Lập bảng phân biệt các hình thức trao đổi khí ở động vật

Đặc điểm

Hô hấp qua

bề mặt cơ thể

Hô hấp bằng

hệ thống ống khí

Hô hấp

bằng mang

Hô hấp

bằng phổi

Bề mặt

hô hấp

Bề mặt tế bào hoặc bề mặt cơ thể

Ống khí

Mang

Phổi

Đại diện

Động vật nguyên sinh, đa bào bậc thấp (ruột khoang, giun dẹp), một số động vật có cơ quan trao đổi khí chuyên hoá như Giun đốt, ếch,…

Côn trùng và một số chân khớp.

Cá, chân khớp (tôm, cua), thân mềm (trai, ốc), nòng nọc lưỡng cư,…

Bò sát, Chim và Thú.

Đặc điểm của bề mặt hô hấp

Mỏng và ẩm ướt giúp khí khuếch tán qua dễ dàng. Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp.

Hệ thống ống khí phân nhánh nhỏ dần và tiếp xúc trực tiếp với tế bào.

Các cung mang, gồm phiến mang mỏng và chứa rất nhiều mao mạch máu. Mao mạch trong mang song song và ngược chiều với chiều chảy của dòng nước.

Phổi có nhiều phế nang, phế nang có bề mặt mỏng và mạng lưới mao mạch máu dày đặc. Phổi chim không có phế nang, có thêm hệ thống túi khí.

Cơ chế

hô hấp

Khí O₂ và CO₂ được khuếch tán qua bề mặt cơ thể hoặc bề mặt tế bào.

Khí O₂ và CO₂ đi qua hệ thống ống khí trao đổi với tế bào.

Khí O₂ trong nước khuếch tán qua mang vào máu và khí CO₂ khuếch tán từ máu qua mang vào nước.

Khí O₂ và CO₂ được trao đổi qua bề mặt phế nang hoặc bề mặt phổi.

Hoạt động thông khí

Sự thông khí được thực hiện nhờ sự thay đổi thể tích khoang thân phối hợp với đóng, mở các van lỗ thở.

Sự thông khí được thực hiện nhờ sự thay đổi thể tích khoang miệng và khoang mang.

Sự thông khí chủ yếu nhờ các cơ hô hấp làm thay đổi thể tích phổi và thể tích khoang thân (bò sát), khoang bụng (chim), lồng ngực (thú) hoặc nhờ sự nâng lên, hạ xuống của thềm miệng (lưỡng cư).