Phương pháp giải bài tập các phản ứng hóa học của ester (hay, chi tiết)

Bài viết Phương pháp giải bài tập các phản ứng hóa học của ester với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Phương pháp giải bài tập các phản ứng hóa học của ester.

Phương pháp giải bài tập các phản ứng hóa học của ester (hay, chi tiết)

Bài giảng: Tổng hợp bài tập ester - lipid - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

1. Phản ứng của nhóm chức ester

- Thủy phân ester trong môi trường axit là phản ứng nghịch với phản ứng ester hóa :

R–COO–R’ + H–OH R–COOH + R’–OH

- Phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm là phản ứng một chiều và còn được gọi là phản ứng xà phòng hóa :

R–COO–R’ + NaOH R–COONa + R’–OH

Chú ý: Nếu ester dạng lipid (chất béo) khi xà phòng hóa, ta thu được glycerol C₃H₅(OH)₃ và xà phòng.

(RCOO)₃C₃H₅ + 3NaOH C₃H₅(OH)₃ + 3RCOONa

2. Phản ứng khử ester

ester bị khử bởi liti nhôm hiđrua (LiAlH₄), khi đó nhóm RCO– (gọi là nhóm axyl) trở thành ancol bậc I :

R–COO–R’ R–CH₂–OH + R’–OH

3. Phản ứng ở gốc hydrocarbon?/b>

ester có thể tham gia phản ứng thế, cộng, tách, trùng hợp,…Sau đây chỉ xét phản ứng cộng và phản ứng trùng hợp.

- Phản ứng cộng vào gốc không no: Gốc hydrocarbon không no ở ester có phản ứng cộng với H₂, Br₂, Cl₂, … giống hydrocarbon không no.

Ví dụ :

CH₃[CH₂]₇CH=CH[CH₂]₇COOCH₃ + H₂ CH₃[CH₂]₁₆COOCH₃

CH₃[CH₂]₇CH=CH[CH₂]₇COOCH₃: methyl oleat

CH₃[CH₂]₁₆COOCH₃: methyl stearat

- Phản ứng trùng hợp : Một số ester đơn giản có liên kết C = C tham gia phản ứng trùng hợp giống như alkene.

- ester của formic acid HCOOR’ có các tính chất của andehit: phản ứng tráng gương, phản ứng tạo kết tủa đỏ gạch với Cu(OH)₂

4. Phản ứng đốt cháy ester

RCOOR’ + O₂ CO₂ + H₂O

Nếu thì ester là no, đơn chức ⇒ CTTQ là: C_nH_2nO₂

5. Phản ứng ester hóa (Phản ứng điều chế ester)

RCOOH + R’OH R–COO–R’ + H₂O

Ví dụ:

CH₃COOH + C₂H₅OH CH₃COOC₂H₅ +H₂O

Đặc biệt: Điều chế ester của phenol phải dùng anhidrit axit hoặc clorua axit

C₆H₅OH + (CH₃CO)₂O → CH₃COOC₆H₅ + CH₃COOH

Ví dụ 1: Cho sơ đồ sau: CH₂=CH₂ X → Y Z

Vậy chất Z là?

Lời giải

CH₂=CH₂ + H₂O CH₃CH₂OH (X)

CH₃CH₂OH + O₂ CH₃COOH (Y) + H₂O

CH₃COOH + CH₃CH₂OH CH₃COOC₂H₅ (Z) + H₂O

Ví dụ 2: methyl acrylat được điều chế từ axit và rượu nào ?

A. CH₂=C(CH₃)COOH và C₂H₅OH.

B. CH₂=CHCOOH và C₂H₅OH.

C. CH₂=C(CH₃)COOH và CH₃OH.

D. CH₂=CHCOOH và CH₃OH.

Giải

Đáp án D

methyl acrylat: CH₂=CHCOOCH₃

CH₂=CHCOOH + CH₃OH → CH₂=CHCOOCH₃ + H₂O

Ví dụ 3: Thủy phân ester C₄H₆O₂ (xúc tác axit) được hai chất hữu cơ X, Y. Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y. Vậy X là :

A. aldehyde acetic.    B. ethyl alcohol.

C. acetic acid.    D. formic acid.

Giải

Đáp án A

CH₃COOCH=CH₂ + H₂O CH₃COOH + CH₃CHO

Câu 1. Cho sơ đồ điều chế chất E từ methane như sau:

Vậy chất E là:

A. C₂H₅OH

B. CH₃COOH

C. HCOOCH₃

D. CH₃CHO

Lời giải:

Câu 2. Propyl fomat được điều chế từ

A. formic acid và methyl alcohol.

B. formic acid và propyl alcohol.

C. acetic acid và propyl alcohol.

D. axit propionic và methyl alcohol.

Lời giải:

Đáp án B

Propyl fomat: HCOOC₃H₇

HCOOH + C₃H₇OH → HCOOC₃H₇ + H₂O

Câu 3. Cho phản ứng: CH₃CH₂COOCH=CH₂ + H₂O …

Sản phẩm thu được từ phản ứng trên gồm:

A. CH₃CH₂COOCH + CH₂=CHOH

B. CH₂=CHCOOH + CH₃CH₂OH

C. CH₃CH₂COOCH + CH₃CHO

D. CH₃CH₂OH + CH₃CHO

Lời giải:

CH₃CH₂COOCH=CH₂ + H₂O CH₃CH₂COOH + CH₂=CH-OH

Vì CH₂=CH-OH kém bền nên sẽ biến thành CH₃CHO

Câu 4. Cho sơ đồ chuyển hoá sau:

1) C₃H₄O₂ + NaOH → (A) + (B)

2) (A) + H₂SO₄ loãng → (C) + (D)

3) (C) + AgNO₃ + NH₃ + H₂O → (E) + Ag↓ + NH₄NO₃

4) (B) + AgNO₃ + NH₃ + H₂O → (F) + Ag↓ + NH₄NO₃

Các chất B và A có thể là:

A. CH₃CHO và HCOONa

B. HCOOH và CH₃CHO

C. HCHO và HCOOH

D. HCHO và CH₃CHO

Lời giải:

Đáp án A

(1) HCOOCH=CH₂ + NaOH → HCOONa + CH₃CHO

(2) HCOONa + H₂SO₄ → HCOOH + Na₂SO₄

(3) HCOOH + AgNO₃ + NH₃ + H₂O → (NH₄)₂CO₃ + Ag + NH₄NO₃

(4) CH₃CHO + AgNO₃ + NH₃ + H₂O → CH₃COONH₄ + Ag + NH₄NO₃

Câu 5. Thủy phân ester E có công thức phân tử C₄H₈O₂ với xúc tác axit vô cơ loãng, thu được hai sản phẩm hữu cơ X, Y (chỉ chứa các nguyên tử C, H, O). Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y bằng một phản ứng duy nhất. Chất X là:

A. acetic acid

B. ethylic alcohol

C. ethyl acetate

D. formic acid

Lời giải:

Đáp án B

Ta thấy: CH₃COOC₂H₅ + H₂O CH₃COOH + C₂H₅OH

C₂H₅OH + O₂ CH₃COOH + H₂O

Vậy X là C₂H₅OH

Câu 6. Cho dãy chuyển hóa sau:

Phenol Phenyl axetat Y (hợp chất thơm)

Hai chất X, Y trong sơ đồ trên lần lượt là:

A. anhidrit axetic, phenol

B. anhidrit axetic, natri phenolnat

C. acetic acid, natri phenolnat

D. acetic acid, phenol

Lời giải:

Giải

Đáp án B

Các PTHH xảy ra:

Vậy X là anhidrit axetic: (CH₃CO)₂O, Y là natri phenolnat: C₆H₅ONa

Bài giảng: Bài toán thủy phân ester, chất béo - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 12 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• 30 bài tập ester trong đề thi Đại học
• 30 câu hỏi trắc nghiệm lý thuyết ester có đáp án
• Dạng bài tập cách gọi tên ester
• Dạng bài tập cách nhận biết ester
• Dạng bài tập phản ứng đốt cháy ester
• Dạng bài tập phản ứng thủy phân ester

---