Giáo án bài Tổng kết phương pháp đọc, viết, nói và nghe - Cánh diều

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

NV1. Phương pháp đọc

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm thảo luận trong vòng 3 phút để trả lời câu hỏi sau đây. 

1. Ở sách Ngữ văn cấp Trung học phổ thông, em đã học những thể loại văn học cụ thể nào? Dẫn ra tên một số văn bản tiêu biểu cho mỗi thể loại.

2. Tại sao văn bản văn học, văn bản nghị luận, văn bản thông tin lại có chung một số yêu cầu đọc hiểu? Nêu một số điểm khác biệt cần chú ý khi đọc văn bản văn học so với đọc văn bản nghị luận và văn bản thông tin.

3. Từ kinh nghiệm của bản thân, theo em, yêu cầu nào là quan trọng nhất trong việc đọc hiểu văn bản văn học? Vì sao?

- Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thảo luận theo hướng dẫn

- GV quan sát, hỗ trợ HS.

Bước 3: Trao đổi, thảo luận báo cáo

- GV gọi 2 HS phát biểu

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét và đưa ra kết luận.

1. Phương pháp đọc

Câu 1

- Truyện ngắn: Muối của rừng (Nguyễn Huy Thiệp); Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu);….

- Thơ: Nhật kí trong tù (Nguyễn Ái Quốc); Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo); Thời gian (Văn Cao);…

- Kịch: Quan thanh tra (Gogol); Người lái buôn thành Vơ-ni-dơ (Sếch-xpia);…

- Tiểu thuyết: Số đỏ (Vũ Trọng Phụng); Chiến tranh và hòa bình (Lép Tôn-xtôi); Nỗi buồn chiến tranh (Bảo Ninh);…

Câu 2

- Văn bản văn học, văn bản nghị luận, văn bản thông tin lại có chung một số yêu cầu đọc hiểu vì các văn bản đều hướng đến việc cung cấp kiến thức thể loại cho học sinh.

- Điểm khác biệt:

+ Văn bản văn học: Khi đọc văn bản văn học cần chú ý đến các yếu tố như hình tượng, biện pháp tu từ, hình ảnh biểu trưng và cái tôi cá nhân, sự sáng tạo, độc đáo của tác giả.

+ Văn bản nghị luận: Chú ý đến lập luận và ngôn ngữ biểu cảm trong văn bản.

Đó là cách thức trình bày và triển khai luận điểm; cách nêu vấn đề và giải quyết vấn đề; cách dùng lí lẽ để làm sáng tỏ điều tác giả muốn nói.

+ Văn bản thông tin: Chú ý đến bố cục và mạch lạc của văn bản; Cách chọn lọc, sắp xếp các thông tin trong văn bản và quan trọng là tính mới mẻ, cập nhật, độ tin cậy của dữ liệu, thông tin.

Câu 3

- Theo em, yêu cầu quan trọng nhất trong việc đọc hiểu văn bản văn học là nắm được kiến thức thể loại.

- Nguyên nhân: Kiến thức thể loại dẫn dắt người đọc khám phá về nội dung và nghệ thuật đặc sắc của văn bản. Chỉ khi nắm được kiến thức thể loại, người đọc mới có thể tìm ra sự sáng tạo, độc đáo, sự phá cách nằm bên trong tác phẩm, qua đó nổi bật lên cái tôi cá nhân của tác giả.

2. Phương pháp viết

Khi viết một văn bản cần lưu ý một số điểm nhằm đảm bảo cấu trúc của một văn bản, nội dung bố cục của bài viết được rõ ràng hơn, từ đó người đọc dễ hiểu ý nghĩa của bài viết giúp người viết truyền đạt thông tin nhanh chóng và chính xác. Có kỹ năng viết còn là một yếu tố thể hiện sự chuyên nghiệp, thành thạo của tác giả.