Giáo án bài Nghĩa tường minh và hàm ý - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HDD1. HDHS phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý:

- HS đọc và xác định yêu càu bài tập.

H: Câu nói thứ nhất, anh t/niên muốn nói điều gì ?tại sao anh không nói thẳng ra điều đó?

H: Câu nói thứ 2 của anh t/niên có ẩn ý gì không ?

I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý:

1. Bài tập

* Nhận xét:

- Anh TN muốn nói: rất tiếc.

- Nhưng anh không muốn nói thẳng đ/đó có thể vì ngại ngùng, vì muốn che dấu tình cảm của mình

→ Cách nói hàm ý

- Câu nói thứ 2 của anh t/niên không có ẩn ý-> cách nói tường minh.

H: T/nào là nghĩa t/minh? Nghĩa hàm ý?

2. Kết luận:

- Nghĩa tường minh: là phần thông báo đc diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu .

- Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.

* Ghi nhớ: SGK T75

HĐ2. HDHS luyện tập:

- HS đọc và xác định yêu cầu bài tập.

H: Câu nào cho thấy ông họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh t/niên? Từ ngữ nào?

H: Tìm từ ngữ m/tả thái độ của cô gái? T/độ ấy giúp em đoán ra điều gì có l/quan đến chiếc khăn mùi xoa?

II. Luyện tập:

1. Bài tập 1:

- Câu: nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy.

Cụm từ: tặc lưỡi → ông họa sĩ chưa muốn chia tay anh t/niên.

- …mặt đỏ ửng (ngượng)

Nhận lại chiếc khăn( không tránh được)

Quay vội đi (quá ngượng)

→ Cô gái đang bối rối đến vụng về vì ngượng, cô ngượng vì kín đáo để lại khăn làm kỷ vật cho người t/niên, thế mà anh đã quá thật thà không hiểu ý của cô, tưởng cô bỏ quên, nên gọi cô trả lại.

- HS Đọc SGK và xác định yêu cầu bài tập.

H: Hàm ý của câu in đậm là gì ?

2. Bài tập 2

- Câu: tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá -> Ông họa sĩ chưa kịp uống nước chè đấy.

- HS đọc bài tập và xác định yêu cầu bài tập.

H: Tìm hàm ý câu trong đoạn trích.

H: Các câu in đậm có chứa hàm ý không? Vì sao?

3. Bài tập 3

- Câu: cơm chín rồi

- hàm ý: ông vô ăn cơm đi.

4. Bài tập 4:

- Câu 1: câu nói lảng.

- Câu thứ 2: câu nói dở dang

→ Không chứa hàm ý.