10+ Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích (điểm cao)

Tổng hợp 10+ Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích điểm cao, hay nhất giúp học sinh có thêm tài liệu tham khảo để viết văn hay hơn.

Dàn ý Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích

1. Mở bài

+ Giới thiệu một vài nét về tác giả Nguyễn Du: đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, một cây bút xuất sắc của nền văn học.

+ Truyện Kiều là tác phẩm được coi là hồn dân tộc; đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” được trích từ Truyện Kiều, qua đoạn trích nhà thơ đã vô cùng tinh tế và sâu sắc khi diễn tả được tâm trạng của Thúy Kiều qua cảnh vật.

2. Thân bài

a. 6 câu thơ đầu: Hoàn cảnh cô đơn, tội nghiệp của Thúy Kiều..

* 4 câu thơ đầu: bức họa về hoàn cảnh, không gian nơi Thúy Kiều ở.

+ Khung cảnh thiên nhiên được miêu tả là khung cảnh trước lầu Ngưng Bích qua điểm nhìn từ trên cao, từ tâm trạng của Kiều.

+ “Khóa xuân”: khóa kín tuổi xuân, ở nơi đây, con người đã chẳng còn mong chờ đến tuổi thanh xuân nữa.

+ “Non xa- trăng gần” đối nhau: tạo không gian xa rộng, nơi đây Kiều không có một người thân quen.

+ Tác giả sử dụng từ ghép “bốn bề” đứng cạnh từ láy “bát ngát” gợi không gian rộng lớn không một bóng người.

+ Cảnh vật vốn có đường nét, màu sắc nhưng lại không đẹp, đã vậy còn gợi cảm giác cô đơn, rợn ngợp.

+ Ở đây tác giả sử dụng vô cùng thành công bút pháp tả cảnh ngụ tình.

* 2 câu thơ sau: Tình của Kiều

+ Từ láy “bẽ bàng”: diễn tả nỗi xấu hổ tủi thẹn của Kiều, trong tâm trí nàng vẫn còn in đậm những sự việc vừa mới xảy ra: bị Mã Giám Sinh làm nhục, bị ép làm gái lầu xanh rồi giờ bị giam lỏng nơi đây.

+ Thành ngữ “mây sớm đèn khuya”: chỉ thời gian tuần hoàn khép kín, một mình Kiều nơi đây làm nổi bật nỗi bơ vơ.

+ So sánh “Nửa tình nửa cảnh như chia tâm lòng”: nỗi lòng Kiều như bị chia ra làm hai, nửa dành cho cảnh nửa dành cho tình.

+ Sáu câu thơ đầu được xây dựng bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình, tả cảnh hoang vắng quạnh hiu để khắc họa rõ tâm trạng cô đơn của Kiều.

b. 8 câu thơ tiếp: Nỗi nhớ người yêu và cha mẹ của Kiều

* Nỗi nhớ người yêu (4 câu đầu)

+ “Người dưới nguyệt chén đồng”: chỉ chàng Kim cùng lời thề nguyền đính ước.

+ Động từ “tưởng”: Kiều hồi tưởng lại những kỉ niệm đẹp bên Kim Trọng.

+ Hai động từ “trông, chờ” được tách ra đi kèm với các danh từ chỉ thời là “rày, mai”: Thúy Kiều lo chàng Kim cũng nhớ Kiều tha thiết.

+ Thành ngữ biến thể “bên trời góc bể”: gợi ra không gian quê người xa xôi, cách trở.

+ Ẩn dụ “tấm son” kết hợp với câu hỏi tu từ “gột rửa bao giờ cho phai” tạo ra hai cách hiểu: thứ nhất tấm lòng Kiều không bao giờ quên được chàng Kim và thứ hai là tấm thân của Kiều đã bị làm nhục bao giờ mới gột rửa được.

+ Sự thủy chung son sắt của Kiều với người yêu.

* Nỗi nhớ cha mẹ (4 câu tiếp theo): Kiều nhớ thương cha mẹ:

+ Động từ “xót” lại kết hợp với câu hỏi tư từ: thể hiện sự đau đớn của nàng khi nhớ về cha mẹ.

+ “Nắng mưa”: ẩn dụ thời gian trong tâm tưởng của Kiều khi xa gia đình.

+ Thành ngữ “quạt nồng ấp lạnh”: làm nổi bật sự lo lắng của Kiều, rồi đây ai sẽ quạt cho cha mẹ ngủ khi oi nóng, ai sẽ ủ chăn ấm cho cha mẹ khi trời giá lạnh.

=>Trong hoàn cảnh khó khăn như vậy Kiều vẫn lo cho cha mẹ ⇒một người con có hiếu.

c. 8 câu thơ cuối: Tâm trạng đau buồn của Kiều và dự cảm trước tương lai sóng gió

* 2 câu đầu: Bức tranh cửa bể lúc hoàng hôn.

+ “Mênh mông cửa bể chiều hôm”: Giữa không gian bao la mênh mông Kiều cảm thấy nhớ quê hương, một nỗi buồn trào dâng da diết.

+ Hình ảnh “con thuyền” gợi sự cô đơn, Kiều đang nhớ gia đình, không biết bao giờ mới được trở về.

+ Nhìn cánh buồm lẻ loi trôi nỗi giữa sóng nước Kiều nghĩ đến thân phận mình cũng đang bị dòng đời đưa đẩy.

* 2 câu tiếp: Cảnh hoa trôi mặt nước

+ “Buồn trông”: gợi âm điệu buồn mênh mang, nỗi buồn nhân lên khi nàng nhìn thấy cánh hoa trôi lênh đênh vô định.

+ Từ “trôi”: chỉ sự vận động nhưng ở thế bị động, nhũng cánh hoa trôi mặc sóng nước vùi dập như số phận Kiều cũng thế.

* 2 câu tiếp: Cảnh nội cỏ rầu rầu

+ Từ “rầu rầu” được nhân hóa chỉ màu sắc của cỏ ⇒thiên nhiên như nhuốm màu tâm trạng =>bút pháp tả cảnh ngụ tình.

+ Màu xanh nhợt nhạt héo hắt của cảnh vật chính là ẩn dụ cho tương lai mờ mịt vô vọng của Kiều.

+ Kiều tuyệt vọng, mất phương hướng, đây vừa là tâm trạng vừa là cảnh ngộ của Thúy Kiều.

* 2 câu cuối: Cảnh giông bão sóng gió và niềm dự cảm tương lai

+ Hình ảnh dữ dội xuất hiện: “gió cuốn mặt duyềnh”: ước lệ cho sóng gió cuộc đời đang bủa vây, cuốn lấy Kiều, những tai ương sắp ập đến đời nàng.

+ Nhân hóa “sóng kêu”: gợi hình dung Kiều chới với giữa cái bất tận sục sôi trong lòng Kiều và quanh Kiều.

+ “Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”: Trong lòng Kiều là tiếng sóng của buồn đau sợ hãi, dự cảm sóng gió dường như đang tiến đến rất gần Kiều.

=>Câu thơ thể hiện dự cảm của Thúy Kiều về cuộc đời mình nhiều gian truân sóng gió.

3. Kết bài

+ Khẳng định những giá trị nghệ thuật làm nên thành công của đọan trích: thể thơ lục bát cổ truyền, nghệ thuật tả cảnh ngụ tình tinh tế kết hợp các biện pháp tu từ quen thuộc, điệp ngữ “buồn trông”…

+ Đoạn trích thể hiện tâm trạng buồn đau, cô đơn hiu quạnh trước khung cảnh thiên nhiên cùng bao nỗi nhớ ùa về trong lòng.

Sơ đồ tư duy Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích

Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích - mẫu 1

Nguyễn Du là một danh nhân văn hóa, một đại thi hào của dân tộc ta. Ông đã để lại cho kho tàng văn học Việt Nam một kiệt tác lớn được bạn bè quốc tế yêu thích đó chính là tác phẩm Truyện Kiều. Bên cạnh giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo truyện Kiều của Nguyễn Du thành công về mặt nghệ thuật với bút pháp tả cảnh ngụ tình và miêu tả nội tâm nhân vật xuất sắc. Nguyễn Du đã đạt đến tình cao trong lịch sử với đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích, miêu tả thành công nỗi cô đơn buồn tủi và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của Kiều.

Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích nằm trong phần Gia biến và lưu lạc. Đoạn thơ dài 22 câu không chỉ biểu lộ tình cảm xót thương của Nguyễn Du đối với số phận người phụ nữ tài hoa nhưng bạc mệnh mà còn thể hiện bút pháp đặc sắc về tự sự việc tả cảnh ngụ tình với những ngôn từ độc thoại nội tâm để biểu đạt nỗi lòng và tâm trạng của Thúy Kiều

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân

Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung

Bốn bề bát ngát xa trông

Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia

Bẽ bàng mây sớm đèn khuya

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng

Với nét bút tả cảnh ngụ tình Nguyễn Du đã miêu tả thành công tâm trạng của Thúy Kiều với những các từ khóa xuân đã cho thấy tình cảnh của Kiều lâm vào cảnh chim lồng cá chậu bị giam lỏng và khóa kín tuổi xuân của mình. Từ khóa xuân không phải nói tới những cô gái bị cấm cung mà chính là sự mỉa mai chua xót cho thân phận nàng Kiều. Kiều trơ trọi giữa thời gian mênh mông với không gian hoang vắng trong hoàn cảnh tha hương đôi đất khách quê người, cô đơn bị đày vào chốn lầu xanh.

Lầu Ngưng Bích vốn là một nơi có phong cảnh tuyệt đẹp, khung cảnh hữu tình thơ mộng được thể hiện qua các từ ngữ non xa, trăng gần, cát vàng, cồn nọ, bụi hồng, dặm kia. Tuy nhiên từ xưa đến nay Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ. Trong tình cảnh bị giam cầm và tha hương cô đơn như thế, Kiều nhìn khung cảnh với con mắt buồn thảm vắng lặng, nhìn trăng nàng chỉ thấy vầng trăng đơn côi, nhìn đất thì chỉ thấy cồn cát nhấp nhô phía bên là bụi hồng.

Ta có thể thấy lầu Ngưng Bích chỉ là một chấm nhỏ giữa thiên nhiên giữa mênh mang trời nước. Trong cái không gian quẩn quanh mây sớm Đèn Khuya chính là một vòng tuần hoàn khép kín của thời gian tất cả như kìm hãm Tuổi Thanh Xuân của Kiều sự sống của Kiều đã bị những thế lực tàn ác của xã hội phong kiến bóc chết từ đó khắc sâu thêm nỗi buồn nỗi cô đơn khiến Kiều càng thấy bẽ bàng buồn tủi bởi không ai chia sẻ và nàng chỉ biết làm bạn với mây với đèn với cảnh vật hoang vu. Trong nỗi cô đơn tuyệt vọng ấy kiều cảm thấy xa cách hoang vắng, bị giam cầm cách biệt với nơi đất khách quê người.

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng

Tin sương luống những rày trông mai chờ

Chân trời góc bể bơ vơ 

Tấm son gột rửa bao giờ cho phai

Khi ở lầu Ngưng Bích Kiều đã nhớ về Kim Trọng. Đây là một nét bút đặc sắc độc đáo và phù hợp với tâm lý thể hiện lòng chung thủy của Thúy Kiều. Các từ ngữ tưởng, trông chờ trong ngôn ngữ độc thoại nội tâm của Kiều đã làm nổi bật lên nỗi nhớ Kim Trọng khôn nguôi của nàng Kiều. Càng nhớ về lời thề đôi lứa lời hẹn ước năm nào lại càng thương cho Kim Trọng. Chén rượu thề còn ở đây mà nay mỗi người một ngả khiến Thúy Kiều ân hận, xót xa giống như mình là một kẻ phụ tình chàng.

Nàng tưởng tượng Kim Trọng đang hướng về mình uổng công vô ích khiến nàng càng thêm xót xa, lo âu cho dù mỗi người một phương nhưng tình cảm của nàng dành cho kim trọng là mãi mãi và không thể phai mờ. Càng nghĩ kều càng thấy lo lắng phải bật lên câu hỏi tu từ. Phải biết đến bao giờ nàng mới có thể rửa sạch được những ô uế của tấm lòng son chung thủy để có thể đáp lại tình yêu của Kim Trọng. Không chỉ nhớ người yêu, ở nơi lầu cao ấy nàng cũng nhớ về cha mẹ của mình:

Xót người tựa cửa hôm mai

Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ

Sân Lai cách mấy nắng mưa

Có khi gốc tử đã vừa người ôm

Ngôn ngữ độc thoại kết hợp với lối viết cổ, tâm trạng buồn của Kiều hiện lên thật rõ nét. Các từ ngữ hôm mai, cách mấy nắng mưa diễn tả nỗi nhớ mong cha mẹ dài theo năm tháng. Kiều thương cho cha mẹ mình ngày đêm lo lắng, ngày trông ngóng, nàng lo cho cha mẹ già yếu ở nhà không ai chăm sóc, phụng dưỡng. Thành ngữ quạt nồng ấp lạnh cùng với điển tích Sơn Lai, gốc tử đã nói lên tâm trạng nhớ thương và thể hiện Kiều là một người con hiếu thảo.

Nàng lo sợ ở nơi quê hương mọi thứ đã đổi thay, cha mẹ nàng lại càng ngày càng già yếu nên nàng vô cùng day dứt, áy náy vì chưa làm tròn bổn phận phụng dưỡng cha mẹ của một người con. Trong cảnh ngộ bị giam lỏng nơi lầu Ngưng Bích. Phải lưu lạc tới nơi đất khách quê người chính bản thân Kiều mới là người đáng thương nhất, thế nhưng với tâm hồn và với những nét tính cách đẹp cao thượng của mình nàng luôn hy sinh bản thân mình, quên đi cảnh ngộ hiện tại của bản thân để lo lắng nghĩ về Kim Trọng, nghĩ về cha mẹ, những người thân của Kiều. Nỗi nhớ đó của Kiều rất chân thực và có chiều sâu để từ đó ta có thể thấy đây là một người con hiếu thảo, một người tình chung thủy và một con người giàu lòng vị tha.

Tâm trạng buồn tủi của Kiều không chỉ còn ở trong lòng nữa mà đã thể hiện rõ nét qua cảnh vật bên ngoài. Mỗi cảnh vật là một nét riêng và diễn tả một khía cạnh trong tâm trạng của Kiều:

Buồn trông cửa bể chiều hôm

Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa

Khung cảnh mở ra cho chúng ta thấy được đây là một cảnh hoàng hôn cửa bể chiều hôm gợi cho chúng ta hình ảnh những tia nắng cuối ngày, phản chiếu trên mặt biển xanh khiến mọi thứ nhuốm màu sẫm. Có cái gì đó tha thiết và nỗi nhớ mong, Kiều dường như tiếc nuối những ngày tháng trước kia. Các từ ngữ thấp thoáng, xa xa diễn tả sự lẻ loi, đơn độc giống như tình cảnh của Kiều bây giờ.

Một mình nơi xứ người bơ vơ nơi lầu ngưng Bích, Kiều chỉ biết nhớ về quê hương, nhớ về cha mẹ, mong chờ một con thuyền để có thể cứu nàng. Nhưng chiếc thuyền ấy chỉ thấp thoáng ở phía xa xa, lúc mờ lúc hiện Thuyền ai lênh đênh  mất hút phía chân trời xa giống như cuộc đời Kiều lênh đênh chẳng biết chơi về đâu. Chẳng biết bao giờ mới có thể trở về nhà báo hiếu cho cha mẹ:

Buồn trông ngọn nước mới sa

Hoa trôi man mác biết là về đâu

Cánh hoa mỏng manh dập dìu trong dòng nước bé nhỏ không chống chọi được với sức của mọi nước giống như chính thân phận Kiều trong xã hội cũ. Tuy là một người có đức có tài, có nét đẹp nhưng chính cường quyền áp bức đã vùi dập nàng, vùi dập tài năng của nàng. Thân phận Kiều giờ đây lạc lõng, lẻ loi trôi theo dòng đời vô định, chẳng biết đi về đâu. Nhìn cánh hoa vùi dập nàng Kiều lại nhớ tới Kim Trọng, càng buồn tủi và xót xa cho thân phận của mình:

Buồn trông nội cỏ rầu rầu

Chân mây mặt đất một màu xanh xanh

Trái ngược với cái tên của lầu màu xanh qua con mắt của Kiều trở nên thật sầu thảm với từ láy rầu rầu gợi lên hình ảnh của một bãi cỏ tàn úa xơ xác. Tuổi thanh xuân tươi đẹp của Kiều với một tài sắc vẹn toàn đáng lẽ nàng phải có một cuộc sống đầy đủ, phải có một cuộc đời hạnh phúc thế nhưng Tuổi Thanh Xuân ấy sẽ phai tàn và vô vị như màu xanh héo úa kia. Màu xanh vốn là màu của hy vọng nhưng nay đã tàn úa giống như niềm tin của Thúy Kiều đang dần cạn với nỗi xót xa ngày càng dâng cao trong Thúy Kiều.

Buồn trông gió cuốn mặt dềnh

Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

Âm thanh của tiếng sóng ầm ầm, trong cảnh gió cuốn mặt dềnh giống như bão tố phong ba đang chờ đợi Kiều ở phía trước. Nàng lo lắng không biết khi nào tai họa sẽ ập đến, giống như tiếng sóng ở ngoài xa, tiếng sóng ầm ầm chính là báo hiệu một tương lai đầy sóng gió khiến Kiều sợ hãi.

Với điệp ngữ Buồn trông đặt ở bốn câu đầu trong bài thơ giống như tiếng thở dài cùng với nhịp thơ trầm trầm và những thanh bằng đã nhấn mạnh một nỗi buồn đang ngày càng dâng lên trong tâm trạng của Thúy Kiều, cùng với cảnh vật đang càng lúc càng mênh mang những từ láy xa xa, thấp thoáng, man mác, rầu rầu, xanh xanh, ầm ầm như những con sóng đang trào dâng trong tâm hồn của Kiều.

Đoạn thơ Kiều Ở Lầu Ngưng Bích là đoạn thơ tả cảnh ngụ tình hay nhất trong truyện Kiều cũng như trong văn học trung đại Việt Nam. Qua đoạn thơ chúng ta có thể hiểu biết thêm về tính cách của Kiều. Đó là một người chung thủy, một người con hiếu thảo và là một con người của tấm lòng vị tha. Đồng thời ta cảm nhận được sự khắc nghiệt của xã hội phong kiến, đã đẩy những con người đáng thương như thế kia và hoàn cảnh éo le.

Kiều ở lầu Ngưng Bích chính là một đoạn thơ miêu tả tinh tế nội tâm nhân vật. Với bút pháp tả cảnh ngụ tình điêu luyện đã làm nổi bật cảnh ngộ của Thúy Kiều và chứng tỏ được tài năng kiệt xuất của Nguyễn Du. Chính sự bao dung, đồng cảm sẻ chia của Nguyễn Du đã đi vào tâm tưởng bằng thế hệ.

Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích - mẫu 2

Nguyễn Du đã trải qua mười năm gió bụi, sống trong thời đại “một phen thay đổi sơn hà”, chứng kiến bao đổi thay ghê gớm “thương hải biến vi tang điền” để rồi đã viết ra những vần thơ mà như có máu chảy trên đầu ngòi bút. Đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích “ là một trong những đoạn trích đặc sắc nhất của “Truyện Kiều” qua đó đã tái hiện hình ảnh Kiều trong cuộc sống nơi chốn lầu xanh.

Mở đầu đoạn trích là bức tranh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích:

“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân

….

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”

Câu thơ mở đầu “Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân”, cái tên “Ngưng Bích” vốn là cái tên rất đẹp nhưng lại là nơi “khóa” tuổi xuấn củ Kiều. Kiều như con chim phải sống trong lồng. Nàng từ lầu Ngưng Bích trông ra và thấy “vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung”, đó là hình ảnh của những dãy núi trải dài. Xung quanh là “cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia”. Khung cảnh có gì đó rất hoang vắng, rợn ngợp và không có bóng người.

Trong khung cảnh đó, Kiều thấy “bẽ bàng”- một tâm trạng đau đớn, tủi thẹn cho thân phận sống nơi lầu Ngưng Bích của chính mình. Cụm từ “mây sớm đèn khuya” để chỉ vòng thời gian cứ thế lặp lại hay cũng chính là cảnh Kiều đang bị giam hãm. “ Như chia tấm lòng” để chỉ một trái tim đang bị chia cắt…

Trong hoàn cảnh ấy, Kiều nhớ đến người yêu của mình là Kim Trọng đang ngày đêm mong ngóng đến người yêu:

“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng

Tin sương luống những rày trông mai chờ

Bên trời góc bể bơ vơ

Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”

Nàng nhớ lại cái đêm mà hai người dưới ánh trăng đã cùng thề nguyền:

“Vầng trăng vằng vặc giữa trời

Đinh ninh hai mặt một lời song song”

Vậy mà nay, chính nàng lại là người phá vỡ lời thề ấy. Nàng hình dung ra rằng lúc này đây Kim Trọng cũng đang ở quê nhà ngóng  chờ nàng. Câu hỏi tu từ “tấm son gột rửa bao giờ cho phai” cùng từ “son”diến tả tâm trạng đau đớn đến tột cùng của nàng.

Rồi nàng nhớ về cha mẹ của mình:

Xót người tựa cửa hôm mai

Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ

Sân Lai cách mấy nắng mưa

Có khi gốc tử đã vừa người ôm”

Nàng nhớ Kim Trọng trước rồi mới nhớ đến cha mẹ, điều này là hoàn toàn hợp lý bởi với cha mẹ, Kiều đã bán mình để chuộc cha, như vậy chữu “hiếu” phần nào đã được báo đáp. Điển tích, điển cổ “quạt nồng ấp lạnh”, “Sân Lai cách mấy nắng mưa” nói về tấm lòng hiếu thảo của người con gái đối với cha mẹ, nàng băn khoăn không biết giờ này có ai thay mình để chăm sóc cho cha mẹ hay không.

Từ đó, nàng buồn cho kiếp đời của mình:

“Buồn trông cửa bể chiều hôm

…..

Chân mây mặt đất một màu xanh xanh”

Điệp ngữ “buồn trông” được lặp lại như một bản nhạc trầm buồn. Nàng nhìn ra xa mà chỉ thấy hình ảnh con thuyền “thấp thoáng”- hay đó cũng chính là thân phận Kiều? “ Hoa trôi man mác biết là về đâu?”. Câu hỏi tu từ cùng hình ảnh ẩn dụ “hoa” vốn là biểu tượng cho cái đẹp hay cũng chính là hình ảnh người con gái bị cuộc đời xô đẩy? Và ngọn cỏ thì nhuốm một màu tâm trạng của lòng người - “rầu rầu”.

Qua đoạn trích, ta đã phần nào hiểu được số phận của nàng Kiều. Kiếp đoạn trường của nàng lênh đênh, cuộc đời của nàng đầy sóng gió. Nguyễn Du viết những câu thơ này, chắc chắn phải từ một trái tim nhân đạo, yêu thương những phận tài hoa mà bạc mệnh.

Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích - mẫu 3

Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc Việt Nam là danh nhân văn hóa thế giới. Tác phẩm Truyện Kiều là một trong những tác phẩm đỉnh cao của nền văn học Việt Nam, là kết tinh của những giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích là đoạn trích tiêu biểu cho nghệ thuật và ngòi bút miêu tả nội tâm nhân vật. Với bút pháp tả cảnh ngụ tình đại tài của Nguyễn Du đã cho chúng ta thấy tâm trạng cô đơn buồn tủi và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của Thúy Kiều, đồng thời thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của nhà văn.

Kiều ở lầu Ngưng Bích là đoạn trích nằm ở phần thứ hai Gia biến và lưu lạc. Sau khi biết mình bị lừa vào chốn đầu xanh Kiều đã rất tủi nhục và định tự vẫn. Nhưng Tú Bà sợ Kiều chết đi thì bị mất một mớ tiền oan nên giả vờ chờ Kiều bình phục sẽ gả Kiều đi ở một nơi tử tế rồi đưa Kiều giam lỏng ở lầu Ngưng Bích để thực hiện âm mưu mới đê tiện của mình. Đoạn trích mở đầu bằng khung cảnh hoang vắng ở lầu Ngưng Bích:

Trước lầu Ngưng Bích khóa Xuân

Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung

Khóa xuân là cách nói mỉa mai của tác giả đó là khoảng thời gian Kiều bị Tú Bà giam lỏng. Khi Kiều vừa trải qua những đau khổ nay lại bị nhốt ở nơi vắng vẻ, tiêu điều nàng cảm thấy cô đơn và chán trường

Cảnh non xa tấm Trăng gần ở chung

Hình ảnh lầu Ngưng Bích chơ vơ giữa sông nước từ trên lầu cao nhìn ra xung quanh là cả một không gian bát ngát mênh mông tất cả đều xa vời.

Bốn bề bát ngát xa trông

Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia

Hai câu thơ tiếp theo gợi lên thời gian không gian mênh mông, hoang vắng. Từ lầu Ngưng Bích đưa ánh mắt nhìn ra xa chỉ thấy những dãy núi mờ xa, những cồn cát mù mịt. Kiều rơi vào hoàn cảnh cô đơn, nàng không có ai bầu bạn, tâm trạng Kiều bị dồn vào đến tận cùng của nỗi tuyệt vọng

Bẽ bàng mây sớm đèn khuya

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng

Khi sống một mình giữa một cái lầu trơ trọi trong không gian thời gian hoang vắng, không có sự giao lưu giữa người với người. Bẽ bàng chính là tâm trạng chán trường và xấu hổ của Thúy Kiều. Cụm từ mây sớm đèn khuya diễn tả thời gian tuần hoàn khép kín lặp đi lặp lại. Thời gian, không gian ở đây giống như đang kìm hãm con người. Ở đó Kiều chỉ biết làm bạn với mây, đêm đến làm bạn với ngọn đèn. Dù ban ngày hay ban đêm Kiều vẫn luôn phải đối mặt với những nỗi cô đơn buồn tủi. Trong hoàn cảnh cô đơn như thế con người ta thường nghĩ về những người thân yêu nhất của mình và Thúy Kiều cũng vậy, Kiều nhớ tới người thân, nhớ tới người yêu đang ngày đêm mong mỏi mình trở về. Tám câu thơ tiếp theo của đoạn trích đã miêu tả nỗi nhớ người yêu và cha mẹ của Thúy Kiều. Người nàng nhớ đầu tiên đó chính là Kim Trọng - mối tình đầu của nàng:

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng

Tiên sương luống những rày trông mai chờ

Chân trời góc bể bơ vơ

Tấm son gột rửa bao giờ cho phai

Chắc hẳn sẽ có nhiều người thắc mắc tại sao Thúy Kiều không nhớ cha mẹ mình đầu tiên mà lại nhớ Kim Trọng. Có lẽ việc bán mình chuộc cha đã coi như nàng làm tròn bổn phận con cái với cha mẹ. Bao nhiêu chuyện xảy đến với nàng để giờ đây khi ở lầu Ngưng Bích nàng nhớ về người yêu, nàng tự trách bản thân là người đã phụ tình Kim Trọng, nàng nhớ đến lời thề nguyền đôi lứa năm xưa khi nàng và Kim Trọng đã cùng nhau nâng chén rượu hẹn ước dưới ánh trăng. Nàng ở lầu Ngưng Bích và nghĩ về Kim Trọng đang ngóng trông tin tức của mình, nỗi nhớ Kim Trọng với tâm trạng đau đớn xót xa. Câu thơ tấm thân gột rửa bao giờ cho phai, chúng ta có thể cảm nhận được sự đau đớn về tình yêu son sắc mà Thúy Kiều dành cho Kim Trọng nhưng tình yêu đó đã bị bọn buôn người làm vùi dập hoen ố. Một câu hỏi được đặt ra đó là làm sao và đến bao giờ có thể gột rửa nỗi dơ bẩn này. Điều đó thể hiện tình yêu của Thúy Kiều dành cho Kim Trọng luôn son sắc và không bao giờ phai nhạt. Kiều không chỉ đau đớn mà còn thấy rất hổ thẹn vì đã phụ chàng Kim, phụ sự mong ngóng chờ đợi của chàng. Các từ ngữ tưởng "trông chờ", "bơ vơ" đã thể hiện được sự độc thoại nội tâm của Thúy Kiều, nàng nhớ người yêu tha thiết, xót xa cho mối tình trong sáng của mình.

Khi nhớ về chàng Kim Kiều lại nhớ về cha mẹ

Xót người tựa cửa hôm mai

Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ

Sân Lai cách mấy nắng mưa

Có khi gốc tử đã vừa người ôm

Lại một lần nữa Kiều lại nghĩ về những người ruột thịt của mình. Khi nghĩ tới cha mẹ nàng vô cùng thương xót, nàng thương cha mẹ khi sáng chiều tựa cửa ngóng tin con, nàng xót xa khi cha mẹ đã đến tuổi nghỉ ngơi mà không có ai chăm nom, nàng lo lắng không biết ai sẽ là người chăm lo cha mẹ khi về già. Thành ngữ quạt nồng ấp lạnh, điển cố Sân Lai, gốc tử đã nói nên tâm trạng nhớ thương và tấm lòng hiếu thảo của Kiều. Nàng đã tưởng tượng ra nơi quê nhà của mình tất cả đã đổi thay, cha mẹ ngày một già yếu. Cụm từ cách mấy nắng mưa, thể hiện được thời gian qua bao mùa mưa nắng đồng thời nói lên sức mạnh tàn phá của tự nhiên của nắng mưa đối với cảnh vật và con người. Khi nhớ về cha mẹ Kiều luôn ân hận vì cho rằng mình đã phụ công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ. Với 8 câu thơ Nguyễn Du đã miêu tả trọn vẹn nỗi nhớ của Thúy Kiều với Kim Trọng, về cha mẹ người đã sinh thành và nuôi dưỡng Thúy Kiều khôn lớn với một nỗi nhớ dai dẳng và da diết.

Tám câu thơ cuối bài thơ với tâm trạng cô đơn buồn tủi Thúy Kiều lại càng thể hiện rõ nét qua bức tranh tâm trạng. Điệp ngữ Buồn trông được xuất hiện ở đầu mỗi câu thơ khiến cho nỗi buồn được nhân lên gấp bội. Mỗi câu thơ lại là một cảnh, một tâm trạng của Kiều nhưng tất cả là nỗi đau sự tuyệt vọng. Kiều thương thay cho số kiếp của mình, thương những người thân yêu của mình. Đây có thể coi là đoạn thơ hay nhất trong tác phẩm Truyện Kiều, ngoại cảnh và tâm cảnh, khung cảnh thiên nhiên và diễn biến tâm trạng của nhân vật được diễn tả qua một hệ thống ngôn ngữ mang tính ước lệ:

Buồn trông cửa bể chiều hôm

Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa

Cửa bể mênh mông trong một buổi chiều hoàng hôn càng làm tăng nỗi buồn, sự cô đơn của những người con xa xứ. Thuyền ai lúc ẩn lúc hiện, thấp thoáng cánh buồm xa xa đầy ám ảnh. Thúy Kiều muốn tìm một người để đồng cảm với mình. Hình ảnh con thuyền xuất hiện là hình ảnh sự sống của con người, nhưng con thuyền ấy lại thấp thoáng xa xa, lúc mờ lúc hiện, qua đó ta thấy được hình ảnh bơ vơ không nơi nương tựa của Thúy Kiều:

Buồn trông gió cuốn mới sa

Hoa cho man mác biết là về đâu

Khi nhìn những cánh buồm ngoài khơi xa mà chẳng thể nào với được, Kiều lại đưa ánh mắt về gần để tìm sự đồng cảm bởi cảnh vật. Thế nhưng hình ảnh Hoa trôi man mác biết là về đâu điều đó như dự báo trước cho kiếp đời lưu lạc, lênh đênh của Kiều. Kiều không biết cuộc đời nàng sẽ đi về đâu giữa dòng đời vô định ấy. Hình hoa bị những con sóng biển vùi dập cũng như cuộc đời Kiều bị những thế lực cường hào áp bức phong kiến đã đẩy nàng vào cuộc đời bi kịch. Đáng ra với tài năng và vẻ đẹp của mình Kiều đã phải có một cuộc sống hạnh phúc thế nhưng tài hoa bạc mệnh sinh ra trong một xã hội mà quyền con người không có kiểu đã phải chịu biết bao tủi nhục.

Khi nhìn ra xa Kiều chỉ thấy trên cái nền xanh mờ mịt là màu sắc tàn úa vàng héo của cỏ

Buồn trông nội cỏ rầu rầu

Chân mây mặt đất một màu xanh xanh

Hình ảnh cỏ ở đây không còn là một hình ảnh cỏ tươi như Tiết Thanh minh mà đã trở nên héo úa. Từ rầu rầu thể hiện nỗi buồn man mác được nhân lên gấp bội khi nhìn xa rồi lại nhìn gần, vừa buồn vừa lắng nghe. Nàng đã tập trung lắng nghe tiếng gió, tiếng ầm ầm của sóng. Tâm trạng cô đơn lẻ loi đang trải qua những giờ phút lo âu hãi hùng

Buồn trông gió cuốn mặt dềnh 

Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

Từ ầm ầm thể hiện âm thanh lớn, bất ngờ. Điều đó phải chăng là dự báo cho những tai hoạ đang bủa vây mà Kiều sắp phải đối mặt trong tương lai.

Cảnh lầu Ngưng Bích được nhìn qua tâm trạng của Thúy Kiều cảnh được quan sát từ xa đến gần, màu sắc chuyển từ nhạt đến đậm, âm thanh từ tĩnh đến động. Nỗi buồn của Kiều được miêu tả từ buồn man mác đến lo âu khiếp sợ. Tất cả đều được miêu tả theo chiều tăng tiến làm nhấn mạnh hơn nỗi buồn, cô quạnh và thân phận đáng thương của Kiều. Chỉ với 8 câu thơ những điệp ngữ Buồn trông được đặt ở đầu câu và xuất hiện bốn lần điều đó càng thể hiện nỗi buồn da diết của Kiều ảnh hưởng đến cảnh vật. Bởi xưa nay người buồn cảnh có vui đâu bao giờ, đó chính là nỗi buồn, nỗi đau của kiếp người lưu lạc.

Kiều ở lầu Ngưng Bích là một đoạn thơ miêu tả tinh tế nội tâm nhân vật. Với bút pháp tả cảnh ngụ tình điêu luyện đã làm nổi bật cảnh ngộ của Kiều giúp ta hiểu thêm về Thúy Kiều. Nàng là một người tình chung thủy, một người con hiếu thảo, luôn hi sinh hết mình vì mọi người và bỏ qua những nhu cầu của bản thân. Đồng thời qua đoạn trích ta có thể thấy sự đồng cảm sẻ chia và tinh thần nhân đạo của nhà văn Nguyễn Du dành cho nhân vật, cũng như dành cho bao kiếp người trong xã hội cũ. Chính những cảm xúc chân thành của nhà thơ đã gieo và lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc.

Đây là một đoạn trích rất hay và đặc sắc. Qua tác phẩm ta như hiểu được và đồng cảm hơn đối với những con người trong xã hội cũ, họ có tài năng có vẻ đẹp nhưng lại bị xã hội vùi dập và bị đẩy đến bước đường cùng sống cuộc đời lênh đênh không bến đỗ.

Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích - mẫu 4

Đề tài về người phụ nữ luôn là nỗi trăn trở của các nhà thơ lớn. Không chỉ khắc họa những nét đẹp trong tâm hồn, tính cách mà các nhà thơ còn cảm nhận rõ được nỗi bất hạnh của người phụ nữ. Và Nguyễn Du đã rất thành công khi chọn người phụ nữ làm đề tài trong tác phẩm của mình với kiệt tác dựa theo cốt truyện của Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm ở Trung Quốc đó là Truyện Kiều.

Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích được trích trong tác phẩm đó là một đoạn trích hay và giàu cảm xúc. Bằng ngòi bút tả cảnh ngụ tình nhà thơ đã diễn tả tâm trạng của Thúy Kiều trong hoàn cảnh bị giam cầm, nỗi nhớ Kim Trọng, nhớ gia đình và đặc biệt là tâm trạng của Kiều trước cảnh vật ở lầu Ngưng Bích.

Mở ra trước mắt người đọc là thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích:

“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân

….

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.”

Câu thơ mở đầu: “Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân” lầu Ngưng Bích cao, đẹp, cái tên nghe cũng thật hay: Ngưng Bích. Nhưng chính nơi đây lại là nơi “khóa xuân” tức là khóa kín tuổi xuân của Thúy Kiều nàng chẳng khác nào bị giam lỏng. Đứng trên lầu cao hướng tầm mắt ra xa nàng nhìn thấy:

“Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung

Bốn bề bát ngát xa trông

Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.”

Nhìn ra xa là những phía dãy núi chạy dài ngước mắt lên trông thấy tấm trăng rất gần. Trông ra xung quanh là bốn bề bát ngát rộng lớn có những cồn cát cứ nối tiếp nhau chạy dài. Gió thổi, cuốn lên bụi hồng. Dưới ngòi bút miêu tả của nhà thơ cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích hiện lên thật đẹp, sống động nó có thể là thực hay mang tính ước lệ.

Cảnh được nhìn từ xa đến gần, từ cao xuống thấp nhưng lại hoang vắng rợn ngợp không một tiếng người, không có cả một tiếng chim hót. Cảnh thiên nhiên tác động đến tâm trạng của con người:

“Bẽ bàng mây sớm đèn khuya

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.”

Từ “bẽ bàng” nói đến tâm trạng xấu hổ, tủi thẹn của nàng Kiều khi bị giam cầm ở lầu Ngưng Bích. Trong hoàn cảnh cô đơn nàng Kiều chỉ có thể bầu bạn với mây buổi sớm, đèn buổi khuya nhưng hai người bạn ấy nàng chỉ có thể ngắm mà không thể tâm sự, giãi bày khiến cho Kiều cảm thấy cô đơn. Thành ngữ, cách biểu đạt của nghệ thuật ẩn dụ “mây sớm đèn khuya” chỉ về vòng tuần hoàn của thời gian.

Dường như thời gian và không gian đều đang giam hãm Thúy Kiều nàng không thể nào thoát ra được. “Nửa tình” là nói đến tình cảnh của Kiều bị giam cầm nơi lầu Ngưng Bích xa gia đình, chia tay với mối tình đầu. Còn “nửa cảnh” là nói đến cảnh thiên nhiên trong tâm trạng buồn, đau khổ nàng muốn tìm đến thiên nhiên để giãi bày nhưng nó lại hoang vắng, xa vời.

Nửa tình nửa cảnh như hòa vào là một làm cho trái tim nàng đau đớn như bị chia cắt. Bị giam cầm nơi lầu Ngưng Bích Kiều cảm thấy cô đơn, nhớ người mình đã từng thề non, hẹn biển:

“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng

….

Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”

Nỗi nhớ Kim Trọng nàng nhớ những đêm ngồi dưới ánh trăng cùng nhau thề nguyện sẽ bên nhau trọn đời. Nàng tưởng ở quê nhà Kim Trọng vẫn mong ngóng mình trở về. Các động từ – vị ngữ: “tưởng”, “trông”, “chờ”, “bơ vơ”, “gột rửa”, “phai” đã liên kết thành một hệ thống ngôn ngữ độc thoại biểu đạt nội tâm nhân vật trữ tình.

Kiều nhớ người yêu khôn nguôi, xót xa cho mối tình đã nặng lời thề son sắt mà bị tan vỡ! Nàng cảm thấy hổ thẹn với Kim Trọng vì không giữ trọn lời thề năm xưa mà giờ đây không thể nào quay lại được nữa. Nhớ Kim Trọng rồi nàng lại nhớ về gia đình:

“Xót người tựa cửa hôm mai

….

Có khi gốc tử đã vừa người ôm.”

Nhớ cha mẹ lại bắt đầu bằng chữ “xót” nàng xót xa khi tưởng tượng ra cảnh cha mẹ mình mỗi sớm mỗi chiều người mẹ đứng tựa cửa trông chờ con về nhưng đó là sự chờ đợi trong vô vọng. Trong lòng nàng tự hỏi “Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ”. Thành ngữ “Quạt nồng ấp lạnh” cách biểu đạt của nghệ thuật ẩn dụ chỉ hành động của người con mùa hè nóng nực thì quạt cho cha mẹ ngủ, mùa đông trời lạnh thì ủ ấm chỗ cha mẹ nằm và giờ đây ai có thể làm việc đó thay nàng.

Cứ nghĩ đến điều đó mà lòng nàng cảm thấy buồn, lo lắng. Viết về nỗi nhớ cha mẹ của người con xa quê nhà thơ đã đưa vào những điển tích “Sân Lai, gốc tử” nói về việc làm của người con hiếu thảo không những phụ dưỡng sớm hôm mà còn nhảy múa cho cha mẹ vui.

Còn với nàng Kiều đang bị giam cầm nơi lầu Ngưng Bích bơ vơ trên đất khách quê người giờ đây không phụ dưỡng được cha mẹ sớm hôm thời gian cứ trôi kể cả “gốc tử đã vừa người ôm” nàng không thể làm tròn bổn phận của người con. Nghĩ đến điều này mà nàng cảm thấy xót xa ân hận nhưng với nàng Kiều ta thấy nàng đã làm tròn bổn phận khi bán mình cứu cha. Nỗi nhớ người thân rồi cũng qua đi để rồi nàng lại trở về thực tại:

“Buồn trông cửa bể chiều hôm

Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.”

Trong tâm trạng buồn hướng tầm mắt về nơi cửa bể là không gian rộng lớn chỉ có trời với biển. Không gian ấy lại đặt vào thời điểm chiều hôm gợi lên trong lòng nàng nỗi nhớ quê hương nhớ về người thân yêu. Trên mặt biển rộng lớn nàng còn nhìn thấy con thuyền và cánh buồm thấp thoáng ở phía xa.

Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích - mẫu 5

Nhà thơ Chế Lan Viên đã từng viết:

“Chạnh thương cô Kiều như đời dân tộc

Sắc tài sao mà lắm truân chuyên”

Hình tượng Thúy Kiều từ lâu đã bất diệt trong văn học bởi một người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng số phận hẩm hiu, bất hạnh. Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” trong Truyện Kiều của Nguyễn Du đã khắc họa nội tâm của nàng Kiều khi bị giam lỏng nơi chốn lầu cao hoang vu.

Mở đầu đoạn trích là một khung cảnh ảo não nhuốm tâm trạng cô đơn, thê lương của con người:

“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân

Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung”

Hai chữ “khóa xuân” chứa đầy sự chua chát xót xa. Tuổi thanh xuân, tuổi trẻ đầy những cảm xúc, với mối tình Kim Trọng trong như sớm mai giờ đây đã trôi vào dĩ vãng, đã bị dập vùi nơi đất khách quê người, nơi đầy nhiễu nhương ô nhục. Kiều ở trên lầu cao đến mức núi thì xa mà trăng thì lại rất gần. Không gian như mở ra đến vô cùng vô tận:

“Bốn bề bát ngát xa trông

Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia”

Bên này là cồn cát vàng mênh mông hoang vắng, bên kia là những bụi hồng cuốn lên mù mịt. Bốn bề chỉ toàn cát bụi, núi trăng, cô tịch, não nùng!

Cảnh buồn vì người buồn hay cảnh buồn lại càng làm cho nàng Kiều thêm sầu? Để rỗi nàng tự thấy thân phận “bẽ bàng” đầy ê chề, đau đớn của mình khi bị lừa bán vào lầu xanh. “Mây sớm đèn khuya” gợi ra vòng thời gian tuần hoàn khép kín, gợi ra không khí tù đọng, ngột ngạt ở lầu Ngưng Bích. Câu thơ “nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng” khiến người đọc liên tưởng đến quy luật “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”. Bởi vậy tả cảnh mà hiện ra cả một thế giới tâm hồn của Kiều.

Trong cảnh lẻ loi, Thúy Kiều nhớ tới mối tình với chàng Kim, hồi tưởng lại đêm hai người thề nguyền đính ước dưới trăng. Chữ “tưởng” nghe sao mà xót xa, khi trở về với hiện tại thì mọi điều tốt đẹp đã tan biến, nàng lại tự băn khoăn, tự dằn vặt mình “tấm son gột rửa bao giờ cho phai?”.

Nàng nhớ về gia đình về cha mẹ, tự hỏi hai em ở nhà có chăm sóc tốt cho đấng sinh thành không, liệu ai sẽ là người quạt mát cho cho cha mẹ những trưa hè oi bức, ủ ấm chăn cho cha mẹ nằm những ngày đông lạnh giá. Nguyễn Du đã để nàng Kiều nhớ về Kim Trọng, về chữ tình trước và chữ hiếu sau. Điều này ắt hẳn cũng có cái hợp tình hợp lý của đại thi hào.

Với gia đình, nàng đã bán mình chuộc cha và em, coi như phần nào đền đáp công ơn dưỡng dục còn với Kim Trọng, nàng là người đã phụ tấm lòng, phản bội lại lời thề. Sự tinh tế của Nguyễn Du khiến người đọc càng thêm trân trọng vẻ đẹp phẩm chất của nàng: vừa là một người tình nhất mực thủy chung, vừa là một người con hiếu thảo.

Tám câu cuối chính là những câu thơ đặc sắc nhất của đoạn trích, là khuôn vàng thước ngọc của lối thơ tả cảnh ngụ tình. Điệp từ “Buồn trông” vừa mở ra bốn bức tranh thiên nhiên khác nhau về thiên nhiên và số phận con người vừa nhấn mạnh nỗi buồn sâu đậm của người con gái kia. Nhìn cánh buồm thấp thoáng nơi cửa biển xa, vào lúc chiều hôm khi vạn vật tìm về bến đỗ càng tô đậm thêm nỗi nhớ nhà nhớ quê da diết.

Nhìn cánh hoa mỏng manh trôi man mác giữa ngọn nước mới sa tung bọt trắng xóa, nàng lại tự xót thương phận đời chìm nổi lênh đênh, bị vùi dập không thương tiếc. Câu hỏi tu từ “Biết là về đâu” là cả sự hoang mang vô định của Kiều về tương lai mịt mờ tăm tối. Hình ảnh “nội cỏ rầu rầu” từ chân mây đến mặt đất chỉ toàn một màu xanh xanh như gợi ra sư héo hon, tàn lụi. Bức tranh cuối đầy âm thanh và dữ dội “gió cuốn mặt duềnh”, “ầm ầm tiếng sóng” như báo trước phong ba bão táp còn đang đợi nàng ở phía trước.

Đọc đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”, trái tim độc giả như cũng thổn thức theo từng nhịp tâm trạng của nàng Kiều và đồng cảm xót thương cho tình cảnh bất hạnh của nàng.

Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích - mẫu 6

Không chỉ là bậc thầy trong tả người, Nguyễn Du còn có biệt tài trong tả cảnh. Khung cảnh ông miêu tả đã đạt đến mực mẫu mực, cổ điển, nói lên tâm trạng, cảm xúc của nhân vật. Tình và cảnh trở thành hai yếu tố bổ sung làm nên chất riêng cho sáng tác Nguyễn Du. Và tình cảnh ấy đã được ông kết hợp hài hòa để phản ánh tâm trạng của Kiều khi ở lầu Ngưng Bích.

Mỗi một bức tranh trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích gắn liền với một tâm trạng của Thúy Kiều. Bức tranh đầu tiên là khung cảnh thiên nhiên hoang vắng, mênh mông, rợn ngợp:

Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân

…

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng

Sau khi bị lừa và nhốt vào lầu Ngưng Bích, Thúy Kiều tự hiểu được hoàn cảnh của bản thân. Là một cô gái trẻ, ấy vậy mà nàng lại bị “khóa xuân” sống trong cung cấm, không được giao tiếp với bên ngoài, nàng bị giam lỏng. Khung cảnh thiên nhiên bao la, hoang vắng: núi xa, trăng sáng, cồn vàng, những bụi cỏ trải dài hết tầm mắt. Kiều vừa bị lừa phỉnh, vừa bị đánh đập la mắng, định tự tử mà không thành, nay bị giam ở lầu Ngưng Bích.

Trong khung cảnh ấy, tâm trạng của con người làm sao cho hết buồn, hết cô đơn, tủi cực, lòng nàng ngổn ngang trăm bề, tìm ra xa, rồi đi về gần để mong có được hơi ấm cuộc sống, nhưng cuối cùng lại chỉ làm bạn với canh khuya. Nàng đau đớn thắt lòng, chẳng thể làm tìm nguồn vui ở hiện tại nàng đành lòng nhớ về quá khứ, nhớ về người thân. Nàng nhớ về Kim Trọng:

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng

…

Tấm son gột rửa bao giờ cho phai

Nhưng nhớ về Kim Trọng càng làm nàng đau đớn hơn. Những kỉ niệm trong sáng, đẹp đẽ của mối tình đầu ùa về, làm thắt lại trái tim nhỏ bé của nàng. Nàng tự trách mình đi không một lời báo trước để chàng Kim vẫn ngày đêm mong ngóng. Bao giờ nàng mới có thể quên được đi mối tình trong sáng, đẹp đẽ đó. Sau khi nhớ về Kim Trọng, Thúy Kiều nhớ về cha mẹ già, tuổi cao sức yếu không có người chăm lo:

“Xót người tựa cửa hôm mai

Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ

Sân Lai cách mấy nắng mưa

Có khi gốc tử đã vừa người ôm”.

Thành ngữ “Quạt nồng ấp lạnh” cùng với điển cố “sân Lai”, “gốc tử” đã cực tả nỗi nhớ thương cũng như lòng hiếu thảo của Kiều. Cụm từ “cách mấy nắng mưa” vừa nói được sức mạnh của bao mùa mưa nắng, vừa nói đến sự tàn phá của thiên nhiên đối với cảnh vật và con người.

Nguyễn Du đã rất thành công khi sử dụng ngôn ngữ độc thoại nội tâm. Giọng thơ rưng rưng lệ, nỗi đau của nàng Kiều như thấm vào cảnh vật, thời gian và lòng người. Nàng dường như quên đi cảnh ngộ của bản thân để lo nghĩ cho những người thân yêu. Bức tranh thiên nhiên thứ hai là tám câu thơ cuối, khi nàng trở về với thực tại phũ phàng trước mắt mình:

Buồn trông cửa bể chiều hôm

…

Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

Khung cảnh về chiều, với cánh buồm bé nhỏ ẩn hiện giữa khung cảnh mênh mông sóng nước. Con thuyền càng trở nên lẻ loi, đơn độc hơn. Nó cũng chính như cuộc đời của Kiều, đơn độc trên bước đường đời đầy truân chuyên, chẳng biết khi nào mới có thể đoàn tụ cùng gia đình.

Rồi đôi mắt nàng hướng về những ngọn nước mới sa, những nhành hoa mỏng manh trôi dạt, rồi tự hỏi không biết chúng sẽ trôi về đâu. Nhìn những cánh hoa tàn lụi, nàng lại càng buồn hơn vì thấy hình ảnh của chúng mình trong đó, lênh đênh, vô định giữa sóng gió cuộc đời. Đây cũng chính là hoàn cảnh tội nghiệp, đáng thương của nàng. Số phận của mình không được làm chủ, bị đưa đẩy, vùi dập. Tâm trạng cô đơn, bơ vơ càng được tô đậm hơn nữa.

Nhìn ra một hướng khác cũng chỉ có nội cỏ bủa vây bốn phía. Màu xanh tàn tạ, héo úa, nhạt nhòa, đâu còn màu xanh non tươi tốt, mỡ màng đến tận chân trời của cảnh ngày xuân nữa. Màu xanh này gợi lên trong Kiều nỗi buồn vô vọng bởi cuộc sống quẩn quanh, bế tắc. Hai câu thơ cuối cùng cả tình và cảnh đã đạt đến độ điêu luyện. Nỗi buồn mỗi lúc một tăng, dồn dập xô tới. Tiếng sóng ầm ầm đó cũng chính là biết bao phong ba bão táp đổ ập xuống cuộc đời Kiều. Lúc này không còn là lo âu mà là sự kinh sợ, dần rơi vào vực thẳm bất lực.

Cảm nhận đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích - mẫu 7

Nguyễn Du là một thiên tài văn học, một tác gia văn học tài hoa và lỗi lạc của văn học Việt Nam. Ông được mệnh danh là thi sĩ của các nhà thi sĩ. Truyện Kiều là một tác phẩm lớn nhất của Nguyễn Du là đỉnh cao chói lọi nhất của nghệ thuật thi ca. Đọc tác phẩm, chúng ta không thể quên được đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích".

Sau bao biến cố khủng khiếp: tai bay vạ gió, cha và em bị tù tội, gia sản bị cướp hết, Kiều phải hi sinh chữ tình để báo hiếu với cha mẹ. Bị Mã giám Sinh lừa gạt bán vào lầu xanh của Tú Bà, Kiều tự tử nhưng không chết. Tú Bà dỗ dành Kiều ra ở lầu Ngưng Bích để kén chồng nhưng thật chất đó là cuộc giam lỏng, chờ cơ hội mụ sẽ bắt Kiều trở lại lầu xanh. Lầu Ngưng Bích chơi vơi giữa biển khơi là điểm dừng chân đầu tiên trên con đường lưu lạc đầy cay đắng và tủi nhục của Thúy Kiều. Đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích" là nỗi cô đơn buồn tủi, niềm nhớ thương da diết về quê hương gia đình và người thân của Kiều. Đó cũng là thể hiện tấm lòng thủy chung hiếu thảo của nàng.Trước hết với sáu câu thơ mở đầu của đoạn trích, là không gian nghệ thuật chứa đầy tâm trạng của Kiều. Trước mặt, là biển khơi từ trên lầu cao nàng cảm nhận được một không gian mênh mông rợn ngợp. Xa xa là dãy núi, hai bên bờ là cồn cát bụi mù bay. Chỉ có lầu Ngưng Bích đang giảm lòng một thân phận mỏng manh đơn côi. Đó là một không gian hoàn toàn khép kín. Một mình đối diện với "mây sớm đèn khuya". Khiến Kiều đau khổ đến tủi nhục bẽ bàng cho cái kiếp vô duyên lạc loài của mình:

"Bẽ bàng mây sớm đèn khuya

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng"

Không gian đã vậy thời gian cũng hoàn toàn khép kín khiến Kiều buồn tủi, lủi thủi một mình cô đơn đến tuyệt đối.Đến với tám câu thơ tiếp theo là tâm trạng nhớ thương da diết của Kiều về gia đình và người thân. Trước hết, Nguyễn Du để cho Kiều nhớ Kim Trọng (điều này khác hẳn với Thanh Tâm tài nhân). Nàng đã từng uống rượu ăn thề cùng Kim Trọng dưới ánh trăng nhưng rồi đã phải xót xa trao mối tình ngọt ngào ấy cho Thúy Vân. Trên đường về Lâm Tri theo Mã giám Sinh nàng vẫn thương cho Kim Trọng trong cô đơn buồn tủi: "Một trời thu để riêng ai một người". Giờ đây trong lúc mà thời gian cứ trôi đi Kiều nhớ Kim Trọng là tưởng nhớ tới lời thề đôi lứa:

"Tưởng người dưới nguyệt chén đồng

Tin sương luống những rày trông mai chờ

Bên trời góc bể bơ vơ

Tấm son gột rửa bao giờ cho phai."

Những lời thề nguyền đâu còn nữa, cái cây cầu trần thế mà Kiều và Kim Trọng phải bước qua thật là éo le. Nàng tưởng tượng cái cảnh Kim Trọng đang hướng về mình, đêm ngày đau đáu chờ tin mà uổng công vô ích "Tin sương luống những dày trông mai chờ". Trong nỗi nhớ ấy người đọc nhận ra một tâm trạng xót xa đau đớn. Nàng tự hứa "Tấm son gột rửa bao giờ cho phai". Đó là tấm lòng thủy chung son sắt thề non ước biển của kẻ chung tình.Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích chi tiết, dễ hiểuTiếp đó, là Kiều nhớ tới cha mẹ. Nghĩ tới song thân Kiều vô cùng thương xót:

"Xót người tựa cửa hôm mai

Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?

Sân Lai cách mấy nắng mưa,

Có khi gốc tử đã vừa người ôm"

Nàng nghĩ tới cái cảnh cha mẹ ngồi tựa cửa ngóng con lúc sáng sớm hay buổi chiều tà. Vậy mà vẫn bặt vô âm tín. Nàng xót xa lúc cha mẹ già yếu không có ai chăm sóc phụng dưỡng chăm nom. Tâm trạng nhớ thương vời vợi cùng với nỗi xót xa thể hiện sâu sắc tấm lòng hiếu thảo của nàng. Rất nhiều từ ngữ lấy từ điển cố cùng với từ ngữ dân gian vừa nói được thời gian xa cách, vừa nói đến sự tàn phai khốc liệt của thiên nhiên đối với con người. Ngôn ngữ độc thoại nội tâm, phong cách cổ điển hài hòa với phong cách dân tộc tạo nên những vần thơ biểu cảm thể hiện một tâm trạng bi kịch, một cảnh ngộ đầy bi kịch của Kiều. Trong cảnh bình rơi trâm gãy Kiều là người đáng thương nhất nhưng nàng không nghĩ đến mình mà vẫn nhớ thương cha mẹ và người thân. Kiều thực sự là người tình thủy chung một người con hiếu thảo có tấm lòng vị tha đáng trân trọng.Tám câu cuối, là cảnh xế chiều cảnh vật dễ làm cho con người buồn thương da diết.

Mỗi biểu hiện của cảnh vật bên bờ biển lúc này đều thể hiện một tâm trạng và một cảnh ngộ đáng thương. Nhìn cánh buồm thấp thoáng giữa biển khơi rồi dần dần khuất bóng "càng trông" lại càng thấy buồn, nàng liên tưởng tới cuộc đời nho nhỏ bơ vơ trơ trọi trên đất khách. Nhìn những cánh hoa tàn nát trôi giữa dòng nước lũ. Nàng tự hỏi rồi nó sẽ trôi về đâu về phương trời nào mà hoàn toàn vô định. Cánh hoa ấy hay chính số phận chìm nổi không có nơi nào neo đậu của số phận nàng Kiều. Nhìn nội cỏ dầu dầu trong không gian bao la, cái màu sắc ảm đạm thê lương ấy phản chiếu một nỗi đau tê tái của người con gái lưu lạc. Cuộc sống như mất hết ý nghĩa như cái sắc cỏ úa tàn kia mất dần sự sống. Rồi "ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi" trận cuồng phong của biển cả bắt đầu nổi lên, gió to sóng lớn hay chính lòng đố kị ghen ghét của thiên nhiên đang bủa vây lấy nàng. Phải chăng đây là điều mà Nguyễn Du đã dự báo những tai họa khủng khiếp giáng xuống đầu nàng. Càng lo âu Kiều càng hãi hùng và ghê sợ. Cứ thế, từ nhìn đến nghe, "buồn trông" đến bốn lân trong một điệp ngữ.Tám câu thơ là một điệp khúc buồn được lặp lại qua sự thay đổi của từng cảnh vật. Cảnh được miêu tả từ xa đến gần, từ màu nhạt đến màu đậm, âm thanh từ tĩnh đến động nỗi buồn cũng từ "man mác" đến lo sợ hãi hùng Nguyễn Du đã từng kết luận:

"Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu

Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ"

Đoạn thơ sử dụng rất nhiều câu hỏi tu từ, các từ láy các thành ngữ, ngôn ngữ độc thoại nội tâm, âm hưởng trầm buồn tạo nên một không gian nghệ thuật và cảm xúc nghệ thuật.Đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích" là một trong những đoạn thơ tả cảnh ngụ tình hay nhất Truyện Kiều. Ngòi bút của ông đi sâu vào từng ngõ ngách tâm tư sâu kín của nàng Kiều khiến người đọc thực sự rung động xót xa.Cảnh trong tình, tình trong cảnh cứ hòa quyện đan xen làm nổi bật chủ đề đoạn thơ. Bức tranh tâm trạng của người con gái họ Vương vì thế neo đậu mãi trong lòng người đọc.

Xem thêm các bài văn mẫu hay khác:

• Cảm nhận hình tượng người lái đò sông Đà
• Cảm nhận hình tượng sông Đà
• Cảm nhận khổ 1 bài Đồng chí
• Cảm nhận khổ 1 bài thơ Nói với con
• Cảm nhận khổ 1 bài Viếng lăng Bác

---