Giáo án Sinh học 8 Bài 49: Cơ quan phân tích thị giác

HĐ 1: Cơ quan phân tích

Mục tiêu: Hs xác định được thành phần cấu tạo của cơ quan phân tích, phân biệt được cơ quan thụ cảm với cơ quan phân tích.

Phương pháp: vấn đáp + thuyết trỡnh + trực quan

Phát triển năng lực: quan sỏt, phõn tớch, tổng hợp

Thời gian: 10’

- GV yêu cầu HS nghiên cứu TT SGK trả lời câu hỏi:

+ Một cơ quan phân tích gồm những thành phần nào?

+ ý nghĩa của cơ quan phân tích đối với cơ thể?

+ Phân biệt cơ quan thụ cảm với cơ quan phân tích?

- GV lưu ý HS: cơ quan thụ cảm tiếp nhận kích thích tác động lên cơ thể – là khâu đầu tiên của cơ quan phân tích.

- HS tự thu nhận thông tin và trả lời câu hỏi.

- Một vài HS phát biểu, lớp bổ sung.

- HS rút ra kết luận.

- Lắng nghe GV mở rộng, tổng kết

- Ghi vở

- Cơ quan phân tích gồm:

+ Cơ quan thụ cảm.

+ Dây thần kinh

+ Bộ phận phân tích; trung ương (vùng thần kinh ở đại não).

- ý nghĩa: Giúp cơ thể nhận biết được tác động của môi trường.

HĐ 2: Cơ quan phân tích thị giác

Mục tiêu: Hs xác định được thành phần cấu tạo của cơ quan phân tích thị giác, mô tả được cấu tạo cầu mắt và màng lưới ; trình bày được quá trình thu nhận ảnh của cơ quan phân tích thị giác.

Phương pháp: vấn đáp + thuyết trỡnh + trực quan

Phát triển năng lực: quan sỏt, phõn tớch, tổng hợp

Thời gian: 25’

- Cơ quan phân tích thị giác gồm những thành phần nào?

- GV hướng dẫn HS nghiên cứu cấu tạo cầu mắt ở hình 49.1, 49.2 và mô hình → làm bài tập điền từ tr 156.

- GV chốt lại đáp án đúng:

+ Cơ vận động mắt.

+ Màng cứng

+ Màng mạch

+ Màng lưới

+ Tế bào thụ cảm thị giác.

- GV treo tranh 49.2 gọi HS lên trình bày cấu tạo cầu mắt.

- GV hướng dẫn HS quan sát hình 49.3, nghiên cứu thông tin → nêu cấu tạo của màng lưới.

- GV hướng dẫn HS quan sát sự khác nhau tế bào nón và tế bào que trong mối quan hệ với thần kinh thị giác.

- GV cho HS giải thích một số hiện tượng:

+ Tại sao ảnh của vật hiện trên điểm vàng lại nhìn rõ nhất?

+ Vì sao trời tối ta không nhìn rõ màu sắc của vật?

- GV hướng dẫn HS quan sát thí nghiệm về quá trình tạo ảnh qua thấu kính hội tụ.

+ Vai trò của thể thuỷ tinh trong cầu mắt?

+ Trình bày quá trình tạo ảnh ở màng lưới?

- HS dựa vào kiến thức mục 1 để trả lời.

- HS quan sát kỹ hình từ ngoài vào trong → ghi nhớ cấu tạo cầu mắt.

- Thảo luận nhóm để hoàn chỉnh bài tập.

- Đại diện nhóm đọc đáp án, các nhóm khác bổ sung.

- HS trình bày cấu tạo trên tranh, lớp bổ sung.

- HS quan sát hình kết hợp đọc TT → trả lời câu hỏi.

- 1 – 2 HS trình bày, lớp bổ sung.

- HS tự rút ra kết luận

- HS nêu được:

+ Điểm vàng mỗi chi tiết ảnh được 1 tế bào nón tiếp nhận và truyền về não qua 1 tế bào thần kinh.

+ Vùng ngoại vi: Nhiều tế bào nón và que liên hệ với 1 tế bào thần kinh.

- HS theo dõi kết quả thí nghiệm đọc kỹ thông tin → rút ra kết luận về vai trò của thể thuỷ tinh và sự tạo ảnh.

- Một vài HS phát biểu lớp bổ sung hoàn thiện kiến thức.

- KL chung: HS đọc KL SGK.

- Cơ quan phân tích thị giác:

+ Cơ quan thụ cảm thị giác.

+ Dây thần kinh thị giác.

+ Vùng thị giác (ở thuỳ chẩm).

a. Cấu tạo cầu mắt.

* Cấu tạo cầu mắt gồm:

- Màng bọc:

+ Màng cứng: Phía trước là màng giác.

+ Màng mạch: Phía trước là lòng đen.

+ Màng lưới:

. Tế bào nón.

. Tế bào que.

- Môi trường trong suốt:

+ Thuỷ dịch.

+ Thể thuỷ tinh.

+ Dịch thuỷ tinh.

b. Cấu tạo của màng lưới:

- Màng lưới (tế bào thụ cảm):

+ Tế bào nón: Tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc.

+ Tế bào que: Tiếp nhận kích thích ánh sáng yếu.

- Điểm vàng: Là nơi tập trung tế bào nón.

- Điểm mù: Không có tế bào thụ cảm thị giác.

c. Sự tạo ảnh ở màng lưới.

- Thể thuỷ tinh: điều tiết để nhìn rõ vật.

- Ánh sáng phản chiếu từ vật qua môi trường trong suốt tới màng lưới tạo nên 1 ảnh thu nhỏ lộn ngược → kích thích tế bào thụ cảm → dây thần kinh thị giác → vùng thị giác.