Viết công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ và cách giải (hay, chi tiết)

---

---

Với bài viết Viết công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ và cách giải sẽ giúp học sinh nắm vững lý thuyết, biết cách làm bài tập từ đó có kế hoạch ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao trong các bài thi môn Hóa học 9.

A. Lý thuyết trọng tâm

Để viết đúng công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ, học sinh cần nắm chắc các kiến thức sau:

1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử

- Hóa trị: Trong hợp chất hữu cơ cacbon có hóa trị IV, hiđro có hóa trị I, oxi có hóa trị II.

- Liên kết: Trong phân tử hợp chất hữu cơ các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị.

2. Mạch cacbon

- Cacbon liên kết với nhau tạo thành mạch cacbon:

+ Mạch cacbon không phân nhánh

+ Mạch cacbon phân nhánh

+ Mạch vòng

3. Công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ

- Công thức cấu tạo là công thức biểu diễn trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

- Dựa vào công thức cấu tạo xác định thành phần nguyên tử trong phân tử.

Ví dụ:

Công thức cấu tạo của etan: $\begin{array}{l}\mathrm{H}\mathrm{H}\\ \mathrm{I}\mathrm{I}\\ \mathrm{H}-\mathrm{C}-\mathrm{C}-\mathrm{H}\\ \mathrm{I}\mathrm{I}\\ \mathrm{H}\mathrm{H}\end{array}$  viết gọn CH₃ – CH₃

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Viết công thức cấu tạo của CH₃Br, CH₄O, C₂H₅Br.

Lời giải:

$\begin{array}{l}\mathrm{H}\\ \mathrm{I}\\ {\mathrm{CH}}_3\mathrm{Br}:\mathrm{H}-\mathrm{C}-\mathrm{Br}\\ \mathrm{I}\\ \mathrm{H}\end{array}$

$\begin{array}{l}\mathrm{H}\\ \mathrm{I}\\ {\mathrm{CH}}_4\mathrm{OH}:\mathrm{H}-\mathrm{C}-\mathrm{O}-\mathrm{H}\\ \mathrm{I}\\ \mathrm{H}\end{array}$

$\begin{array}{l}\mathrm{H} \mathrm{H}\\ \mathrm{I} \mathrm{I}\\ {\mathrm{C}}_2{\mathrm{H}}_5\mathrm{Br}:\mathrm{H}-\mathrm{C}-\mathrm{C}-\mathrm{Br}\\ \mathrm{I} \mathrm{I}\\ \mathrm{H} \mathrm{H}\end{array}$

Ví dụ 2: Viết các công thức cấu tạo ứng với hợp chất có công thức phân tử C₅H₁₂.

Lời giải:

${\mathrm{CH}}_3-{\mathrm{CH}}_2-{\mathrm{CH}}_2-{\mathrm{CH}}_2-{\mathrm{CH}}_3$

$\begin{array}{l}{\mathrm{CH}}_3-\mathrm{CH}-{\mathrm{CH}}_2-{\mathrm{CH}}_3\\ \mathrm{I}\\ {\mathrm{CH}}_3\end{array}$

$\begin{array}{l}{\mathrm{CH}}_3\\ \mathrm{I}\\ {\mathrm{CH}}_3-\mathrm{C}-{\mathrm{CH}}_3\\ \mathrm{I}\\ {\mathrm{CH}}_3\end{array}$

Ví dụ 3: Viết các công thức cấu tạo mạch hở của hợp chất có công thức phân tử C₄H₈.

Lời giải:

${\mathrm{CH}}_2=\mathrm{CH}-{\mathrm{CH}}_2-{\mathrm{CH}}_3$

${\mathrm{CH}}_3-\mathrm{CH}=\mathrm{CH}-{\mathrm{CH}}_3$

$\begin{array}{l}{\mathrm{CH}}_3-\mathrm{C}={\mathrm{CH}}_2\\ \mathrm{I}\\ {\mathrm{CH}}_3\end{array}$

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Hợp chất hữu cơ chỉ gồm liên kết đơn?

A. C₃H₈, C₂H₂.

B. C₃H₈, C₄H₁₀.

C. C₄H₁₀, C₂H₂.    

D. C₄H₁₀, C₆H₆.

Câu 2: Số liên kết đơn trong phân tử C₄H₁₀ là

A. 10.

B. 13.

C. 14.          

D. 12.

Câu 3: Số công thức cấu tạo của C₄H₁₀ là

A. 3

B. 5.

C. 2.

D. 4.

Câu 4: Số công thức cấu tạo của rượu có công thức phân tử C₄H₁₀O là

A. 4

B. 5            

C. 3

D. 2

Câu 5: Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C₆H₁₄ là

A. 6

B. 7

C. 4

D. 5

Câu 6: Trong các hợp chất hữu cơ, cacbon luôn có hóa trị là

A. I

B. IV

C. III

D. II

Câu 7: Số công thức cấu tạo ứng với công thức C₃H₇Cl là

A. 4

B. 3

C. 1

D. 2

Câu 8: Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C₄H₉Cl là

A. 3

B. 4                  

C. 5                 

D. 6

Câu 9: Số công thức cấu tạo của rượu C₃H₇OH là 

A. 4  

B. 5.                      

C. 3.                                                                                            

D. 2.

Câu 10: Hợp chất C₃H₈O có tổng số đồng phân là

A. 4

B. 3                                    

C. 6                            

D. 5

ĐÁP ÁN

Câu 1	Câu 2	Câu 3	Câu 4	Câu 5	Câu 6	Câu 7	Câu 8	Câu 9	Câu 10
B	B	C	A	D	B	D	B	D	B

Xem thêm phương pháp giải các dạng bài tập Hóa học lớp 9 hay, chi tiết khác:

• Lập công thức phân tử của hợp chất hữu cơ và cách giải
• Đốt cháy hydrocarbon và cách giải bài tập
• Hydrocarbon không no tác dụng với dung dịch Brom và cách giải
• Cách nhận biết, phân biệt các hydrocarbon và cách giải
• Bài tập tổng hợp về methane và cách giải

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:

• Giải bài tập Hóa học 9
• Giải sách bài tập Hóa 9
• Đề thi Hóa học 9
• Wiki 200 Tính chất hóa học
• Wiki 3000 Phản ứng hóa học quan trọng

---

---

---