Soạn bài Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Trang trước Trang sau

Soạn bài Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học trang 107, 108, 109, 110, 111 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 8 Chân trời sáng tạo giúp học sinh soạn văn 8 dễ dàng hơn.

Em được tham dự buổi thuyết trình của học sinh trong trường về những hoạt động xã hội có ích với cộng đồng. Hãy lắng nghe và ghi tóm tắt nội dung của các bài thuyết trình.

* Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản:

Văn bản: Phân tích bài thơ Rằm tháng Giêng (Nguyên tiêu) (Theo Trần Khánh Thành, Giảng văn Văn học Việt Nam Trung học cơ sở, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010)

Câu 1 (trang 108 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Chỉ ra luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong bài viết và mối quan hệ giữa các yếu tố này.

Trả lời:

- Luận điểm 1: Tác phẩm có vẻ đẹp cổ điển của thơ Đường, thể hiện qua việc sử dụng những chất liệu như vầng trăng, làn nước, bầu trời trong mối quan hệ thống nhất hài hòa.

+ Câu thơ đầu tiên ghi nhận về thời gian mà mở ra cả không gian bát ngát của bầu trời với vầng trăng rằm tròn đầy, viên mãn.

+ Câu thơ thứ hai tiếp nối câu thơ thứ nhất mở rộng không gian theo chiều dài, chiều rộng, từ mặt nước đến bầu trời: xuân giang, xuân thủy, tiếp xuân thiên.

+ …

- Luận điểm 2: Sức hấp dẫn của bài thơ đến từ các chủ đề.

+ Hai câu chuyển, hợp tạp được không khí hiện đại, thời kì kháng chiến chống Pháp nơi chiến khu Việt Bắc.

+ Nỗi cô đơn và nỗi buồn man mác thường thấy trong thơ Đường đã nhường chỗ cho tư thế ung dung, đĩnh đạc của người chiến sĩ…

+ Tình cảm của tác giả trong bài thơ có sức lan tỏa, giúp cho người đọc cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên…

Câu 2 (trang 109 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Để làm nổi bật các luận điểm, tác giả bài viết đã sử dụng những từ ngữ nào?

Trả lời:

Để làm nổi bật các luận điểm, tác giả bài viết đã sử dụng những từ ngữ: trước hết, mặc khác,...

Câu 3 (trang 109 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Từ bài văn trên, hãy ghi lại một số lưu ý khi viết bài nghị luận phân tích một tác phẩm văn học.

Trả lời:

- Một số lưu ý khi viết bài nghị luận phân tích một tác phẩm văn học là:

+ Chỉ ra các luận điểm để làm sáng tỏ bài viết.

+ Trình bày lí lẽ, dẫn chứng mạch lạc và thuyết phục.

+ …

* Hướng dẫn quy trình viết

Đề bài (trang 109 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Câu lạc bộ Văn học trường em tổ chức cuộc thi viết với chủ đề “Tác phẩm tôi yêu”. Em hãy viết một bài văn nghị luận phân tích một bài thơ mà em yêu thích để tham gia cuộc thi này.

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

• Nhiệm vụ đặt ra là viết bài văn nghị luận phân tích một bài thơ mà em yêu thích. Em có thể chọn bài thơ đã học trong sách giáo khoa hoặc bài thơ mà em tự tìm đọc. • Mục đích viết bài này là gì? Người đọc bài này có thể là những ai?

• Với mục đích và người đọc đó, em sẽ lựa chọn nội dung và cách viết như thế nào?

• Sau khi xác định đề tài, em có thể tìm các nguồn tư liệu liên quan như bài báo, bài nghiên cứu, sách tham khảo trên thư viện hoặc trên các trang web có uy tín và lập danh mục tư liệu tham khảo.

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

• Đọc bài thơ nhiều lần để xác định chủ đề, một số biện pháp nghệ thuật đặc sắc và tác dụng của chúng (tham khảo phiếu tìm ý sau):

PHIẾU TÌM Ý

Phân tích bài thơ: chủ đề và nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật

1. Tên bài thơ: .............................................................................................................

2. Tên tác giả: .............................................................................................................

3. Chủ đề của bài thơ: ................................................................................................

4. Một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật:

Hình thức nghệ thuật đặc sắc

Tác dụng
.................................... ....................................

• Sắp xếp các ý tìm được theo một trình tự hợp lí, đảm bảo bố cục của bài phân tích một tác phẩm văn học.

Mở bài

Giới thiệu về tác phẩm văn học (tên tác phẩm, tác giả).

Tên tác phẩm:

Tên tác giả:

Nêu khái quát về chủ đề và một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm

Thân bài

Nêu chủ đề của tác phẩm

Chỉ ra và phân tích tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

Kết bài

Khẳng định lại chủ đề và giá trị của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

Nêu suy nghĩ/ cảm xúc về tác phẩm, chia sẻ bài học rút ra cho bản thân.

Bước 3: Viết bài

Dựa vào dàn ý đã lập, em hãy triển khai bài viết. Khi viết, cần chú ý:

• Nêu rõ từng luận điểm.

• Lần lượt làm rõ từng luận điểm bằng các lí lẽ, bằng chứng trích từ bài thơ.

Bài viết tham khảo:

Nguyễn Khuyến là một nhà thơ tiêu biểu của nền thi ca thời kỳ cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. Ông có rất nhiều bài thơ hay để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với người đọc.Bài thơ “Bác đến chơi nhà” thể hiện tình cảm mộc mạc của tác giả dành cho bạn mình, một tình cảm không vì vật chất mà xuất phát từ tình cảm thân thiết của hai bên. Dù bác tới chơi nhà không có gì tiếp đãi bác tử tế, thì tình bạn của hai người vẫn thân thiết, keo sơn gắn bó vì họ thật sự hiểu tấm lòng chân thành của nhau.

    “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

    Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.

    Ao sâu nước cả, khôn chài cá,

    Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.

    Cải chửa ra cây, cà mới nụ,

    Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.

    Đầu trò tiếp khách, trầu không có,

    Bác đến chơi đây ta với ta!”

Bài thơ đã làm cho người đọc cảm nhận được tấm chân tình của tác giả với người bạn thân tri kỷ của mình. Ca ngợi tình bạn là thứ không vì những vật chất tầm thường mà bị mất đi sự cao quý, chân thành.

“Đã bấy lâu nay, bác tới nhà” - câu thơ đầu tiên thể hiện sự vồn vã thân mật của một tác giả khi gặp lại bạn thân của mình, rất lâu không tới chơi, có thể vì bận bịu công việc hoặc do đường xá xa xôi nên không ghé thăm nhau thường xuyên được.

Những câu thơ đầu của bài thơ khiến cho người đọc có cảm giác tác giả cảm thấy hụt hẫng, buồn phiền, lo lắng vì lâu lắm mới có khách quý ghé thăm mà nhà chẳng có gì đãi khách. Đến những thứ vốn là sẵn có của nhà nông như rau cải, bầu bí mọc trong vườn lúc nào chẳng có để ăn. Nhưng nhà tác giả cũng chẳng có, tiếp khách mà miếng trầu cũng không thật đáng tiếc. Những lời thơ thể hiện sự phân trần giải thích cho những thiếu thốn, thiếu sót của mình trong việc tiếp khách quý mà chẳng có gì đáng giá.

Nhưng nếu chúng ta đọc kỹ thì sẽ cảm thấy đây chỉ cách nói vui vẻ, bông đùa cường điệu hóa của tác giả Nguyễn Khuyến muốn trêu đùa bạn của mình. Thông qua những lời trần tình của tác giả ta cũng cảm nhận được sự giản dị mộc mạc của làng quê Việt Nam thời xưa.

Với nhịp thơ đều đặn ngắt nhịp nhẹ nhàng thể hiện cho lời thủ thỉ nhẹ nhàng kèm theo những nụ cười hóm hỉnh, trêu đùa của tác giả. Đối lập với tất cả những cái không có ấy chính là tấm lòng, tấm chân tình của tác giả dành cho bạn mình.

Câu thơ cuối cùng của bài thơ thể hiện rõ nét tình cảm chân thành của tác giả dành cho bạn mình. Nó là thứ tình bạn cao quý quan hệ bạn bè xây dựng trên nền tảng của tình cảm vững chắc không vì những vật chất tầm thường mà bị phai nhạt hay biến mất.

Trong bài thơ của bà Huyện Thanh Quan có câu thơ “Một mảnh tình riêng ta với ta” thể hiện cho nỗi buồn sự cô đơn của tác giả khi chỉ có một mình đối diện với chính mình với nỗi cô đơn trong lòng.Còn trong bài thơ “Khách đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến “Bác đến chơi đây ta với ta” thì hoàn toàn trái ngược ta với ta thể hiện tuy hai người nhưng lại là một bởi họ rất thân thiết, hiểu nhau vô cùng, thể hiện niềm vui sự hòa quyện, hòa hợp của hai người bạn tri kỷ.

Bài thơ thể hiện sự thành công của tác giả trong việc sáng tác thơ trào phúng. Ngôn ngữ được sử dụng một cách vô cùng tinh tế đặc sắc, thể hiện sự tài hoa của tác giả trong việc sử dụng từ ngữ. Nhịp thơ của tác giả phối vô cùng nhẹ nhàng, tinh tế, thể hiện sự thanh thoát, tự nhiên không gượng ép làm cho bài thơ vô cùng hấp dẫn người đọc bởi ngôn ngữ linh hoạt, lời tâm sự thủ thỉ của tác giả.

Đây là một bài thơ rất hay viết về tình bạn. Nó ca ngợi tình bạn trong sáng không tới với nhau vì vật chất hay vinh hoa phú quý, thể hiện tình bạn vĩnh cửu trong sáng, tri kỷ. Một tình bạn đã trải qua nhiều gian nan thử thách mới có được chứ không phải ngày một ngày hai. Nên họ không bao giờ vì những thứ nhỏ nhặt mà làm mất đi tình bạn thân thiết đáng quý của mình.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

• Sau khi viết bài, em xem lại và chỉnh sửa dựa vào bảng kiểm sau:

Bảng kiểm kĩ năng viết bài văn phân tích một tác phẩm thơ: chủ đề và nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật

• Đọc lại bài văn trong vai người đọc và trả lời hai câu hỏi dưới đây:

1. Điều gì của bài văn này làm em thích/ chưa thích?

2. Nên điều chỉnh những gì để bài viết hay hơn?

Tiêu chí

Đạt

Chưa đạt

Mở bài

Nêu tên bài thơ, thể loại và tên tác giả (nếu có).

Nêu khái quát nét đặc sắc của tác phẩm (chủ đề, yếu tố hình thức nổi bật,...)

Thân bài

Nêu chủ đề của tác phẩm.

Nêu một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm (từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ,...)

Phân tích giá trị của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật.

Sử dụng các bằng chứng có trong tác phẩm.

Sử dụng các phương tiện liên kết để liên kết các ý kiến, lí lẽ, bằng chứng.

Kết bài

Khẳng định một vài nét đặc sắc nổi bật của tác phẩm (chủ đề, hình thức nghệ thuật,...)

Nêu suy nghĩ, cảm xúc, trải nghiệm cá nhân hoặc rút ra từ tác phẩm.

Diễn đạt

Viết đúng chính tả, dùng từ, ngữ pháp

Em đọc lại bài viết của mình từ vai trò người đọc và trả lời các câu hỏi sau:

1. Em thích điều gì ở bài viết này?

2. Bài viết này nên điều chỉnh những gì để đáp ứng yêu cầu của kiểu bài.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 8 Chân trời sáng tạo ngắn nhất, hay khác:

Trang trước Trang sau
Giải bài tập lớp 8 Chân trời sáng tạo khác