Top 30 phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi

Trang trước Trang sau

Tổng hợp trên 30 văn bản nghị luận phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi (Vũ Quần Phương) hay nhất với dàn ý chi tiết giúp học sinh có thêm tài liệu tham khảo để viết văn hay hơn.

Phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi - mẫu 1

Bằng hồn thơ trong trẻo, giàu cảm xúc, các tác phẩm của nhà thơ Vũ Quần Phương đều ghi lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc. Trong đó, bài thơ "Nắng đã hanh rồi", trích từ tập "Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian" với những nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật đã phác họa rõ nét bức tranh thiên nhiên mùa đông.

Nhan đề bài thơ gợi cho ta sự chuyển biến của tiết trời "Nắng đã hanh rồi". Đất trời, vạn vật đang dần chuyển mình, bước vào thời điểm nắng hanh vừa nóng, vừa lạnh. Giây phút đắm mình trong thời tiết đặc trưng chỉ có ở đồng bằng Bắc Bộ mỗi độ đông đến, chủ thể trữ tình đã vẽ lên cảnh sắc:

"Nắng đã vàng hanh như phấn bay

Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày

Trước sân mây trắng về đông lắm"

Không còn là ánh nắng chói chang của ngày hè, vàng như mật ong của trời thu, nắng hanh mùa đông đến thật đặc biệt. Nó vẫn mang sắc vàng thường thấy nhưng lại giống "phấn bay", nhẹ nhàng điểm xuyết trong tiết trời giá lạnh. Nhà thơ cũng thật tinh tế khi cảm nhận cảnh sắc thiên nhiên bằng thính giác. Từng đàn sếu vọng lại tiếng kêu như nhắc nhở, báo hiệu đông về. Và ở ngoài kia, những con sông đầy ắp phù sa nay đã gày mòn, ốm yếu. Thu lại tầm nhìn, chủ thể trữ tình phát hiện khoảng sân trước mắt "mây trắng về đông lắm". Bầu trời một màu ảm đạm, khoác lên mình sắc trắng của mây. Từ đây, không gian như được mở rộng, trở nên cao và xa. Đứng trước khung cảnh hiu hắt, u buồn, chủ thể trữ tình càng thêm khắc khoải nỗi suy tư "Em ở xa nhà, em có hay". Câu thơ đồng thời là lời thắc mắc, hoài nghi của "anh" với tự lòng mình và người "em" xa nhà.

Bức tranh thiên nhiên mùa đông tiếp tục được khơi gợi qua:

"Em có hình dung những mái tranh

Nắng lên khói ủ mộng yên lành

Vườn sau tre mía xôn xao lá"

Chủ thể trữ tình tiếp tục gợi nhắc cho "em" về hình ảnh thân quen của quê nhà. Đó là những mái nhà tranh đơn sơ đang hòa mình trong cái nắng hanh trời đông. Đó còn là ngọn khói nhẹ nhàng vấn vương, quấn quýt quanh căn nhà thân thương. Khung cảnh sau vườn cũng trở nên sôi động nhờ tiếng xôn xao như lời thì thầm của lá "tre mía xôn xao lá". Từ hình ảnh thú vị ấy, chủ thể trữ tình như muốn gửi gắm tới "em" tình cảm sâu nặng "Anh chẳng là cây cũng trĩu cành". Lắng nghe, ngắm nhìn cảnh vật quanh mình, "anh" vẫn cảm thấy trống trải, đơn điệu về tâm hồn. Bởi thế, đến với khổ thơ thứ ba, "anh" đã có lời mời gọi:

"Em có cùng anh lên núi không

Có nghe thầm thĩ tiếng rừng thông

Nắng chiều ngả bóng thông in đất

Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong"

Câu hỏi "Em có cùng anh lên núi không" không chỉ mang ý nghĩa mời mọc mà còn bộc lộ cảm xúc khát khao được ở gần người em xa nhà. Cảnh chiều tĩnh lặng, u hoài chất chứa bao tâm tư ở "anh". Bên rừng thông, tiếng thầm thì nhỏ nhẹ vọng về, không biết "em" có nghe thấy không. m thanh quen thuộc của quê hương càng làm "anh" thêm da diết nỗi nhớ em. Đứng trước không gian rộng lớn của núi rừng ấy, chủ thể trữ tình lại cảm thấy thật lẻ loi, cô đơn. Nếu như nắng nhẹ nhàng buông xuống, ngả bóng vào cây thông rồi in xuống mặt đất thì "anh" vẫn một mình đứng đó. Giờ đây, trong anh là bao ngổn ngang cùng nỗi nhớ thương "em" sâu sắc nhưng chẳng biết ngả vào đâu. Có thể thấy, nhà thơ đã vô cùng tinh tế khi mượn trạng thái ở sự vật để gửi gắm tâm tư, nỗi niềm của chủ thể trữ tình.

Đông qua, xuân tới, một năm sẽ đến với bao chờ mong tha thiết:

"Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua

Một năm năm tới, lại năm qua

Mà sao nắng cứ như tơ ấy

Rung tự trời cao xuống ngõ xa"

Điệp từ "xuân sắp" như muốn nhấn mạnh, khẳng định giây phút chuyển mùa từ đông sang xuân sắp tới gần. Phải chăng, đây cũng là lúc "anh" và "em" sum họp bên nhau? Nhưng thời gian có vẻ trôi lững thững quá. Ngoài kia, nắng vàng vẫn nhẹ nhàng buông xuống nhân gian như từng sợi tơ.

Với lời thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, nhà thơ Vũ Quần Phương đã cho người đọc thấy được những rung cảm trong tình yêu, trong sự giao hòa cùng đất trời. Bên cạnh đó, các biện pháp tu từ như so sánh "nắng đã vàng hanh như phấn bay", đảo ngữ "Vườn sau tre mía xôn xao lá" kết hợp cùng rất nhiều hình ảnh quen thuộc, gần gũi "nắng lên khói ủ", "mái tranh", "mây trắng", "nắng hanh" như tô đậm cảnh sắc bức tranh thiên nhiên mùa đông yên bình, êm ả.

Có thể thấy, khung cảnh thiên nhiên trong tiết trời mùa đông hiện lên thật chân thực qua bài thơ "Nắng đã hanh rồi". Từ đây, ta cũng cảm nhận được những tình cảm chân thành của nhà thơ trong tình yêu, trong cuộc sống gắn bó, hòa hợp với tự nhiên.

Dàn ý Phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi

1. Mở bài:

- Giới thiệu bài thơ và tác giả.

- Nêu nhận xét khái quát về nội dung, nghệ thuật của bài thơ.

2. Thân bài: lần lượt phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ:

- Xác định chủ đề bài thơ: khắc họa bức tranh thiên nhiên khi vào đông, đồng thời bộc lộ tình cảm của chủ thể trữ tình với người "em ở xa nhà".

- Phân tích, đánh giá chủ đề của bài thơ:

+ Cảnh sắc thiên nhiên mùa đông được miêu tả qua các sự vật ở: trước sân nhà, trên mái nhà tranh, sau vườn và trên núi.

+ Tâm trạng nhớ thương, chờ mong của chủ thể trữ tình.

- Phân tích, đánh giá một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của bài thơ:

+ Xây dựng hình ảnh gần gũi.

+ Lời thơ nhẹ nhàng, sâu lắng.

+ Các biện pháp tu từ.

3. Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ.

Phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi - mẫu 2

Trong nền văn học Việt Nam, các nhà văn, nhà thơ viết về đề tài thiên nhiên vô cùng phong phú, một nhà thơ có hồn thơ trong sáng, giàu chất thơ có thể kể đến Vũ Quần Phương với bài thơ “Nắng đã hanh rồi” lấy trong tập "Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian" đã khắc họa thành công bức tranh thiên nhiên trong mùa đông lạnh giá.

Ngày từ đầu bài thơ, “Nắng đã hanh rồi” đó là sự chuyển biến của mùa trong năm, mọi khung cảnh đang chuyển mình, vào thời kì nắng hanh, điều đặc trưng chỉ có ở miền Bắc được tác giả phác họa lên cảnh sắc tươi đẹp:

"Nắng đã vàng hanh như phấn bay

Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày

Trước sân mây trắng về đông lắm"

Ở khổ thơ này, tác giả đã cho thấy sự chuyển tiếp rõ ràng sang đông, đã không còn những ánh nắng của ngày hè chói chang, những phấn bay của đàn ong, cảnh sắc đặc biệt để mùa đông đến thật đẹp và bình yên. Tiếng kêu văng vẳng tiếng vọng của đàn sếu như báo hiệu tín hiệu đầu tiên của mùa đông sắp tới. Đâu đó con sông đang vơi dần đi những giọt nước, ốm yếu dần. Trước mắt tác giả đã hiện ra những mảng mới trước sân, “mây trắng về đông lắm”. Đông sang, bầu trời âm u hơn những đám mây trắng. Tất cả cảnh vật như được lấp đầy một màu đông sang, những cái nắng chói chang của mùa hè đã qua đi để lại những cảnh sắc thiên nhiên đó mà chuyển sang một mùa đông mới.

Mùa đông trong không gian bầu trời âm u với làn mây trắng như vậy, khung cảnh như hiện lên màu sắc mới, riêng biệt mà chỉ mùa đông mới có, tác giả nhắc đến chủ thể trữ tình “em” độc đáo trong bài thơ:

"Em có hình dung những mái tranh

Nắng lên khói ủ mộng yên lành

Vườn sau tre mía xôn xao lá"

Nhân vật trữ tình “em” được tác giả khắc họa vô cùng độc đáo, thân quen của quê nhà, những mái nhà đơn sơ trong cái nắng hanh khi đông vừa về, tất cả đã hòa mình vào mùa đông. Tác giả sử dụng ngọn khói rất đỗi thân thương và tràn đầy bình yên của quê hương, những làn gió vấn vương, trải quanh căn nhà thân thương và tràn đầy ấm áp. Đâu đó, khu vườn với khung cảnh xôn xao của lá tre tạo nên âm thanh tràn đầy màu sắc thu hút chủ thể trữ tình. 

Tình cảm của anh dành cho nhân vật trữ tình “em” được tác giả nói lên trong khổ thơ này:

"Em có cùng anh lên núi không

Có nghe thầm thì tiếng rừng thông

Nắng chiều ngả bóng thông in đất

Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong"

Khổ thơ này, tác giả đã dùng hình ảnh anh - em song song để biểu thị ý nghĩa về mặt trời mọc mà còn để bộc lộ những cảm xúc khát khao, mong muốn được ở cạnh người em khi xa nhà. Trong rừng, tiếng thì thầm của cây thông nhỏ nhẹ ùa về, liệu em có nghe thấy những tiếng thì thầm đó và nhớ đến anh trong buổi chiều âm u và đầy tâm tư nơi anh. Đó là nỗi nhớ của anh dành cho em, với không gian rộng lớn như vậy, nhân vật trữ tình lại cảm thấy trống vắng, lẻ loi. Ánh nắng chiều tà ngả bóng hàng thông, bao nhớ nhung ùa về mà chỉ anh còn đứng một mình nơi đây đợi em, đợi người em yêu thương của anh. Nhà thơ đã gửi gắm biết bao tâm tư, tình tế khi mượn trạng thái của những sự vật xung quanh đầy thân thuộc và gần gũi với con người.

Thế rồi mùa đông sắp qua đi, xuân lại đến với bao hi vọng, niềm vui mới:

"Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua

Một năm năm tới, lại năm qua

Mà sao nắng cứ như tơ ấy

Rung tự trời cao xuống ngõ xa"

Đông qua, xuân đến, tác giả lại miêu tả thời khắc chuyển giao của mùa xuân, điệp từ “xuân sắp” có thể đây là thời điểm thích hợp để sum vầy, để anh em ta được ở bên nhau sau những ngày tháng xa cách. Có lẽ thời gian đã trôi quá chậm để đến thời điểm giao khắc đó. Ánh nắng ngoài kia vẫn đong đầy, nhẹ nhàng buông xuống từ trời cao đầy suy tư của nhân vật trữ tình.

Những lời thơ chan chứa cảm xúc ấm áp đã lay động trái tim bao độc giả yêu thơ, nhà thơ Vũ Quần Phương đã khắc họa những khung bậc và rung cảm trong tình yêu đầy chan chứa. Ngoài ra, tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật độc đáo, những lời thơ đầy tính truyền cảm kết hợp với hình ảnh thơ quen thuộc, gần gũi, “mây trắng”, “nắng hanh” tạo nên một tổng thể thẩm mĩ đầy tinh tế và sáng tạo. Từ đó, ta cảm nhận được ở tác giả Vũ Quần Phương tình yêu quê hương, tình cảm chân thành trong tình yêu và gắn bó với cuộc sống hòa hợp vào thiên nhiên.

Phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi - mẫu 3

Khung cảnh thiên nhiên luôn là một đề tài khiến cho các tác giả có thêm cảm hứng trong văn thơ. Đây là một đề tài được cả các thi sĩ thời xưa và nay yêu thích. Trong dòng thơ hiện đại, nhà thơ Vũ Quần Phương đã tạo ra một bức tranh để lại nhiều ấn tượng cho bạn đọc. Đó chính là tác phẩm Nắng đã hanh rồi, được trích từ tập Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian. Tác phẩm đã cho người đọc thấy được một bức tranh mùa đông tuyệt đẹp và vô cùng ấn tượng.

Hanh là một trạng thái của thời tiết những ngày giao mùa sang đông, vừa nắng vừa lạnh và còn rất khô. Đây được coi là khoảnh khắc chuyển biến thời tiết sang đông đặc trưng nhất. Và đặc biệt, loại thời tiết hanh khô này chỉ xuất hiện ở những tỉnh thành Bắc Bộ nước ta, là một điểm rất dễ nhận diện và con người cũng cảm nhận được nó. Thông qua hình ảnh những ngày nắng hanh, tác giả đã cho người đọc thấy được cảnh sắc thiên nhiên xinh đẹp và cả sự xuất hiện của nhân vật trữ tình trong khung cảnh đó.

“Nắng đã vàng hanh như phấn bay

Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày

Trước sân mây trắng về đông lắm”

Khác biệt so với những vạt nắng ngày xuân, ngày hạ, nắng đông được tác giả ví như thực thể. Nó cũng mang một màu vàng nhạt, nhưng lại nhẹ nhàng như “phấn bay” chứ không mượt mà. Những giọt nắng ở đây làm người đọc liên tưởng đến những hạt tuyết cũng nhẹ nhàng lơ lửng giữa bầu trời, điểm xuyết trong cái se lạnh đầu đông. Sau thị giác, thính giác lại được tác giả sử dụng để lắng nghe những tiếng vọng từ thiên nhiên. Đàn sếu kêu lên, âm thanh ấy vọng vào như một hồi chuông báo hiệu. Những tầng mây cũng như sà xuống tận thấp, được tác giả sử dụng những từ gợi hình trở nên vô cùng đặc sắc. Bầu trời mùa đông không xanh và trong như ngày hè, nó mang theo sự u ám của những luồng khí lạnh đang lăm le tràn về. Kết đoạn, câu hỏi “Em ở xa nhà, em có hay” làm người đọc thổn thức. Giữa cảnh buồn man mác của ngày cuối thu, lòng người nặng trĩu.

Những đoạn tiếp theo, nối tiếp theo mạch cảm xúc về nhân vật em, tác giả miêu tả chi tiết hơn những khung cảnh gắn liền với hai nhân vật. Đó là mái tranh yên bình, sau là một khu vườn mọc đầy tre với mía. Xa xa hơn là những ngọn núi trồng thông, gắn liền với kỷ niệm của cả hai.

“Em có cùng anh lên núi không

Có nghe thầm thĩ tiếng rừng thông

Nắng chiều ngả bóng thông in đất

Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong

Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua

Một năm năm tới, lại năm qua

Mà sao nắng cứ như tơ ấy

Rung tự trời cao xuống ngõ xa”

Vào một ngày cuối thu, bỗng dưng cảnh vật làm tác giả nhớ tới một người đã xa, theo đó là bao kí ức tràn về. Thời gian như được tua nhanh, giữa hai người chia xa lại là một khoảng cách thời gian không thể vượt qua được. Nhân vật “anh” như nhỏ bé và thật cô độc. Không còn ai bên cạnh, giữa khung cảnh thiên nhiên đầy đặc trưng và xinh đẹp ấy lại cô đơn đến lạ. Phải đợi bao lâu nữa, hai người mới có thể gặp lại nhau đây?

Tác giả sử dụng những điệp từ để nhấn mạnh sự trôi qua của dòng chảy thời gian. Những phép nghệ thuật như miêu tả, nhân hoá cũng được dùng nhiều trong quá trình tả cảnh, làm người đọc dễ liên tưởng đến bức tranh tác giả muốn vẽ ấy. Lời thơ nhẹ nhàng, tha thiết làm cho người đọc cảm nhận rõ về một tình yêu tha thiết, vượt qua khó khăn về thời gian để tồn tại. Đó chính là chứng minh cho câu nói, khoảng cách và thời gian không thể làm mờ đi tình yêu.

Nắng đã hanh rồi cho người đọc thấy được một khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp của những ngày hanh đầu đông. Và nổi bật trên đó là hai nhân vật với tình yêu thắm thiết, dù chia xa nhưng lại không dừng.

Phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi - mẫu 4

Bằng hồn thơ trong trẻo, giàu cảm xúc, các tác phẩm của nhà thơ Vũ Quần Phương đều ghi lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc. Trong đó, bài thơ "Nắng đã hanh rồi", trích từ tập "Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian" với những nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật đã phác họa rõ nét bức tranh thiên nhiên mùa đông.

Nhan đề bài thơ gợi cho ta sự chuyển biến của tiết trời "Nắng đã hanh rồi". Đất trời, vạn vật đang dần chuyển mình, bước vào thời điểm nắng hanh vừa nóng, vừa lạnh. Giây phút đắm mình trong thời tiết đặc trưng chỉ có ở đồng bằng Bắc Bộ mỗi độ đông đến, chủ thể trữ tình đã vẽ lên cảnh sắc:

"Nắng đã vàng hanh như phấn bay
Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày
Trước sân mây trắng về đông lắm"

Không còn là ánh nắng chói chang của ngày hè, vàng như mật ong của trời thu, nắng hanh mùa đông đến thật đặc biệt. Nó vẫn mang sắc vàng thường thấy nhưng lại giống "phấn bay", nhẹ nhàng điểm xuyết trong tiết trời giá lạnh. Nhà thơ cũng thật tinh tế khi cảm nhận cảnh sắc thiên nhiên bằng thính giác. Từng đàn sếu vọng lại tiếng kêu như nhắc nhở, báo hiệu đông về. Và ở ngoài kia, những con sông đầy ắp phù sa nay đã gày mòn, ốm yếu. Thu lại tầm nhìn, chủ thể trữ tình phát hiện khoảng sân trước mắt "mây trắng về đông lắm". Bầu trời một màu ảm đạm, khoác lên mình sắc trắng của mây. Từ đây, không gian như được mở rộng, trở nên cao và xa. Đứng trước khung cảnh hiu hắt, u buồn, chủ thể trữ tình càng thêm khắc khoải nỗi suy tư "Em ở xa nhà, em có hay". Câu thơ đồng thời là lời thắc mắc, hoài nghi của "anh" với tự lòng mình và người "em" xa nhà.

Bức tranh thiên nhiên mùa đông tiếp tục được khơi gợi qua:

"Em có hình dung những mái tranh
Nắng lên khói ủ mộng yên lành
Vườn sau tre mía xôn xao lá"

Chủ thể trữ tình tiếp tục gợi nhắc cho "em" về hình ảnh thân quen của quê nhà. Đó là những mái nhà tranh đơn sơ đang hòa mình trong cái nắng hanh trời đông. Đó còn là ngọn khói nhẹ nhàng vấn vương, quấn quýt quanh căn nhà thân thương. Khung cảnh sau vườn cũng trở nên sôi động nhờ tiếng xôn xao như lời thì thầm của lá "tre mía xôn xao lá". Từ hình ảnh thú vị ấy, chủ thể trữ tình như muốn gửi gắm tới "em" tình cảm sâu nặng "Anh chẳng là cây cũng trĩu cành". Lắng nghe, ngắm nhìn cảnh vật quanh mình, "anh" vẫn cảm thấy trống trải, đơn điệu về tâm hồn. Bởi thế, đến với khổ thơ thứ ba, "anh" đã có lời mời gọi:

"Em có cùng anh lên núi không
Có nghe thầm thĩ tiếng rừng thông
Nắng chiều ngả bóng thông in đất
Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong"

Câu hỏi "Em có cùng anh lên núi không" không chỉ mang ý nghĩa mời mọc mà còn bộc lộ cảm xúc khát khao được ở gần người em xa nhà. Cảnh chiều tĩnh lặng, u hoài chất chứa bao tâm tư ở "anh". Bên rừng thông, tiếng thầm thì nhỏ nhẹ vọng về, không biết "em" có nghe thấy không. m thanh quen thuộc của quê hương càng làm "anh" thêm da diết nỗi nhớ em. Đứng trước không gian rộng lớn của núi rừng ấy, chủ thể trữ tình lại cảm thấy thật lẻ loi, cô đơn. Nếu như nắng nhẹ nhàng buông xuống, ngả bóng vào cây thông rồi in xuống mặt đất thì "anh" vẫn một mình đứng đó. Giờ đây, trong anh là bao ngổn ngang cùng nỗi nhớ thương "em" sâu sắc nhưng chẳng biết ngả vào đâu. Có thể thấy, nhà thơ đã vô cùng tinh tế khi mượn trạng thái ở sự vật để gửi gắm tâm tư, nỗi niềm của chủ thể trữ tình.

Đông qua, xuân tới, một năm sẽ đến với bao chờ mong tha thiết:

"Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua
Một năm năm tới, lại năm qua
Mà sao nắng cứ như tơ ấy
Rung tự trời cao xuống ngõ xa"

Điệp từ "xuân sắp" như muốn nhấn mạnh, khẳng định giây phút chuyển mùa từ đông sang xuân sắp tới gần. Phải chăng, đây cũng là lúc "anh" và "em" sum họp bên nhau? Nhưng thời gian có vẻ trôi lững thững quá. Ngoài kia, nắng vàng vẫn nhẹ nhàng buông xuống nhân gian như từng sợi tơ.

Với lời thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, nhà thơ Vũ Quần Phương đã cho người đọc thấy được những rung cảm trong tình yêu, trong sự giao hòa cùng đất trời. Bên cạnh đó, các biện pháp tu từ như so sánh "nắng đã vàng hanh như phấn bay", đảo ngữ "Vườn sau tre mía xôn xao lá" kết hợp cùng rất nhiều hình ảnh quen thuộc, gần gũi "nắng lên khói ủ", "mái tranh", "mây trắng", "nắng hanh" như tô đậm cảnh sắc bức tranh thiên nhiên mùa đông yên bình, êm ả.

Có thể thấy, khung cảnh thiên nhiên trong tiết trời mùa đông hiện lên thật chân thực qua bài thơ "Nắng đã hanh rồi". Từ đây, ta cũng cảm nhận được những tình cảm chân thành của nhà thơ trong tình yêu, trong cuộc sống gắn bó, hòa hợp với tự nhiên.

Phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi - mẫu 5

Trong văn học Việt Nam, tình yêu thiên nhiên được thể hiện qua những bức tranh tinh tế và sâu sắc, làm nổi bật vẻ đẹp tự nhiên và gắn kết con người với quê hương. Vũ Quần Phương, một nhà thơ có hồn thơ trong sáng và giàu chất thơ, đã tạo nên một kiệt tác với bài thơ "Nắng đã hanh rồi," nằm trong tập "Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian." Ngay từ đầu bài thơ, tác giả đã điểm qua sự chuyển biến của mùa, đặc biệt là thời kì nắng hanh, một đặc điểm riêng của miền Bắc Việt Nam. Cảm nhận sự hanh khô và lạnh lẽo của nắng, bài thơ không chỉ là một tác phẩm về mùa đông, mà còn là một hình ảnh tươi mới và đẹp đẽ của cảnh sắc. Tác giả sử dụng ngôn ngữ tinh tế, mô tả chân thực với những hình ảnh như "những tia nắng lung linh giữa trời xanh," "cảnh lá cây vàng ươm bên lối mòn," làm cho độc giả cảm nhận được sự tươi mới và ngập tràn năng lượng của mùa hanh khô. Sự diệu kỳ của thiên nhiên được thể hiện qua từng chi tiết nhỏ, từng bức tranh mà tác giả vẽ nên.

"Bài thơ "Nắng đã hanh rồi" không chỉ là một bức tranh mùa đông lạnh giá mà còn là một cảm xúc, một trạng thái tinh thần của tác giả. Sự kết hợp tinh tế giữa những hình ảnh thiên nhiên và cảm xúc của tác giả đã tạo nên một tác phẩm thơ đẹp, làm cho độc giả đắm chìm trong không gian thơ mộng và tận hưởng hòa mình vào vẻ đẹp tinh khôi của quê hương.

"Nắng đã vàng hanh như phấn bay

Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày

Trước sân mây trắng về đông lắm"

Trong khổ thơ này, sự chuyển động của thời tiết và cảnh vật được tác giả diễn đạt một cách sống động và tinh tế. Mùa đông đang dần tiến tới, thay thế những ngày hè chói chang với ánh nắng rực rỡ. Mọi thứ dường như điều chỉnh chính mình để chào đón một mùa đông mới, một giai đoạn thay đổi và tĩnh lặng. Tác giả không chỉ mô tả sự chuyển động của thời tiết mà còn chú ý đến âm nhạc của tự nhiên. Tiếng kêu vang vọng của đàn sếu trở thành bản nhạc tự nhiên, báo hiệu sự chuyển giao giữa mùa hè và mùa đông. Sự vắng lặng của con sông, với những giọt nước ốm yếu dần, là một hình ảnh biểu tượng cho sự trầm lặng của mùa đông, khi tự nhiên dường như đang giữ lại sức sống cho giai đoạn tĩnh lặng này.

Bầu trời âm u và đám mây trắng của mùa đông tạo nên một bức tranh mới, với gam màu đặc trưng của mùa lạnh. Sự thay đổi này không chỉ là về thời tiết mà còn là về tâm hồn và cảm xúc. Mùa đông không chỉ là một thời kỳ khác biệt về thời tiết mà còn là một giai đoạn trữ tình và sâu lắng. Chủ thể "em" trong bài thơ trở nên độc đáo, đặc biệt, khi bước vào mùa đông. Sự độc lập này có thể là biểu tượng cho sự tách biệt hay thay đổi trong tâm hồn, và nó là một phần quan trọng của không khí đầy tính nhân văn và trữ tình mà tác giả muốn truyền đạt.

"Em có hình dung những mái tranh

Nắng lên khói ủ mộng yên lành

Vườn sau tre mía xôn xao lá"

Nhân vật trữ tình "em" trong bài thơ "Nắng đã hanh rồi" được tác giả Vũ Quần Phương khắc họa một cách độc đáo, tạo nên một hình ảnh thân quen của quê nhà. Cô gái "em" trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp tinh khôi và hồn nhiên của đồng bào miền Bắc Việt Nam. Bức tranh thơ về "em" được tác giả vẽ nên không chỉ là hình ảnh của một người con gái, mà còn là sự kết hợp tinh tế với cảnh sắc quê hương. Cô gái "em" là một phần của ngôi nhà đơn sơ, là hồn của những mái nhà giản dị, nằm gọn trong cái nắng hanh của mùa đông mới bắt đầu. Ngôi nhà là nơi gắn bó mật thiết với cuộc sống và là nơi đánh thức những kí ức về quê hương.

Khói làm nền cho bức tranh, không chỉ là biểu tượng của sự ấm áp mà còn là ký ức của những ngày đông đã qua. Sự tràn đầy bình yên của quê hương hiện lên qua hình ảnh khói mảnh màu trắng, mịn màng. Đồng thời, làn gió vấn vương quanh nhà như là một hơi thở của đồng bào, một dạt dào của cuộc sống, tạo nên bức tranh sống động và gần gũi. Cảnh vườn với lá tre xôn xao mỗi khi gió thổi là nơi thể hiện âm thanh đầy màu sắc thu hút chủ thể trữ tình. Khung cảnh này tượng trưng cho sự phồn thực, là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của những người dân miền Bắc. Tình cảm của chủ thể trữ tình dành cho "em" được thể hiện một cách nhẹ nhàng, sâu lắng. Những kí ức và tình yêu thương với người "em" là những điểm sáng làm nổi bật vẻ đẹp của quê hương và tạo nên bức tranh thiên nhiên mùa đông đầy tình cảm và ấm áp.

"Em có cùng anh lên núi không

Có nghe thầm thì tiếng rừng thông

Nắng chiều ngả bóng thông in đất

Anh ngã vào đâu nỗi nhớ mong"

Khổ thơ này như một bức tranh lãng mạn, là sự kết hợp tinh tế giữa hình ảnh thiên nhiên và tâm trạng của nhân vật trữ tình. Từ ngôn ngữ nhẹ nhàng, tác giả đã mô tả về sự đồng điệu của anh và em như hai tia nắng song song, nhưng lại ẩn chứa bao khát khao, bao lưu luyến. Khúc chiều dịu dàng khiến cây thông thì thầm, tiếng rì rào như là những lời nói về tình cảm. Cây thông như trở thành người tri kỷ, gửi gắm thông điệp yêu thương từ anh đến em. Rừng cây rộng lớn nhưng nổi lên hình ảnh đơn sơ của người trữ tình, đơn chiếc đứng giữa rừng cây đêm nay, nơi anh mong đợi và nhớ nhung về em. Ánh nắng chiều tà tô điểm cho bức tranh, tạo nên không khí buồn bã và tràn ngập cảm xúc. Bóng cây thông kéo dài, trải rộng như tâm tư anh, trống trải và đơn độc khi chờ đợi. Cảnh đẹp thiên nhiên được kết hợp với tâm trạng trữ tình, tạo nên một không gian thơ mộng và đầy nghệ thuật.

"Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua

Một năm năm tới, lại năm qua

Mà sao nắng cứ như tơ ấy

Rung tự trời cao xuống ngõ xa"

Đông qua, xuân đến, tác giả Vũ Quần Phương vẫn miêu tả một cách tinh tế thời khắc chuyển giao của mùa xuân, điềp từ "xuân sắp" như một lời nhắc nhở về thời điểm hòa mình vào không khí sum vầy, để anh em ta có thể ở bên nhau sau những ngày xa cách. Thời gian dường như trôi chậm, nhưng ánh nắng nhẹ nhàng từ trời cao vẫn đọng lại, buông xuống đầy suy tư của nhân vật trữ tình. Những câu thơ ấm áp chứa đựng cảm xúc đã lạc quan và lay động trái tim của độc giả yêu thơ. Nhà thơ Vũ Quần Phương đã khéo léo khắc họa những khung cảnh bậc và tạo nên những rung động sâu sắc trong tình yêu đầy chan chứa. Bằng cách sử dụng những biện pháp nghệ thuật độc đáo, những từ ngữ đầy truyền cảm kết hợp với hình ảnh thơ quen thuộc như "mây trắng", "nắng hanh", tác giả đã tạo ra một tổng thể thẩm mỹ đầy tinh tế và sáng tạo.

Bức tranh thơ của Vũ Quần Phương không chỉ là sự kỳ diệu của mùa xuân mà còn là biểu tượng của tình yêu quê hương và gắn bó chặt chẽ với cuộc sống, hòa mình vào thiên nhiên. Những cảm xúc chân thành và sâu sắc về quê hương, về tình yêu được tác giả thể hiện qua những dòng thơ, làm cho người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của mùa xuân mà còn chạm vào tâm hồn sâu thẳm của mình.

Phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Nắng đã hanh rồi - mẫu 6

"Nắng đã hanh rồi" của nhà thơ Vũ Quần Phương là một tác phẩm hay và giàu ý nghĩa, được trích từ tập "Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian". Với những đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật, bài thơ đã để lại trong lòng bạn đọc bao rung cảm sâu sắc.

Đọc tựa đề, ta dễ dàng hình dung ra khoảng thời gian mà tác giả muốn đề cập đến. Nắng hanh - hiện tượng thời tiết đặc trưng chỉ có ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ mỗi khi mùa đông tới. Đây là thời điểm trời vừa lạnh vừa nóng, mang đến cảm giác giá lạnh và hanh khô. Mượn hình ảnh "nắng hanh", Vũ Quần Phương đã phác họa sinh động bức tranh mùa đông trên nền không gian rộng lớn, qua đó, bộc lộ nỗi nhớ thương da diết của "anh".

Mở đầu bài thơ là hình ảnh:

"Nắng đã vàng hanh như phấn bay

Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày

Trước sân mây trắng về đông lắm

Em ở xa nhà, em có hay"

Với đôi mắt tinh tế cùng giác quan nhạy bén, nhà thơ dễ dàng nhận ra trạng thái ở nắng "vàng hanh như phấn bay". Nắng bao trùm mọi không gian, trăng trắng như màu của phấn và nhẹ nhàng rơi xuống "như phấn bay". Không chỉ quan sát cảnh vật thông qua hình ảnh, đường nét, Vũ Quần Phương còn cảm nhận thiên nhiên bằng thính giác. Tiếng sếu kêu ngoài bờ sông như vọng lại thứ âm thanh da diết, khắc khoải. Ngoài kia, dòng sông tươi mát, trong trẻo ngày hè nay đã cạn kiệt sức sống, trở nên gầy mòn, ốm yếu. Vạn vật giờ đây đã nhuốm màu sắc u buồn, lẻ loi. Đám mây hôm nay cũng chỉ còn là sắc trắng nhạt nhòa, giăng kín bầu trời cao xa. Không biết mây kia có nhắn rủ tới "em" lời tâm tình thủ thỉ "Em ở xa nhà, em có hay"? Câu thơ vừa nhấn mạnh hiện thực "em" đang ở xa nhà, vừa là lời hỏi thăm của "anh" với chính mình và "em" nơi phương xa.

Thu lại tầm nhìn, chủ thể trữ tình nhạy bén phát hiện ra khung cảnh nên thơ:

"Em có hình dung những mái tranh

Nắng lên khói ủ mộng yên lành

Vườn sau tre mía xôn xao lá

Anh chẳng là cây cũng trĩu cành"

Chủ thể trữ tình nhắc lại cho "em" hình ảnh thân quen, yên bình nơi quê nhà "những mái tranh". Ngôi nhà đơn sơ được làm từ rơm rạ, tre nứa, bùn đất là nơi chất chứa bao kỉ niệm, khoảnh khắc vui buồn của "anh" và "em". Giờ đây, nắng hanh trời đông thức giấc cùng ngọn khói mềm mại, bao trùm lên ngôi nhà thân thương ấy. Ở phía sau vườn nhà, tre mía cũng trở nên ồn ào bởi cành lá đang đung đưa, xao động. Không gian yên tĩnh, trầm mặc quanh nhà như bị phá vỡ bởi âm thanh "xôn xao lá". Ngắm nhìn cây cối ngoài kia, "anh" lại cảm thấy lòng mình bồi hồi nhớ thương "Anh chẳng là cây cũng trĩu cành".

Tâm tư giấu kín trong nỗi lòng đã được "anh" trực tiếp bày tỏ qua lời mời mọc:

"Em có cùng anh lên núi không

Có nghe thầm thĩ tiếng rừng thông

Nắng chiều ngả bóng thông in đất

Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong"

Ở khổ thơ này, không gian đã có sự mở rộng. Bức tranh thiên nhiên như được trải dài vô tận, thêm cao và thêm xa. Câu thơ "Em có cùng anh lên núi không" đâu chỉ đơn thuần là lời mời mà còn là những khao khát có "em" gần bên. Dạo bước trong rừng thông, "anh" nghe thấy âm thanh thầm thì của núi non, của quê hương ta. Không biết ở nơi xa xôi ấy, "em" có nghe thấy chăng? Và ở nơi đó, em có thấy "nắng chiều ngả bóng thông in đất"? Điểm tựa của nắng là cây thông, điểm tựa của thông là mặt đất, còn điểm tựa của anh thì đang ở rất xa. Có thể nói, không gian rộng lớn đã khắc họa chân thực tình cảnh cô đơn, lẻ loi ở "anh". Ngay giây phút này, chủ thể trữ tình đang rạo rực thương nhớ, yêu thương nhưng lại không biết "ngả vào đâu nỗi nhớ mong".

Ngày qua ngày, "anh" vẫn chờ mong và hy vọng:

"Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua

Một năm năm tới, lại năm qua

Mà sao nắng cứ như tơ ấy

Rung tự trời cao xuống ngõ xa"

Rồi mùa đông sẽ qua đi, nhường chỗ cho trời xuân ấm áp. Điệp từ "xuân sắp" đã khắc họa sự phấn khởi, ngóng trông của chủ thể trữ tình. "Anh" mong rằng xuân đến cũng là lúc đôi ta được sum họp, đoàn tụ. Thế nhưng, ngước nhìn trời cao, "anh" thấy nắng vẫn đang buông xuống như mấy sợi tơ mềm mại. Lòng "anh" thì nóng vội mà thời gian lại chậm chạp.

Bằng việc sử dụng các hình ảnh gần gũi "mái tranh", "nắng hanh", "sông gày", "mây trắng",... kết hợp với những biện pháp tu từ như đảo ngữ "Vườn sau tre mía xôn xao", so sánh "Mà sao nắng cứ như tơ ấy", nhà thơ đã gợi tả sinh động bức tranh thiên nhiên mùa đông tĩnh lặng, yên bình, có chút man mác buồn. Không chỉ vậy, lời thơ nhẹ nhàng, sâu lắng cũng giúp người đọc thêm thấu hiểu tâm tư, tình cảm nhớ thương của chủ thể trữ tình.

Bài thơ "Nắng đã hanh rồi" đã gửi gắm tới tất cả chúng ta bài học ý nghĩa về việc sống giao hòa với thiên nhiên, đất trời. Cảm ơn nhà thơ Vũ Quần Phương đã mang đến một tác phẩm ý nghĩa và giàu cảm xúc như vậy.

Xem thêm các bài viết Tập làm văn lớp 10 hay khác:

Trang trước Trang sau
Giải bài tập lớp 10 Chân trời sáng tạo khác