Giáo án (Luyện từ và câu lớp 5) Luyện tập về từ đa nghĩa - Kết nối tri thức

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Cách tiến hành

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi: Đường đua kì thú.

Có một số từ sau: cửa, đầu, tay, mặt, bụng. Em hãy tìm và xếp các từ theo các nhóm nghĩa:

- GV mời các nhóm chia sẻ kết quả.

- GV nhận xét, đánh giá và gợi ý thêm:

+ Từ dùng với nghĩa gốc: khuôn mặt, cửa sổ, đầu tóc, tay trái, đau bụng.

+ Từ dùng với nghĩa chuyển: cửa biển, đứng đầu, tay chân, mặt bàn, xấu bụng…

- GV giới thiệu bài học mới và ghi tên bài học mới.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Phân biệt nghĩa của từ đa nghĩa

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS phân biệt được nghĩa và biết sử dụng từ đa nghĩa .

b. Tổ chức thực hiện

- GV yêu cầu HS nhắc lại kiến thức tiết trước: Thế nào là từ đa nghĩa?

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu của BT1,2 :

Bài tập 1: Nêu nghĩa của từ hạt trong mỗi đoạn thơ dưới đây. Từ hạt trong đoạn thơ nào được dùng với nghĩa gốc?

a. Khi đang là hạt

Cầm trong tay mình

Chưa gieo xuống đất

Hạt nằm lặng thinh.

(Trần Hữu Thung)

b. Hạt mưa mải miết trốn tìm

Cây đào trước cửa lim dim mắt cười

Quất gom từng hạt nắng rơi

Làm thành quả - những mặt trời tí hon.

(Đỗ Quang Huỳnh)

Bài tập 2: rong hai đoạn thơ dưới đây, từ chân được dùng với các nghĩa nào? Các nghĩa đó có gì giống và khác nhau?

a. Cái gậy có một chân,

Biết giúp bà khỏi ngã.

Chiếc com-pa bố vẽ,

Có chân đứng, chân quay.

Cái kiềng đun hằng ngày,

Ba chân xoè trong lửa.

(Vũ Quần Phương)

b. Chân em bước thật êm

Đường sau mưa ẩm ướt

Trên lá non mịn mướt

Những giọt nước trong lành.

(Nguyễn Quỳnh Mai)

- GV chia nhóm cho HS, sử dụng kĩ thuật Mảnh ghép để thực hiện hoạt động này.

+ Vòng 1: Nhóm chuyên gia

+) Nhóm 1, 3, 5, 7: Thực hiện nhiệm vụ Bài tập 1

+) Nhóm 2, 4, 6, 8: Thực hiện nhiệm vụ Bài tập 2

+) Phát cho mỗi HS 3 thẻ xanh hoặc đỏ

+ Vòng 2: Nhóm mảnh ghép

- HS thực hiện theo nhóm, chia 2 nhóm. Các thành viên cùng lên bảng ghi từ tìm được vào ô nhiệm vụ được giao bắt đầu từ từ dùng nghĩa gốc, bạn nối tiếp sẽ điền vào ô dùng nghĩa chuyển. Nhóm nào nhanh hơn, tìm được nhiều từ dùng với nghĩa chuyển hơn thì thắng cuộc.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS đọc yêu cầu nhiệm vụ.

- HS đọc nhiệm vụ BT.

- HS lắng nghe hướng dẫn của GV.