Bài tập về phản ứng trung hoà

Trang trước

Trang sau

Chuyên đề: Andehit - xeton - Axit cacboxylic

Bài tập về phản ứng trung hoà

I. Phương pháp giải

- Với axit đa chức: Đặt CTTQ R(COOH)_x

R(COOH)

+ xNaOH → R(COONa)

+ xH₂O

- Với axit đơn chức ( x=1): Đặt CTTQ RCOOH

RCOOH + NaOH → RCOONa + H₂O

Nếu bài toán cho một hay một hỗn hợp các axit cacboxylic thuộc cùng một dãy đồng đẳng tác dụng với NaOH theo tỉ lệ mol 1:1 hoặc tác dụng với dung dịch Ba(OH)₂ theo tỉ lệ mol 2:1 thì đó là các axit đơn chức.

n_NaOH = ( m_muối – m_axit)/ 22 → x = n_NaOH/ n_axit

n_Ba(OH)₂ = (m_muối – m_axit)/ 133 → x= 2. n_Ba(OH)₂/n_axit

Lưu ý:

+ Nếu là axit no, đơn chức, mạch hở ta có thể đặt CTTQ là C_nH_2n+1COOH ( n ≥ 0) hoặc C_mH_2mO₂ (m ≥ 1)

+ Axit fomic có phản ứng tráng bạc do có nhóm chức anđehit trong phân tử.

+ Khối lượng chất rắn sau phản ứng: m_Rắn = m_muối + m_{NaOH(Ba(OH)₂)}

II. Ví dụ

Bài 1: Một hỗn hợp gồm 2 axit cacboxylic no, đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng của axit axetic. Lấy m gam hỗn hợp rồi thêm vào đó 75ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau đó phải dùng 25ml dung dịch HCl 0,2M để trung hoà NaOH dư. Sau khi đã trung hoà đem cô cạn dung dịch đến khô thu được 1,0425g hỗn hợp muối khan.

a) Viết CTCT của 2 axit. Giả sử các phản ứng xảy ra hoàn toàn.

b) Tính giá trị của m.

Trả lời

a.Gọi CT của 2 axit là: R̅COOH

Phương trình phản ứng: R̅COOH + NaOH RCOONa + H₂O

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

Số mol NaOH ban đầu: n_NaOHbd= 0,075. 0,2 = 0,015 mol.

Số mol NaOH dư: n_{NaOH dư} = 0,005 mol; => n_pư = 0,015 – 0,005 = 0,01 (mol)

Khối lượng muối thu được: m_muối= 58,5.0,005 + 0,01.(R̅ + 67) = 1,0425

=> R̅ = 8 => CTCT của 2 axit: HCOOH và CH₃COOH

b. Khối lượng của 2 axit là: m = (8 + 67).0,01 = 7,5 g

Bài 2: Hòa tan 13,4 g hỗn hợp hai axit cacboxylic no, đơn chức, mạch hở vào nước được 50 g dung dịch A. Chia A thành 2 phần bằng nhau. Cho phần thứ nhất phản ứng hoàn toàn với lượng dư bạc nitrat trong dung dịch amoniac, thu được 10,8 g bạc. Phần thứ 2 được trung hòa bằng dung dịch NaOH 1M thì hết 100ml. Xác định công thức của hai axit, tính % khối lượng của mỗi axit trong hỗn hợp.

Trả lời

+ Hỗn hợp hai axit có phản ứng tráng bạc, vậy trong hỗn hợp có axit fomic

HCOOH + 2AgNO3 + 4NH₃ + H₂O → (NH₄)₂CO3 + 2NH₄NO3 + 2Ag

Trong một nửa A ( khối lượng 6,7 g ) có số mol HCOOH = 1/2 số mol Ag = 0,05 mol.

Khối lượng HCOOH = 2,3 gam; RCOOH = 4,4 gam.

Phần trăm khối lượng HCOOH = 34,33%;

RCOOH = 65,67%

+ Trung hòa phần 2

RCOOH + NaOH → RCOONa + H₂O

HCOOH + NaOH → HCOONa + H₂O

Số mol hai axit = số mol NaOH = 0,1 (mol)

Số mol RCOOH = 0,1 – 0,05 = 0,05 (mol)

Vậy M_RCOOH = 88 (g/mol). CTPT của RCOOH: C₄H₈O₂

CTCT: C₃H₇COOH.

Tham khảo các bài Chuyên đề 9 Hóa 11 khác:

Trang trước

Trang sau

chuyen-de-andehit-xeton-axit-cacboxylic.jsp

Giải bài tập lớp 11 sách mới các môn học