Giới thiệu về Huy Cận và Đoàn thuyền đánh cá - Ngữ văn lớp 9

Tổng hợp bài Giới thiệu về Huy Cận và Đoàn thuyền đánh cá hay nhất với dàn ý chi tiết giúp học sinh có thêm tài liệu tham khảo để viết văn hay hơn.

Bài giảng: Đoàn thuyền đánh cá - Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên VietJack)

Giới thiệu về Huy Cận và Đoàn thuyền đánh cá

1. Huy Cận là bút danh, họ tên là Cù Huy Cận, sinh năm 1919 tại huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Ông xuất hiện trong phong trào "Thơ mới"trước năm 1945 với tập thơ "Lửa thiêng" giàu chất triết lí và thấm thía bao nỗi buồn.

Sau Cách mạng, thơ Huy Cận dào dạt niềm vui, nhất là khi ông nói về cuộc sống mới, con người mới. Hàng loạt tập thơ nối tiếp ra đời: "Trời mỗi ngày lại sáng" (1958), "Đất nở hoa" (1960), "Bài thơ cuộc đời" (1963), "Hai bàn tay em" (1967), v.v…

2. Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" được Huy Cận viết vào ngày 1.10.1958 tại vùng biển Hồng Gai, tỉnh Quảng Ninh, in trong tập thơ "Trời mỗi ngày lại sáng".

3. Bài thơ miêu tả đoàn thuyền ra khơi đánh cá một đêm trăng tròn Hạ long, qua đó ca ngợi biển quê hương giàu đẹp, người dân chài làm chủ cuộc đời, hăng say lao động, xây dựng cuộc sống mới ấm no hạnh phúc.

Dàn ý Phân tích Đoàn thuyền đánh cá

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả Huy Cận và tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá

2. Thân bài:

a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi và tâm trạng của ngư dân

- Cảnh đoàn tuyền ra khơi khi màn đêm buông xuống.

- Cảnh đoàn thuyền ra khơi vào buổi đêm tối những hình ảnh hết sức gần gũi và thân thương.

- Con gười ra khơi rất háo hức, lạc quan và niềm hy vọng mới, hy vọng về ngày mai sẽ đầy ắp cá trong khoang.

b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển:

- Cảnh không gian hùng vĩ, mênh mông, rộng lớn nhưng đoàn thuyền đánh cá cũng không vì thế mà kém cạnh, cũng hùng vĩ sánh vai với thiên nhiên.

- Đánh cá giống như một trận chiến tính chất ác liệt không khác gì những trận chiến súng đạn.

- Đoàn thuyền giữa biển cả mênh mông nhưng hào hùng và tráng lệ.

- Niềm hăng hái và say mê của ngư dân trong việc đánh bắt cá.

c. Cảnh đoàn thuyền trở về bờ

- Sự nhịp nhàng và đồng bộ của đoàn thuyền

- Những tiếng hát như sự hối thúc và thể hiện niềm hân hoan chiến thắng sau nhiều đêm làm việc vất vả

- Cảnh khoang thuyền đấy ắp những con cá.

- Cảnh tượng thiên nhiên thật vô cùng hùng vĩ làm khung cho con người và đoàn thuyền trở thành trung tâm của bức ảnh.

3. Kết bài

- Một lần nữa ca ngợi bút pháp tài tình của nhà thơ Huy Cận.

- Nêu cảm nghĩ về Đoàn thuyền đánh cá.

Phân tích Đoàn thuyền đánh cá - mẫu 1

Huy Cận là một trong những nhà văn tiêu biểu của phong trào Thơ mới trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, với những tác phẩm nổi tiếng như Lửa Thiêng, Vũ trụ ca....Sau Cách mạng, ông nhanh chóng hòa nhập vào công cuộc kháng chiễn dĩ đại của dân tộc ta. Hòa bình lập lại, Huy cận với từng trang thơ ấm áp với cuộc sống tươi đẹp hơn. Đoàn thuyền đánh cá được sáng tác ở Hòn Gai, năm 1958. Sau một lần tác giả đi thực tế dài ngày, tác phẩm này được đánh giá là một trong những bài hay của thơ ca Việt Nam thời hiện đại.

Với đôi mắt quan sát nhanh nhạy, giàu trí tưởng tượng, trái tim nhạy cảm với thời cuộc và tài năng nghệ thuật bẩm sinh, nhà thơ đã phác họa ra trước mắt chúng ta một khung cảnh lao động tuyệt vời trên biển. Cả bài thơ như một bức tranh sơn mài lộng lẫy với những màu sắc ảo diệu, cuốn hút người đọc.

Mặt trời xuống biến như hòn lửa
Sóng đã cài then, đập sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Đoàn thuyền đánh cá ra khơi khi mặt trời lặn. Phía ấy mặt trời giống như một hòn lửa đỏ rực đang lặn dần vào lòng đại dương mênh mông. Màn đêm buông xuống, kết thúc một ngày. Chính là lúc ngư dân bắt tay vào công việc quen thuộc của mình: ra khơi đánh cá. Mặt biển đêm không khí lạnh lẽ mà ấm áp hẳn lên bởi tiếng hát âm vang náo nức, trong veo, thể hiện niềm vui tột cùng của người dân lao động được giải phóng: Câu hát căng buồm cùng gió khơi. Đây là cách nói độc đáo, sáng tạo của tác giả, khiến chúng ta liên tưởng đến tiếng hát hòa cùng gió mạnh, thổi căng buồm để thuyền di chuyển, đẩy thuyền phăng phăng rẽ nước ra khơi. Cánh buồm chứa đựng đầy ắp những làn gió tượng trưng cho khí thế phơi phới đi lên cuộc công cuộc xây dựng đất nước.

Lời hát ngợi ca sự giàu có và hào phóng của đại dương củng với vẻ đẹp huyền ảo của nó trong đêm. Bút pháp lãng mạn của nhà thơ đã vẽ nên một khung cảnh vừa thực vừa ảo:

Hát rằng: Cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biên muôn luồn sáng
Đến dệt lưới ta, đàn cá ơi!

Vẻ đẹp diệu kì của biển đã làm vơi đi nỗi vất vả, nhọc nhằn, đem lại niềm vui và hạnh phúc cho con người đang vật lộn với thiên nhiên, làm chủ cuộc đời.

Cảnh đánh cá trong đêm được nhà thơ Huy Cận quan sát tỉ mỉ, miêu tả rõ nét với một cảm hứng trữ tình mãnh liệt. Tác giả như hòa mình vào thiên nhiên, vào công việc và vào con người:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt mữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Những hình ảnh lái gió, buồm trăng, mây cao, biển bằng phẳng phất phong vị thơ cổ điển nhưng vẫn rất tươi mới chất hiện thực. Một chuyến ra khơi đánh cá cũng giống như bao trận đánh súng đạn. Cũng thăm dò tìm cho ra bãi cá; cũng dàn đan thế trận để giăng lưới, bủa lưới sao cho trúng luồng cá bạc, để sáng mai lúc quay lại bờ, thuyền nào thuyền nấy đầy ắp những thành quả sau một đêm lao động vất vả.

Đã bao đời, người ngư dân có mối quan hệ mật thiết với biển cả, họ với biển như gắn bó kéo sơn không thể tách rời. Họ thuộc biển như lòng bàn tay. Bao nhiêu là loài cá họ đều thuộc tên, thuộc dáng, thuộc cả thói quen của chúng:

Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cá đuôi em quẫy trăng vầng chóe.
Đêm thở: Sao lùa nước Hạ Long.

Trên mặt biển đêm, ánh sáng của trăng chiếu vào hiện lên sự long lanh dát bạc, cá quẫy đuôi, sóng sánh trăng vàng. Bài ca gọi cá vẫn tiếp tục ngân vang, lúc náo nức, lúc thiết tha. Trăng như thức cùng ngư dân, soi sáng cho ngư dân có thể làm tốt công việc, trăng cùng sóng dập dờn bên mạn thuyền, như gõ nhịp phụ họa cho tiếng hát. Thiên nhiên và con người thật hòa hợp làm sao.

Bóng đêm đang tan, ngày đang đến, nhịp độ công việc càng sôi nổi, khẩn trương:

Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Bao nhiêu công lao vất vả của người nông dân cuối cùng cũng được đền đáp. Dáng người ngư dân đang choãi chân, nghiêng người, dồn tất cả sức lực vào đôi cánh tay cuồn cuộn để kéo lên những mẻ cá nặng trĩu. Bóng dáng họ in trên nên trời hồng rực của bình minh. Những tia nắng vàng chiếu sớm trên khoang cá đầy làm lấp lánh thêm vảy bạc, đuôi vàng và màu sắc phong phú của những loài cá cũng khiến cho cảnh rạng đông thêm rực rỡ. Nhịp điệu câu thơ cuối chậm rãi, gợi cảm giác bình yên nhưng vui tươi, phản ánh tâm trạng thoải mái của ngư dân trước kết quả xứng đáng của một chuyến ra khơi.

Khổ thơ cuối cùng miêu tả cảnh trở về của đoàn thuyền đánh cá:

Câu hát căng buồm cùng với gió khơi,
Đoàn thuyên chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.

Vẫn là tiếng hát ngân vang của người ngư dân dày dặn kinh nghiệm đang vươn lên làm chủ cuộc sống của mình. Tiếng hát hòa trong gió, thổi căng cánh buồm đưa đoàn thuyền ra khơi đêm trước, nay lại cùng đoàn thuyền đầy ắp cá hân hoan trở về. Hình ảnh Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời rất tả thực mà cũng rất hào hùng. Nó phản ánh một thói quen từ lâu của ngư dân là đưa cá về bờ trước khi mặt trời mọc, đồng thời cũng thể hiện khí thế ngút trời của họ trong công cuộc xây dựng đất nước sau khi được giải phóng.

Hòa cùng niềm vui hân hoan của cả nước, nhà thơ chắp cánh cho trí tưởng tượng của mình bay bổng. Đoàn thuyền lao vun vút trên mặt biển. Mặt trời đội biển nhô màu mới một màu hổng rạng rỡ và ánh mặt trời phản chiếu trong mắt của hàng ngàn những con cá khiến nhà thơ liên tưởng tới hàng ngàn mặt trời nhỏ xíu đang đua nhau tỏa ra niềm vui. Đến đây, bức tranh biển cả ngập tràn màu sắc vui tươi của sức sống và ăp ắp chất trong tình hình dáng, đường nét của cảnh vật, của con người.

Đoàn thuyền đánh cá là một bài ca lao động hào hùng, hứng khởi. Nhà thơ ca ngợi sự mênh mông của biển cả - nguồn tài nguyên bất tận của Quốc gia, ca ngợi những con người lao động cần cù, chăm chỉ đang ngày đêm tạo ra nguồn sống cho hàng triệu người con đất Việt. Cảm hững trữ tình của Huy Cận và nghệ thuật điêu luyện của ông đã thu hút người đọc thực sự. Nửa thế kỉ đã trôi qua nhưng bài thơ vẫn giữ nguyên vẹn giá trị ban đầu của nó, vẫn là những áng văn nghệ thuật hoàn hảo ca ngợi hình ảnh người lao động. Phân nào, bài thơ giúp chúng ta hiểu được chân dung tinh thần mới của Huy Cận sau bao nhiêu thăng trầm của lịch sử đất nước và dân tộc - một Huy Cận trữ tình cách mạng.

Phân tích Đoàn thuyền đánh cá - mẫu 2

Huy cận là nhà thơ tiêu biểu của nền thơ ca hiện đại Việt Nam - một hồn thơ dạt dào cảm hứng lãng mạn về thiên nhiên đất nước, con người thời đại mới. Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" được Huy Cận sáng tác vào năm 1958 khi Miền Bắc đã được giải phóng đang bước vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bài thơ là bức tranh thiên nhiên tả thực về hình ảnh con người lao động và đoàn thuyền ra khơi đánh cá lúc hoàng hôn, cảnh đoàn thueyefn đi trên biển đánh bắt cá và cảnh đánh cá vào lúc mặt trời mọc.

Đề tài "Con người lao động" từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ và Huy Cận cũng vậy, ông chọn đề tài ấy để viết về ngư dân trên vùng biển Hạ Long xinh đẹp:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Câu thơ mở đầu miêu tả hình ảnh mặt trời đỏ rực đang dần dần lặn xuống dưới đáy đại dương để ẩn mình, để lại trên biển và phía chân trời kia một màu tím thơ mộng của hoàng hôn. Nghệ thuật so sánh "Mặt trời như hòn lửa" gợi cả cảnh mặt trời lúc hoàng hôn trên biển với một màu sắc sặc sỡ và một vẻ đẹp tráng lệ. Trong khoảnh khắc bao trùm của màu sắc đã thay bằng một màu đem huyền ảo của màn đêm. Với trí tưởng tượng phong phú cùng nghệ thuật ẩn dụng những con sóng như những chiến then cài, màn đêm là cánh cửa. Vũ trụ vô cùng bao la rộng lớn giống như một ngôi nhà đang rơi vào trạng thái nghỉ ngơi, yên tĩnh và màn đêm kia như thử thách lòng dũng cảm của con người. Thế nhưng trong hình ảnh ấy ta lại bắt gặp cảnh tượng "Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi". Phép tu từ hoàn dụ "Đoàn thuyền đánh cá" chỉ những người ngư dân đang bắt đầu một ngày lao động mới. Từ "lại" chỉ sự lặp đi lặp lại liên tục và đã thành thói quen ăn vào trong tiềm thức của người lao động. Đó là tinh thần lao động hăng say quên cả mệt mỏi, quên cả thời gian và quên cả bản thân mình để đem lại thức ăn cho hàng triệu con người đất Việt và đóng góp một phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong đêm tối mặt biển bỗng trở nên nhộn nhịp bởi những câu hát ngân vang của người dân. Câu hát hòa cùng với làn gió mát của biển khơi thổi căng cánh buồm giúp con thuyền băng băng ra khơi. Bút pháp khoa trương "Câu hát căng buồm" tác giả ý muốn nói tới sức mạnh của những con người lao động. Câu hát hòa cùng với gió khơi là muốn nói đến sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người. Thiên nhiên đang góp sức ủng hộ con người để hoàn thành công việc của mình. Câu hát thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời dù trong công việc có vất vả ra sao thì niềm vui lao động, khí thế vẫn ngút trời với buổi ra khơi trong niềm tin mãnh liệt về sự thành công đầy ắp cá.

Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!

Trong câu hát của những người ngư dân có tên gọi các loài cá: cá bạc, cá thu....Họ quen với biển cả đến nỗi thuộc vanh vách tên các loài cá. Phép tu từ so sánh "Cá thu như đoàn thoi" vừa gợi về hình ảnh sống động vừa là ca ngợi nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú của vùng biển Quảng Ninh. Với trí tưởng tượng độc đáo kết hợp với ngòi bút lãng mạn, tả thực để rồi đôi mắt của nhà thơ như đang được ngắm nhìn đoàn cá thu như những chiếc thoi đưa dệt nên những tấm vải lớn lấp lánh muôn màu sắc. "Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!" Câu thơ như lời mời gọi đoàn cá vào lưới. Câu hát của những ngư dân đánh cá không chỉ thổi gió vào những cánh buồm mà còn thể hiện sự lạc quan, yêu đời, niềm tin mãnh liệt vào một đêm ra khơi đầy ắp cá. Câu hát ấy không chỉ ngợi ca về vùng biển giàu tài nguyên của nước ta mà nó còn hữu ích trong công việc đánh bắt cá. Nó đã trở thành bài ca trong lao động.

Với trí tưởng tượng phong phú cùng với ngòi bút thơ đầy lãng mạn bay bổng của nhà thơ đã mang người đọc đến một hình ảnh thật huyền ảo:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biểm
Dan đan thế trận lưới vây giăng.

Đoàn thuyền đánh cá ra khơi có gió làm bánh lái vầng trăng khuyết trên trời cao đã trở thành cánh buồm. Gió và trăng đã trở thành hai bộ phận không thể tách rời giúp cho những ngư dân ra khơi thành công. Sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người. Trước mắt nhà thơ đoàn thuyền đánh cá giống như những con thuyền thơ lưới nhẹ trên mặt biển và in đầy trăng sao. Và giờ đây đoàn thuyền ấy cùng với những ngư dân đang dò dặm vùng biển. Những ngư dân của thời đại mới thực sự là người chủ của biển khơi, làm chủ cuộc sống của mình, được trang bị phương tiện tiên tiến, hiện đại nhất lúc bấy giờ để đánh bắt được thật nhiều cá, phục vụ cho công cuộc đổi mới. Bằng trí tưởng tượng kết hợp với cách nói khoa trương gợi ra trước mắt người đọc về hình ảnh đoàn thuyền đang dàn thế trận để bắt những con cá. Những con thuyền to lớn, tư thế hùng dũng, hiên ngang giống như những thuyền chiến còn con người đnag thả lưới vây chuẩn bị bước vào trận chiến đấu ác liệt. Nhà thơ đã nâng tầm vóc con người lên sánh ngang cùng biển cả và vũ trụ.

Đã bao đời nay, người ngư dân có mối quan hệ mật thiết với biển cả. Họ thuộc biển như thuộc lòng bàn tay. Bao loài cá họ thuộc tên, thuộc dáng thuộc cả những thói quen của chúng:

Cá nhụ cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cá đuôi em quẫy trăng vàng chóa,
Đêm thở: Sao lùa nước Hạ Long.

Trên mặt biển đêm, ánh trăng long lanh dát bạc, cá quẫy đuôi, sóng sánh trăng vàng. Bài ca "gọi cá" vẫn tiếp tục được ngân vang, lúc nào cũng thiết tha, bồi hồi. Trăng thức cùng ngư dân, trăng cùng sóng dập dờn bên mạn thuyền, như "gõ nhịp" phụ họa cho tiếng hát. Trăng chiếu sáng cho con người kéo được những mẻ cá đầy ắp. Thiên nhiên con người thật là mật thiết hòa hợp.

Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Bao nhiêu công lao vất vả của ngư dân đã được đền đáp. Dáng người ngư dân choãi chân nghiêng người, dồn tất cả sức lực vào đôi cánh tay cuồn cuộn để kéo lên những mẻ lưới là thành quả cho một đêm dài lao động. Bóng dáng họ in trên nền trời hổng của buổi bình minh. Những tia nắng vàng ươm chiếu sớm trên khoang cá đầy làm lấp lánh thêm "vẩy bạc, đuôi vàng" và màu sắc phong phú của bao loài cá cũng khiến cho cảnh rạng đông thêm rực rỡ. Nhịp điệu câu thơ cuối của khổ thơ trên chậm rãi, gợi cảm giác yên bình đến khó tả nhưng vẫn rất vui tươi, phản ánh tâm trạng của ngư dân trước kết quả vô cùng tốt đẹp.

Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.

Với bút pháp khoa khoa trương lại một lần nữa nhà thơ tưởng tượng câu hát của người ngư dân, câu hát thổi những làn gió mạnh vào cánh buồm khiến con thuyền cập bến trong gang tấc. Dường như thiên nhiên và con người có sự phối hợp ăn ý, hòa hợp làm một. Tiếng hát còn thể hiện tinh thần lạc quan yêu đời niềm vui trước thành quả lao động những ngày vất vả lênh đênh trên biển cả. Câu hát xuất hiện ở khổ đầu giờ lại lặp lại ở khổ cuối tạo cho bài thơ đầu cuối tương ứng. Bút pháp khoa trương cùng trí tưởng tượng nhà thơ đã hình dung ra trước mặt mình là khung cảnh tráng lệ, sôi động. Mặt biển rộng lớn trở thành trường đua với hai đối thủ là con người và mặt trời. Và chắc hẳn con người sẽ thắng bởi họ đã một lần chiến thắng biển khơi với đầy ắp những khoang cá. Đặt con người trong cuộc chiến với thiên nhiên nhà thơ khảng định tầm vóc của con người có thể sánh ngang với thiên nhiên hùng vĩ. Hòa cùng với niềm vui to lớn của ngư dân, nhà thơ chắp cánh cho trí tưởng tượng của mình bay bổng. Đoàn thuyền lao vun vút trên mặt biển, "Mặt trời đội biển nhô màu mới" một màu hồng rạng rỡ tinh khôi, và ánh mặt trời phản chiếu trong muôn vàn mắt cá trên thuyền, giống như ngàn ngàn mặt trời nhỏ xíu đang tỏa sáng niềm hân hoan. Đến đây, bức tranh biển cả ngập tràn sắc màu tươi sáng và ắp chất sống trong từng dáng hình, đường nét của cảnh, của người.

Bài thơ đã phác họa lên hình ảnh ngư dân vô cùng chăm chỉ lao động, với công việc vô cùng những vất vả khó khăn nhưng họ vẫn rất lạc quan, yêu đời, đóng góp công sức của mình vào công cuộc đổi mới đất nước. Cảnh đẹp của quê hương với nguồn tài nguyên phong phú của đất nước. Tác giả với tình yêu thiên nhiên, yêu con người và yêu nét đẹp của lao động đã thể hiện được không khí sôi nổi, hào hùng của đất nước ta khi miền Bắc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Bài giảng: Đoàn thuyền đánh cá - Cô Nguyễn Dung (Giáo viên VietJack)

Xem thêm các bài văn mẫu lớp 9 hay khác:

Mục lục Văn mẫu | Văn hay 9 theo từng phần:

Trang trước

Trang sau

Giải bài tập lớp 9 sách mới các môn học