Giáo án bài Hoàng Lê nhất thống chí (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HĐ1. HDHS đọc- hiểu văn bản(tiếp)

- Gọi hs đọc phần 1

H: Trong khoảng thời gian ngắn từ 24/11 đến 30/12/1788, khi nhận được tin cấp báo của Đô đốc Nguyễn Văn Tuyết thì Nguyễn Huệ đã có thái độ và quyết định gì? Ông đã làm được những việc gì? Điều đó chứng minh ông là người có phẩm chất gì?

3. Phân tích:

a. Hình ảnh người anh hùng dân tộc Quang Trung- Nguyễn Huệ:

- Nhận được tin quân Thanh chiếm Thăng Long Nguyễn Huệ rất tức giận, không hề nao núng: “định thân chinh cầm quân đi ngay”.

- Trong vòng một tháng (24/11 đến 29/12/1788) ông làm được rất nhiều việc lớn: làm lễ lên ngôi; đốc xuất đại binh ra Bắc; gặp La Sơn phu tử NguyễnThiếp; tuyển quân ở Nghệ An; phủ dụ tướng sĩ; định kế hoạch hành quân,đánh giặc và kế hoạch đối phó với nhà Thanh sau khi chiến thắng.

H: Em nx ntn về ông, qua những hành động việc làm trên của ông?

⇒ Người bình tĩnh, hành động nhanh ,kịp thời, mạnh mẽ, quyết đoán trước những biến cố lớn.

H: Đến Nghệ An Vua QT đã làm những việc gì? Ông làm thế nào để tuyển nhanh chóng một số lượng quân lớn như vậy ? Nhận xét về tài thu phục lòng quân của ông ?

- Ở Nghệ An → gặp gỡ người cống sĩ tham khảo ý kiến; kén lính “ba suất đinh thì lấy một người”

- Ông rất nhạy bén trong việc dụ binh, thu phục lòng quân: bài hịch “đất nào sao ấy” ngắn gọn, hào hùng, khích lệ lòng yêu nước và truyền thống quật cường dân tộc.

H: Em nx ntn về việc lựa chọn tướng dưới quyền của ông khi ông nói chuyện với bọn Sở, Lân?

- Nguyễn Huệ sáng suốt trong việc lựa chọn tướng tài. Hiểu tường tận năng lực của tướng sĩ, khen chê đúng người đúng việc.

H: Nhận xét về tài thu phục lòng quân và việc dùng tướng của vua Quang Trung ?

H: Lời tuyên bố chiến thắng trong buổi tiệc ra quân của Vua QT có chủ quan không? Em nhận xét như thế nào về tầm nhìn chiến lược của vua ?

⇒ Người có trí tuệ sáng suốt sâu sắc và nhạy bén.

⇒ Người có ý chí quyết thắng và tầm nhìn xa trông rộng : mới khởi binh mà đã tuyên bố chiến thắng chắc như đinh đóng cột, chuẩn bị cả phương lược ngoại giao sau khi dẹp yên giặc.

H: Làm thế nào để ông có thể chỉ đạo một đội quân hành binh thần tốc đến như vậy?

H: Từ đó em nx ntn về cách hoạch định kế hoạch đánh giặc và tài cầm quân của ông?

- Giáo viên giảng bình chốt lại nội dung cơ bản

⇒ Tài dụng binh như thần: chiến dịch hành quân thần tốc ngày 25 rời Phú Xuân - Huế → ngày29 đến Nghệ An, ngày 30 bắt đầu xuất quân ở Nghệ An, dự định ngày 7 tháng giêng(7 ngày) sẽ ăn tết ở Thăng Long (đoạn đường khoảng 650 km → 10 ngày đi bộ)

Thực tế: ngày 5 tết đã đến Thăng Long

→ đến nơi đội ngũ vẫn tinh nhuệ đánh cho quân Thanh tan tác → tài tổ chức cầm quân.

H: Chủ trương trong kế hoạch đánh giặc của vua QT như thế nào?

- T/c thảo luận theo nhóm

H: Hình ảnh ng anh hùng dân tộc QT trong chiến trận đc mt ntn?

- Cho các nhóm nx chéo

H: Em nx ntn về h/ả ấy?

H: Theo em nguồn cảm hứng nào đã khiến cho t/g vốn rất không có thiện cảmvới nhà Tây Sơn lại khắc hoạ h/ả ng anh hùng QT đẹp đến như vậy?

* Anh hùng Quang Trung trong chiến trận:

- Chủ chương đánh là thắng, chiến đấu dũng mãnh,quyết tử, quân đội nghiêm minh.

- Vua QT cưỡi voi thân chinh cầm quân- một tổng chỉ huy chiến dịch: vừa hoạch định phương lược tiến đánhvừa t/c quân sỹ, thống lĩnh một mũi tiên phong -> Tạo nên trận thắng đẹp áp đảo kẻ thù.

⇒ H/ả ng anh hùng QT đc khắc hoạ thật oai phong lẫm liệt, bừng bừng khí tiết-một h/ả đep hào hùng về ng anh hùng trong l/s vh d/t.

- T/g tôn trọng sự thật l/s, đồng thời chiến công oanh liệt của vua tôi QT là niềm tự hào lớn lao của toàn dt khiến cho t/g có những trang viết thật chân thực, sinh động.

- Mặt khác, các ông cũng thấy rõ sự: Suy đồi, kém cỏi, hèn mạt của vua, chúa thời Lê - Trịnh.

H: Nhận xét về tên tướng giặc Tôn Sĩ Nghị

b. Hình ảnh bọn xâm lược và bọn vua tôi bán nước

* Sự thảm bại của quân xâm lược nhà Thanh

   + Tổng đốc Tôn Sỹ Nghị:

- Mưu cầu lợi riêng, bất tài, không biết mình, biết địch, kiêu căng, chủ quan, tự mãn.

H: Khi tiến vào Thăng Long quân Thanh có gặp bất kì trở ngại nào k?Chúng có thái độ ntn?

- Tiến vào thành Thăng Long quân Thanh k gặp bất kì một trở ngại nào,khiến chúng chủ quan kiêu căng cho là vô sự k đề phòng gì .

H: Chúng đối phó ntn khi bị quân Tây Sơn đánh bất ngờ?

H: Em nx ntn về quân xl nhà Thanh?

- Bị đánh bất ngờ, k kịp trở tay,sợ hãi, xin hàng hoặc bỏ chạy toán loạn.

→ Đó là đội quân ô hợp tướng bất tài, quân hèn nhát

H: Nhà Lê đối phó ntn khi quân Thanh sang xl nước ta?

H: Khi quân Thanh thua nhà Lê đã rơi vào thảm cảnh ntn?

H: Tg kể chuyện với thái độ ntn?

H: Thái độ ấy có gì khác khi t/g nói về vua tôi Lê Ch Thống?

H: Em nx ntn về vương triều Lê ?

- Chuyển ý:

* Bọn vua tôi bán nước:

- Nhà Lê dựa vào nhà Thanh để bảo vệ lợi ích riêng của dòng họ. Đem đất nước đặt vào tay giặc( bán nước cầu vinh).

- Chạy theo giặc hòng thoát thân -> đó chính là nỗi nhục của triều đại.

- Lời văn kể chuyện với thái độ chân thực,hả hê trước sự thất bại thảm hại của quân xl.

- T/g k khỏi ngậm ngùi trước sự tàn tạ của vương triều mà mình đã từng yêu quý.

⇒ Một vương triều đã đến ngày tàn tạ suy vong tất yếu,chạy theo giặc, bán nước cầu vinh trong l/s nhà nc p/k.

HĐ2. Hướng dẫn hs tổng kết:

H: Em cảm nhận đc gì về n/d, nt của tp sau khi học vb?

- Gọi hs nx

- Gv nx và bổ sung

- Gọi hs đọc ghi nhớ sgk

III.Tổng kết

1. Nghệ thuật: Kể, tả chân thực thể hiện rất rõ cảm xúc.

2. Nội dung: Là bức tranh sinh động về người anh hùng Nguyễn Huệ - vị vua văn võ song toàn. Đồng thời, cũng thấy được tình cảnh thất bại ê chề, khốn đốn, nhục nhã của bọn vua quan bán nước Lê Chiêu Thống.

* Ghi nhớ: sgk T72

HĐ3. HDHS luyện tập:

- Gv hướng dẫn hs viết một đoạn văn ngắn mt chiến công thần tốc đại phá quân Thanh của vua QT (tối 30 đến ngày 5 tết kỉ dậu)

IV. Luyện tập: