Bài tập về chuỗi phản ứng hóa học hữu cơ và cách giải (hay, chi tiết)

Trang trước Trang sau

Với bài viết Bài tập về chuỗi phản ứng hóa học hữu cơ và cách giải sẽ giúp học sinh nắm vững lý thuyết, biết cách làm bài tập từ đó có kế hoạch ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao trong các bài thi môn Hóa học 9.

A. Lý thuyết và phương pháp giải

Để làm bài tập về chuỗi phản ứng trong hóa hữu cơ, học sinh cần:

- Nắm chắc các kiến thức về tính chất hóa của các hợp chất hữu cơ.

- Nắm vững phương pháp điều chế các chất hữu cơ trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp.

- Nắm vững mối quan hệ giữa các hợp chất hữu cơ.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Chọn các chất thích hợp thay vào các chữ cái rồi viết phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển hóa:

A $\to_{}^{+ m e n r u o u}$ C₂H₅OH $\to_{m e n g i a m}^{+ O_{2}} B$

Lời giải:

A là C₆H₁₂O₆ và B là CH₃COOH

$C_{6} H_{12} O_{6} \overset{m e n r u o u}{\to} 2 C_{2} H_{5} O H + 2 C O_{2}$

$C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

Ví dụ 2: Viết các phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển hóa sau:

CH₄ $\overset{1}{\to}$ CH₃Cl $\overset{2}{\to}$ CH₂Cl₂ $\overset{3}{\to}$ CHCl₃ $\overset{4}{\to}$ CCl₄

Lời giải:

(1). $C H_{4} + C l_{2} \overset{a s}{\to} C H_{3} C l + H C l$

(2). $C H_{3} C l + C l_{2} \overset{a s}{\to} C H_{2} C l_{2} + H C l$

(3). $C H_{2} C l_{2} + C l_{2} \overset{a s}{\to} C H C l_{3} + H C l$

(4). $C H C l_{3} + C l_{2} \overset{a s}{\to} C C l_{4} + H C l$

Ví dụ 3: Viết các phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển hóa sau:

glucose $\overset{1}{\to}$ ethylic alcohol $\overset{2}{\to}$ acetic acid $\overset{3}{\to}$ ethyl acetate $\overset{4}{\to}$ acetic acid $\overset{5}{\to}$ calcium acetate

Lời giải:

(1). $C_{6} H_{12} O_{6} \overset{m e n r u o u}{\to} 2 C_{2} H_{5} O H + 2 C O_{2}$

(2). $C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

(3). $C H_{3} COO H + C_{2} H_{5} O H \overset{H_{2} S O_{4}, t^{o}}{⇄} C H_{3} COO C_{2} H_{5} + H_{2} O$

(4). $C H_{3} COO C_{2} H_{5} + H_{2} O \overset{a x i t, t^{o}}{⇄} C H_{3} COO H + C_{2} H_{5} O H$

(5). $2 C H_{3} COO H + C a {(O H)}_{2} \to {(C H_{3} COO)}_{2} C a + 2 H_{2} O$

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Cho sơ đồ sau:

C₆H₁₂O₆ $\overset{m e n r u o u}{\to}$ X + Y X + O₂ $\overset{m e n g i a m}{\to}$ Z + H₂O

Z + T →(CH₃COO)₂Ca + H₂O + Y

X, Y, Z, T lần lượt là

A. C₂H₅OH, CH₃COOH, CaO, CO₂.

B. CaO, CO₂, C₂H₅OH, CH₃COOH.

C. C₂H₅OH, CO₂, CH₃COOH, CaCO₃.

D. CH₃COOH, C₂H₅OH, CaCO₃, CO₂.

Lời giải:

X, Y, Z, T lần lượt là C₂H₅OH, CO₂, CH₃COOH, CaCO₃.

Phương trình:

$C_{6} H_{12} O_{6} \overset{m e n g i a m}{\to} 2 C_{2} H_{5} O H + 2 C O_{2}$

$C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n r u o u}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

${2CH}_{3} COO H + {CaCO}_{3} \to {(C H_{3} C O O)}_{2} C a + H_{2} O + C O_{2}$

Đáp án C

Câu 2: Viết các phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển hóa sau:

C₂H₂ $\overset{2}{\to}$ C₂H₂Br₂ C₂H₂Br₄

↓₁

C₆H₆Cl₆ $\overset{5}{\leftarrow}$ C₆H₆ $\overset{4}{\to}$ C₆H₅Br

Lời giải:

(1). $3 C H \equiv C H \overset{x t, t^{o}}{\to} C_{6} H_{6}$

(2). $C_{2} H_{2} + B r_{2} \to C_{2} H_{2} B r_{2}$

(3). $C_{2} H_{2} B r_{2} + B r_{2} \to C_{2} H_{2} B r_{4}$

(4). $C_{6} H_{6} + B r_{2} \to_{t^{o}}^{F e} C_{6} H_{5} B r + H B r$

(5). $C_{6} H_{6} + 3 C l_{2} \overset{a s}{\to} C_{6} H_{6} C l_{6}$

Câu 3: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

CaC_{2 $\overset{1}{\to}$} C₂H₂ $\overset{2}{\to}$ C₂H₄ $\overset{3}{\to}$ C₂H₅OH $\overset{4}{\to}$ CH₃COOH

↓₅

CO₂

Lời giải:

(1). $C a C_{2} + 2 H_{2} O \to C_{2} H_{2} + C a {(O H)}_{2}$

(2). $C_{2} H_{2} + H_{2} \overset{t^{°}, x t}{\to} C_{2} H_{4}$

(3). $C_{2} H_{4} + H_{2} O \overset{t^{°}, H_{2} S O_{4}}{\to} C_{2} H_{5} O H$

(4). $C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

(5). $C_{2} H_{5} O H + 3 O_{2} \to 2 C O_{2} + 3 H_{2} O$

Câu 4: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

Etilen $\overset{(1)}{\to}$ ethylic alcohol $\overset{(2)}{\to}$ acetic acid $\overset{(3)}{\to}$ ethyl acetate $\overset{(4)}{\to}$ sodium acetate

↓₍₅₎

zinc acetate

Lời giải:

(1). $C_{2} H_{4} + H_{2} O \overset{t^{°}, H_{2} S O_{4}}{\to} C_{2} H_{5} O H$

(2). $C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

(3). $C H_{3} COO H + C_{2} H_{5} O H \overset{H_{2} S O_{4}, t^{o}}{⇄} C H_{3} COO C_{2} H_{5} + H_{2} O$

(4). $C H_{3} COO C_{2} H_{5} + N a O H \to C H_{3} COON a + C_{2} H_{5} O H$

(5). $2 C H_{3} COO H + Z n \to {(C H_{3} COO)}_{2} Z n + H_{2}$

Câu 5: Cho chuỗi phản ứng sau: X →C₂H₅OH →Y → CH₃COONa →Z→ C₂H₂

Chất X, Y, Z lần lượt là

A. C₆H₁₂O₆, CH₃COOH, CH₄.

B. C₆H₆, CH₃COOH, CH₄.

C. C₆H₁₂O₆, C₂H₅ONa, CH₄.

D.C₂H₄, CH₃COOH, C₂H₅ONa.

Lời giải:

Chất X, Y, Z lần lượt là C₆H₁₂O₆, CH₃COOH, CH₄.

$C_{6} H_{12} O_{6} \overset{m e n r u o u}{\to} 2 C_{2} H_{5} O H + 2 C O_{2}$

$C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

$C H_{3} COO H + N a O H \to C H_{3} COO N a + H_{2} O$

$C H_{3} COONa + N a O H \overset{C a O, t^{o}}{\to} C H_{4} + N a_{2} C O_{3}$

Đáp án A

Câu 6: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

Đá vôi $\overset{(1)}{\to}$ vôi sống $\overset{(2)}{\to}$ đất đèn $\overset{(3)}{\to}$ acetylene $\overset{(4)}{\to}$ etilen $\overset{(5)}{\to}$ P.E

↓₍₆₎ ↓₍₈₎

PVC $\overset{(7)}{\leftarrow}$ CH₂=CHCl ethylic alcohol

Lời giải:

(1). $C a C O_{3} \overset{t^{o}}{\to} C a O + C O_{2}$

(2). $C a O + 3 C \overset{t^{o}}{\to} C a C_{2} + C O$

(3). $C a C_{2} + 2 H_{2} O \to C_{2} H_{2} + C a {(O H)}_{2}$

(4). $C_{2} H_{2} + H_{2} \overset{t^{o}, x t}{\to} C_{2} H_{4}$

(5). $n C H_{2} = C H_{2} \overset{x t, t^{o}}{\to} (C H_{2} = C H_{2})_{n}$

(6). $C H \equiv C H + H C l \overset{t^{o}, x t}{\to} C H_{2} = C H C l$

(7). $n C H_{2} = C H C l \overset{x t, t^{o}}{\to} {(C H_{2} - C H C l)}_{n}$

(8). $C_{2} H_{4} + H_{2} O \overset{t^{o}, x t}{\to} C_{2} H_{5} O H$

Câu 7: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

saccharose $\overset{(1)}{\to}$ glucose $\overset{(2)}{\to}$ ethylic alcohol $\overset{(3)}{\to}$ acetic acid $\overset{(4)}{\to}$ ethyl acetate $\overset{(4)}{\to}$ sodium acetate.

Lời giải:

(1). $C_{12} H_{22} O_{11} + H_{2} O \to_{t^{o}}^{ax i t}$ C₆H₁₂O₆ (glucose) + C₆H₁₂O₆ (fructose)

(2). $C_{6} H_{12} O_{6} \overset{m e n r u o u}{\to} 2 C_{2} H_{5} O H + 2 C O_{2}$

(3). $C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

(4). $C H_{3} COO H + C_{2} H_{5} O H \overset{H_{2} S O_{4}, t^{o}}{⇄} C H_{3} COO C_{2} H_{5} + H_{2} O$

(5). $C H_{3} COO C_{2} H_{5} + N a O H \to C H_{3} C O O N a + C_{2} H_{5} O H$

Câu 8: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau:

$C_{2} H_{2} \overset{1}{\to} C_{2} H_{4} \overset{2}{\to} C_{2} H_{5} O H \overset{3}{\to} C H_{3} COO H \overset{4}{\to} C H_{3} COO C_{2} H_{5}$

Lời giải:

(1). $C_{2} H_{2} + H_{2} \overset{t^{°}, x t}{\to} C_{2} H_{4}$

(2). $C_{2} H_{4} + H_{2} O \overset{t^{°}, H_{2} S O_{4}}{\to} C_{2} H_{5} O H$

(3). $C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

(4). $C H_{3} COO H + C_{2} H_{5} O H \overset{H_{2} S O_{4}, t^{o}}{⇄} C H_{3} COO C_{2} H_{5} + H_{2} O$

Câu 9: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

C₂H₄ $\overset{(1)}{\to}$ C₂H₆ $\overset{(2)}{\to}$ C₂H₅Cl $\overset{(3)}{\to}$ C₂H₅OH $\overset{(4)}{\to}$ CH₃COOH $\overset{(5)}{\to}$ CH₃COONa $\overset{(6)}{\to}$ CH₄

Lời giải:

(1). $C_{2} H_{4} + H_{2} \overset{N i, x t}{\to} C_{2} H_{6}$

(2). $C_{2} H_{6} + C l_{2} \to C_{2} H_{5} C l + H C l$

(3). $C_{2} H_{5} C l + N a O H \to C_{2} H_{5} O H + N a C l$

(4). $C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

(5). $C H_{3} COO H + N a O H \to C H_{3} COO N a + H_{2} O$

(6). $C H_{3} COONa + N a O H \overset{C a O, t^{o}}{\to} C H_{4} + N a_{2} C O_{3}$

Câu 10: Cho sơ đồ sau:

CH₂ = CH₂+ H₂O $\overset{x úc tác}{\to}$ X

X + O₂ $\overset{m e n g i â m}{\to}$ Y + H₂O

X + Y $\to_{t^{o}}^{H_{2} {SO}_{4}}$ CH₃COO-C₂H₅ + H₂O

X, Y là :

A. C₂H₆, C₂H₅OH.

B. C₂H₅OH, CH₃COONa.

C. C₂H₅OH, CH₃COOH.

D. C₂H₄, C₂H₅OH.

Lời giải:

X, Y là C₂H₅OH, CH₃COOH.

Phương trình:

$C_{2} H_{4} + H_{2} O \overset{t^{°}, H_{2} S O_{4}}{\to} C_{2} H_{5} O H$

$C_{2} H_{5} O H + O_{2} \overset{m e n g i a m}{\to} C H_{3} COO H + H_{2} O$

X Y

$C H_{3} COO H + C_{2} H_{5} O H \overset{H_{2} S O_{4}, t^{o}}{⇄} C H_{3} COO C_{2} H_{5} + H_{2} O$

X Y

Đáp án C

Bài tập bổ sung

Câu 1: Xác định các chất A₁, A₂, A₃, A₄, A₅ và viết các phương trình phản ứng trong sơ đồ chuyển hoá sau (kèm theo điều kiện nếu có):

$C H_{4} \overset{(1)}{\to} A_{1} \overset{(2)}{\to} A_{2} ⇆_{(4)}^{(3)} A_{3} \overset{(5)}{\to} A_{4} ⇆_{(7)}^{(6)} A_{5} \overset{(8)}{\to} C H_{4}$ .

Câu 2: Xác định các chất A, B, C, D và viết các phương trình phản ứng trong sơ đồ chuyển hoá sau (kèm theo điều kiện nếu có):

$C_{3} H_{8} \overset{(1)}{\to} A \overset{(2)}{\to} B \overset{(3)}{\to} C \overset{(4)}{\to} C_{2} H_{4} {(O H)}_{2}$ .

$C_{3} H_{8} \overset{(5)}{\to} C \overset{(6)}{\to} D \overset{(7)}{\to} C_{2} H_{4} {(O H)}_{2}$ .

Câu 3: Viết các phương trình phản ứng hoá học theo sơ đồ chuyển hoá sau (kèm theo điều kiện nếu có):

$A l_{4} C_{3} \overset{(1)}{\to} C H_{4} \overset{(2)}{\to} C_{2} H_{2} \overset{(3)}{\to} C_{2} H_{2} B r_{4} .$

Câu 4: Viết các phương trình phản ứng hoá học theo sơ đồ chuyển hoá sau (kèm theo điều kiện nếu có):

$C_{2} H_{2} \overset{(1)}{\to} C_{2} H_{6} \overset{(2)}{\to} C_{2} H_{5} C l \overset{(3)}{\to} C_{2} H_{5} O H \overset{(4)}{\to} C_{2} H_{5} O N a .$

Câu 5: Viết các phương trình phản ứng hoá học theo sơ đồ chuyển hoá sau (kèm theo điều kiện nếu có):

$C H_{3} C O O C_{2} H_{5} \overset{(1)}{\to} C H_{3} C O O N a \overset{(2)}{\to} C H_{3} C O O H \overset{(3)}{\to} C H_{3} C O O C_{2} H_{5} .$

Xem thêm phương pháp giải các dạng bài tập Hóa học lớp 9 hay, chi tiết khác:

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:

Trang trước Trang sau

Giải bài tập lớp 9 sách mới các môn học