Carboxylic acid là gì (phân loại, danh pháp, tính chất)

---

---

Bài viết Carboxylic acid là gì (phân loại, danh pháp, tính chất) chi tiết nhất giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm Hóa học 11.

1. Định nghĩa, phân loại , danh pháp

a. Định nghĩa: carboxylic acid là những hợp chất hữu cơ mà phân tử của nhóm cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hidro.

Thí dụ: H-COOH, C₂H₅COOH, HOOC-COOH

Nhóm cacboxyl (-COOH) là nhóm chức của carboxylic acid.

b. Phân loại

- Axit no, đơn chức mạch hở:

C_nH_2n+1COOH (n ≥ 0) hay C_mH_2mO₂ (m ≥ 1)

VD: H-COOH, C₂H₅COOH...

- Axit không no, đơn chức, mạch hở:

VD: CH₂=CH-COOH,....

- Axit thơm, đơn chức:

VD: C₆H₅-COOH, CH₃-C₆H₄-COOH,...

- Axit đa chức:

VD: HOOC-COOH, HOOC-CH₂-COOH...

c. Danh pháp

- Tên thay thế:

Tên gọi = axit + tên hydrocarbon no tương ứng với mạch chính + “oic”

- Tên thông thường: Xuất phát từ nguồn gốc tìm ra chúng

VD: HOOC-COOH: oxalic acid HOOC-CH₂-COOH: axit malonic

HOOC-[CH₂]₄-COOH: axit ađipic

2. Đặc điểm cấu tạo

-Nhóm cacboxyl (-COOH) là sự kết hợp bởi nhóm cacbonyl (>C=O) và nhóm hiđroxyl (-OH).

-Nhóm –OH và nhóm >C=O lại có ảnh hưởng qua lại lẫn nhau:

-Liên kết giữa H và O trong nhóm –OH phân cực mạnh, nguyên tử H linh động hơn trong ancol, anđehit và ketone có cùng số nguyên tử C.

3. Tính chất vật lý

-Ở ĐK thường các carboxylic acid đều là những chất lỏng hoặc rắn.

-Nhiệt độ sôi tăng theo chiều tăng M và cao hơn các ancol có cùng M: nguyên nhân là do giữa các phân tử carboxylic acid có liên kết hiđro bền hơn liên kết hidro giữa các phân tử ancol.

4. Tính chất hóa học

a. Tính axit

- Trong dung dịch, carboxylic acid phân li thuận nghịch: CH₃COOH ⇔ H⁺ + CH₃COO^-

Dung dịch carboxylic acid làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ

- Tác dụng với bazơ, basic oxide tạo thành muối và nước:

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

2CH₃COOH + ZnO → (CH₃COO)₂Zn + H₂O

- Tác dụng với muối:

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + H₂O + CO₂

- Tác dụng với kim loại trước hiđro: 2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂

b. Phản ứng thế nhóm –OH: Phản ứng giữa axit và ancol được gọi là phản ứng ester hóa.

RCOOH + R’OH ⇔ RCOOR’ + H₂O

Phản ứng thuận nghịch, xúc tác H₂SO₄ đặc.

5. Điều chế

a. Phương pháp lên men giấm: C₂H₅OH + O₂ → CH₃COOH + H₂O

b. Oxi hóa aldehyde acetic: 2CH₃CHO + O₂ → 2CH₃COOH

c. Oxi hóa alkane: 2R-CH₂-CH₂-R’ + 5O₂ → 2RCOOH + 2R’COOH + 2H₂O

VD: CH₃CH₂CH₂CH₃ + 5O₂ → 4CH₃COOH + 2H₂O

d. Từ methanol: CH₃OH + CO → CH₃COOH

Xem thêm Chuyên đề lý thuyết và các dạng bài tập Hóa học lớp 11 hay khác:

• Andehit, ketone (định nghĩa, phân loại, tính chất hóa học)
• Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp của andehit, ketone
• Bài tập Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp của andehit, ketone
• Phản ứng tráng gương
• Bài tập Phản ứng tráng gương
• Phản ứng cộng của andehit, ketone, carboxylic acid và cách giải
• Bài tập Phản ứng cộng của andehit, ketone, carboxylic acid
• Điều chế, nhận biết andehit
• Bài tập Điều chế, nhận biết andehit
• Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp carboxylic acid
• Bài tập Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp carboxylic acid
• Phản ứng trung hoà của carboxylic acid và cách giải
• Bài tập về phản ứng trung hoà của carboxylic acid
• Phản ứng đốt cháy carboxylic acid và cách giải
• Bài tập Phản ứng đốt cháy carboxylic acid
• Điều chế, nhận biết carboxylic acid
• Bài tập Điều chế, nhận biết carboxylic acid

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 11 hay khác:

• Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Kết nối tri thức
• Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Chân trời sáng tạo
• Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Cánh diều
• Giải lớp 11 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 11 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 11 Cánh diều (các môn học)

---

---

---