Giáo án bài Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HĐ1. HDHS đọc hiểu văn bản( tiếp):

H: Nhắc lại các luận cứ trong bài viết?

H: để khẳng định sự chuẩn bị của con người là nhân tố quan trọng trong hành trang mạng vào thế kỉ mới tác giả nêu nhữnglí lẽ nào để xác minh?

H: Tại sao tác giả lại cho rằng trong những hành trang vào thế kỉ mới thì sự chuẩn bị của bản thân con người lại là quan trọng nhất?

H: Em nhận xét gì về tầm quan trọng của luận cứ này?

b. Trình tự lập luận của bài viết

b. 1) Luận cứ 1: Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới thì quan trọng nhất là sự chuẩn bị của bản thân con người:

- Từ cổ chí kim, bao giờ con người cũng là động lực phát triển của lịch sử.

- Trong thời kì nền kinh tế tri thức phát triển mạnh mẽ thì vai trò của con người lại càng nổi trội.

- Đây là luận cứ quan trọng mở đầu cho cả hệ thống luận cứ của văn bản.

H: Nêu luận cứ thứ hai trong văn bản mà tác giả nêu ra?

H: Luận cứ này được tác giả triển khai mấy ý đó là những ý nào?

b. 2) Luận cứ 2: Bối cảnh thế giới hiện nay, những mục tiêu, nhiệm vụ nặng nề của đất nước:

- Bối cảnh hiện nay: Một thế giới khoa học công nghệ phát triển như huyền thoại, sự giao thoa hội nhập ngày càng sâu rộng giữa các nền kinh tế.

- Nước ta phải đồng thời giải quyết ba nhiệm vụ:thoát khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu của nền kinh tế nông nghiệp;đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá; đồng thời phải tiếp cận ngay với nền kinh tế tri thức.

H: Luận cứ thứ ba là gì?

H: Em nhận xét như thế nào về luận xứ này ?

b. 3) Luận cứ 3: Những điểm mạnh điểm yếu của con người Việt Nam cần nhận rõ khi bước vào nền kinh tế mới trong thế kỉ mới:

- Đây là luận cứ trung tâm, quan trọng nhất của cả bài nên được tác giả triển khai cụ thể và phân tích khá thấu đáo.

H: Hãy tóm tắt những mặt mạnh của con người Việt Nam mà tác giả đã phân tích trong bài viết ?

H: Cái mạnh có giá trị gì trong đời sống hiện nay?

* Điểm mạnh, điểm yếu của con người Việt Nam:

- Điểm mạnh:

   + Thông minh nhạy bén với cái mới.

   + Cần cù sáng tạo

   + Có tinh thần đoàn kết đùm bọc nhất là trong công cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm.

   + Bản tính thích ứng nhanh.

→ Đáp ứng với thực tế cuộc sống hiện đại, hội nhập với thế giới.

H: Vậy cái yếu của con người VN được tác giả phân tích như thế nào?

H: cái yếu tồn tại sẽ trở ngại gì cho đất nước khi bước vào thế kỉ mới?

- Điểm yếu:

   + Thiếu kiến thức cơ bản, kém khả năng thực hành.

   + Thiếu tỉ mỉ, không coi trọng nghiêm ngặt quy trình công nghệ, chưa quen với cường độ khẩn trương.

   + Thường đố kị nhau trong làm ăn và trong cuộc sống thường ngày.

   + Có nhiều hạn chế trong thói quen và nếp nghĩ, kì thị kinh doanh, quen bao cấp, thói sùng ngoại hoặc bài ngoại quá mức, thói khôn vặt, ít giữ chữ tín…

H: Em nhận xét như thế nào về cách phân tích điểm mạnh và điểm yếu của con người VN? ý nghĩa của cách phân tích đó?

→ Cản trở quá trình phát triển, bước vào nền kinh tế tri thức, trong xu thế hội nhập với thế giới.

- Cái mạnh và cái yếu được phân tích đan xen với nhau; trong cái mạnh còn tiềm ẩn những cái yếu như những khuyết tật. Điểm mạnh và điểm yếu luôn được đối chiếu với yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước hiện nay chứ không chỉ nhìn trong lịch sử.

H: Em đã học trong lịch sử, văn học rất nhiều tác phẩm nói về truyền thống tốt đẹp của con người Việt Nam. Nhận xét của tác giả có điểm nào giống và khác với những điều em đã học?

- Những điểm giống trong lịch sử, văn học:đều đề cập đến những phẩm chất truyền thống của con người VN: yêu nước, đoàn kết…thông minh sáng tạo…

- Những điểm khác trong lịch sử, văn học: Trong lịch sử văn học phẩm chất của con người VN được ca ngợi, phát huy triệt để trong bối cảnh đất nước của nền nông nghiệp,trong cuộc kháng chiến trường kì.

H: Em nhận xét như thế nào về thái độ của tác giả trong bài viết ?

H: Tìm trong trường, trong xã hội dẫn chứng cụ thể điểm mạnh và điểm yếu của con người VN: cần cù, thông minh, sáng tạo nhưng kém khả năng thực hành thiếu đức tính tỉ mỉ, thiếu tính cộng đồng trong làm ăn?

Bài viết này tác giả nêu rõ phẩm chất truyền thống đó là mặt mạnh nhưng chưa toàn diện chưa phù hợp với yêu cầu cấp bách của xã hội mới, của nền kinh tế tri thức.

- Thái độ của tác giả:tôn trọng sự thật khách quan, thẳng thắn nhìn nhận vấn đề, toàn diện, không mang tính chủ quan rơi vào sự đề cao quá mức hay tự ti, miệt thị dân tộc.

H: Nhận xét của em về cách dùng từ ngữ trong bài viết của tác giả?

H: Tác giả kết thúc vấn đề như thế nào?

c. Đặc điểm ngôn ngữ của bài viết:

- Tác giả không dùng cách nói trang trọng, cũng không sử dụng tri thức uyên bác ->Tác giả dùng ngôn ngữ báo chí gắn với đời sống, cách nói giản dị, trực tiếp dễ hiểu.

- Sử dụng nhiều thành ngữ, tục ngữ, vừa sinh động cụ thể lại ngắn gọn mà ý vị sâu sắc:Nước đến chân mới nhảy,liệu cơm mà gắp mắm, trâu buộc ghét trâu ăn, bóc ngắn cắn dài…

HĐ2. HDHS tổng kết:

H: Cảm nhận của em về nội dung văn bản, nghệ thuật của văn bản?

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

   + Ngôn ngữ báo chí, gắn với đời sống, cách nói trực tiếp, dễ hiểu, giản dị.

   + Sử dụng cách so sánh : người Nhật, người Hoa trong cùng một sự việc, hiện tượng xong lại có các thói quen và ứng xử - khác nhau.

   + Sử dụng thành ngữ, tục ngữ, ca dao cụ thể, sinh động.

2. Nội dung: Phát huy những điểm mạnh, hạn chế, khắc phục những điểm yếu , hình thành những thói quen tốt ngay từ những việc nhỏ.

- Gọi học sinh đọc ghi nhớ.

H: Em nhận nhất bản thân mình có những điểm mạnh và diểm yếu nào trong những điều tác giả đã nêu và cả những điều tác giả chưa nói tới? Nêu phương hướng khắc phục những điểm yếu?

(HS tự nhận xét)

* Ghi nhớ: SGK (Trang 30)