóng.
Ví dụ:
- Các bài toán về phản ứng este hóa thường liên quan đến hiệu suất phản ứng.
- Hiệu suất của phản ứng tính theo sản phẩm:
Trong đó:
mtt: khối lượng sản phẩm thu được theo thực tế.
mlt: khối lượng sản phẩm thu được theo lý thuyết.
- Để làm tốt các bài tập cần bám sát vào dữ kiện đề bài cho xét xem chất nào phản ứng hết, chất nào phản ứng dư rồi tính toán theo yêu cầu đề bài
B. Ví dụ minh họa.
Ví dụ 1: Cho 30 gam axit axetic tác dụng với 27,6 gam rượu etylic có H2SO4 đặc làm chất xúc tác đun nóng được 35,2 gam este .Tính hiệu suất của phản ứng este hóa?
A. 40%
B. 60%
C. 80%
D. 100%
Lời giải:
Ban đầu 0,5 0,6 mol
Phản ứng 0,5 0,5 0,5 mol
meste = 0,5 .88 = 44g
Hiệu suất phản ứng là
Đáp án C
Ví dụ 2: Cho 150 gam axit axetic tác dụng với 161 gam ancol etylic có H2SO4 đặc làm xúc tác. Khi phản ứng xảy ra xong thì có 60% lượng axit chuyển thành este. Khối lượng este thu được sau khi phản ứng kết thúc là:
A. 132 gam
B. 230 gam
C. 235 gam
D. 240 gam
Lời giải:
Ban đầu 2,5 3,5 mol
Phản ứng 2,5 2,5 2,5
Do hiệu suất là 60% nên số mol este là 2,5.60% = 1,5 mol
Khối lượng của este là 1,5.88= 132 g
Đáp án A
Ví dụ 3: Cho 6 gam axit axetic tác dụng với 4,6 gam rượu etylic đun nóng và có mặt H2SO4 đặc làm xúc tác (hiệu suất 100%) khối lượng etyl axetat là :
A. 8,8g
B. 88g
C. 17,6g
D. 176g
Lời giải:
Ban đầu 0,1 0,1 mol
Suy ra khối lượng este thu được là 0,1 .88 = 8,8 g
Đáp án A
C. Bài tập vận dụng
Câu 1: Cách nào sau đây dùng để điều chế etyl axetat?
A. đun hồi lưu hỗn hợp etanol, giấm và axit sunfuric đặc.
B. đun hồi lưu hỗn hợp axit axetic, rượu trắng và axit sunfuric.
C. đun hỗn hợp etanol, axit axetic và axit sunfuric đặc trong cốc thủy tinh chịu nhiệt.
D. đun hồi lưu hỗn hợp etanol, axit axetic và axit sunfuric đặc.
Lời giải:
Cách tốt nhất để điều chế etyl axetat là đun hồi lưu hỗn hợp etanol, axit axetic và axit sunfuric đặc.
Đáp án D
Câu 2: Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và axit CH3COOH (tỉ lệ mol 1:1). Lấy 5,3 gam hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C2H5OH (có xúc tác H2SO4 đặc) thu được m gam hỗn hợp este (hiệu suất của các phản ứng este hoá đều bằng 80%). Giá trị của m là:
A. 10,12
B. 6,48
C. 8,10
D. 16,20
Lời giải
nHCOOH= = 0,05 mol
= 0,125mol ⇒ Ancol dư
Vậy hỗn hợp este gồm:
⇒ m = 6,48 gam
Đáp án B
Câu 3: Khi đun nóng 25,8 gam hỗn hợp ancol etylic và axit axetic có H2SO4 đặc làm xúc tác thu được 14,08 gam este. Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp đó thu được 23,4 g H2O. Tìm thành phần trăm mỗi chất trong hỗn hợp đầu và hiệu suất của phản ứng este hoá.
A. 53,5% C2H5OH; 46,5% CH3COOH và H = 80%
B. 55,3% C2H5OH; 44,7% CH3COOH và H = 80%
C. 60,0% C2H5OH; 40,0% CH3COOH và H = 75%
D. 45,0% C2H5OH; 55,0% CH3COOH và H = 60%
Lời giải:
= 1,3 mol
Đặt a, b là số mol C2H5OH và CH3COOH
⇒ 46a + 60b = 25,8 (1)
và = 3a + 2b = 1,3 (2)
Từ (1) và (2) ⇒ a = 0,3mol và b = 0,2 mol
= 0,16 mol
⇒ H = = 80%
Đáp án A
Câu 4: Cho 23 gam rượu etylic phản ứng với một lượng dư CH3COOH, xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng. Tính số gam este thu được nếu hiệu suất phản ứng là 70%.
A. 30,8g.
B. 26,4g.
C. 44g.
D. 46g
Lời giải:
0,5 0,5 mol
Do hiệu suất phản ứng là 70% nên
neste thực tế =
Vậy meste thực tế = 0,35.88 = 30,8 gam.
Đáp án A
Câu 5: Đun nóng 24 gam axit axetic với lượng dư ancol etylic (xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng), thu được 26,4 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hóa là
A. 44%.
B. 50%.
C. 60%.
D. 75%.
Lời giải:
Lý thuyết: 0,4 → 0,4 mol
Hiệu suất phản ứng là
Đáp án D
Câu 6: Trộn 300ml dung dịch axit axetic 1M và 50 ml ancol etylic 46º (d = 0,8g/ml) có thêm một ít H2SO4 đặc vào một bình cầu và đun nóng bình cầu một thời gian, sau đó chưng cất thu được 19,8g este. Hiệu suất của phản ứng este hoá là
A. 65%
B. 75%
C. 85%
D. 90%
Lời giải:
naxit = 0,3 mol;
nancol = ;
neste = 0,225 mol
Ban đầu: 0,3 0,4 mol
Phản ứng: 0,3 0,3 0,3 mol
Hiệu suất phản ứng là:
Đáp án B
Câu 7: Đun nóng 6 gam axit axetic với 6 gam ancol etylic (xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng), hiệu suất của phản ứng este hóa là 60%. Khối lượng este thu được là
A. 4,4 g
B. 4,6 g
C. 5,2 g
D. 5,28 g
Lời giải:
Ban đầu: 0,1 0,13 mol
Phản ứng: 0,1 0,1 0,1 mol
meste lý thuyết = 0,1.88 = 8,8 gam
Do hiệu suất của phản ứng là 60% nên meste thực tế = 8,8.0,6 = 5,28g
Đáp án D
Câu 8: Cho 23 gam rượu etylic phản ứng với một lượng dư CH3COOH, xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng. Tính số gam este thu được nếu hiệu suất phản ứng là 80%.
A. 30,8g.
B. 26,4 g.
C. 44g.
D. 35,2 g
Lời giải:
0,5 0,5 mol
Do hiệu suất phản ứng là 80% nên
neste thực tế =
Vậy meste thực tế = 0,4.88 = 35,2 gam.
Đáp án D
Câu 9: Cho 20,5 gam hỗn hợp ancol etylic và axit axetic tác dụng với kali dư thu được 4,48 lít H2 (đktc). Nếu cho hỗn hợp đó thực hiện phản ứng este hóa thì khối lượng este thu được là bao nhiêu? Giả sử các phản ứng đều xảy ra hoàn toàn.
A. 10 gam
B. 12 gam
C. 13,2 gam
D. 14,2 gam
Lời giải:
Gọi số mol của ancol và axit lần lượt là x, y mol
x 0,5x mol
y 0,5y mol
Ta có hệ phương trình:
Phản ứng este hóa:
Ban đầu 0,15 0,25 mol
Phản ứng 0,15 0,15 0,15 mol
Khối lượng este là 0,15.88 = 13,2g.
Đáp án C
Câu 10: Chia a gam axit axetic thành 2 phần bằng nhau:
-Phần 1: Trung hòa vừa đủ bởi 0,5 lít dung dịch NaOH 0,4 M
-Phần 2: Thực hiện phản ứng este hóa với ancol etylic thu được m gam este (giả sử hiệu suất phản ứng là 100%)
Vậy m có giá trị là:
A. 16,7 gam
B. 17,6 gam
C. 16,8 gam
D. 18,6 gam
Lời giải:
Mà hiệu suất là 100% nên neste =
meste = 0,2. 88=17,6 g
Đáp án B
Xem thêm phương pháp giải các dạng bài tập Hóa học lớp 9 hay, chi tiết khác:
- Phản ứng tráng gương của Glucozơ và cách giải bài tập
- Thủy phân chất béo và cách giải bài tập
- Thủy phân tinh bột, xenlulozơ và cách giải bài tập
- Tính số mắt xích polime và cách giải bài tập
- Bài tập nhận biết, phân biệt các hợp chất hữu cơ và cách giải
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:
- Giải bài tập Hóa học 9
- Giải sách bài tập Hóa 9
- Đề thi Hóa học 9
- Wiki 200 Tính chất hóa học
- Wiki 3000 Phản ứng hóa học quan trọng
- Sổ lò xo Art of Nature Thiên Long màu xinh xỉu
- Biti's ra mẫu mới xinh lắm
- Tsubaki 199k/3 chai
- L'Oreal mua 1 tặng 3
- Soạn Văn 9
- Soạn Văn 9 (bản ngắn nhất)
- Văn mẫu lớp 9
- Đề kiểm tra Ngữ Văn 9 (có đáp án)
- Giải bài tập Toán 9
- Giải sách bài tập Toán 9
- Đề kiểm tra Toán 9
- Đề thi vào 10 môn Toán
- Chuyên đề Toán 9
- Giải bài tập Vật lý 9
- Giải sách bài tập Vật Lí 9
- Giải bài tập Hóa học 9
- Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Hóa học 9 (có đáp án)
- Giải bài tập Sinh học 9
- Giải Vở bài tập Sinh học 9
- Chuyên đề Sinh học 9
- Giải bài tập Địa Lí 9
- Giải bài tập Địa Lí 9 (ngắn nhất)
- Giải sách bài tập Địa Lí 9
- Giải Tập bản đồ và bài tập thực hành Địa Lí 9
- Giải bài tập Tiếng anh 9
- Giải sách bài tập Tiếng Anh 9
- Giải bài tập Tiếng anh 9 thí điểm
- Giải sách bài tập Tiếng Anh 9 mới
- Giải bài tập Lịch sử 9
- Giải bài tập Lịch sử 9 (ngắn nhất)
- Giải tập bản đồ Lịch sử 9
- Giải Vở bài tập Lịch sử 9
- Giải bài tập GDCD 9
- Giải bài tập GDCD 9 (ngắn nhất)
- Giải sách bài tập GDCD 9
- Giải bài tập Tin học 9
- Giải bài tập Công nghệ 9