Giáo án bài Tri thức ngữ văn trang 62 - Kết nối tri thức

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

SẢN PHẨM CẦN ĐẠT

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về lập luận trong văn bản nghị luận.

- HS trả lời

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về các thao tác được sử dụng trong văn bản nghị luận.

- HS trả lời

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu lỗi logic của câu.

- HS trả lời

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu lỗi câu mơ hồ.

- HS trả lời

1. Lập luận trong văn bản nghị luận

- Lập luận là sử dụng lí lë và bằng chứng để thuyết phục nguời đọc về một vấn để. Giá trị của vẫn bản nghị luận được quyết định bởi ý nghĩa của vấn để đặt ra (luận đề) và nghệ thuật lập luận (cách dùng lí lẽ và bằng chứng) của nguời viết.

2. Các thao tác được sử dụng trong vẫn bản nghị luận

- Văn bản nghị luận thường dùng các thao tác như chứng minh, bình luận, bác bỏ để phục vụ trực tiếp cho mục đích thuyết phục. Chứng minh là dùng lí lẽ và bằng chứng giúp người đọc thấy rằng ý kiến được nêu là hoàn toàn có cơ sở, đáng tin cậy. Tuỳ đề tài cụ thể, người viết chọn bằng chúng từ thực tế cuộc sống hoặc từ tài liệu khoa học, báo chí, tác phẩm văn học, nghệ thuật,... Bình luận là đánh giá về sự đúng - sai, hay - dở, tốt – xấu, tích cực - tiêu cực của một quan điểm, ý kiến, sự việc, hành động,.. nhằm thể hiện rõ chủ kiến của nguời viết. Bác bỏ là chỉ ra sự sai lầm, phiến diện hoặc thiếu chính xác của một quan điểm, ý kiến, từ đó củng cố điều được người viết xem là lẽ phải, chân lí.

- Bên cạnh đó, vẫn bản nghị luận cũng có thể dùng những thao tác như giải thích, phân tích, so sánh giúp làm rõ các khía cạnh của vấn để nghị luận.

- Giải thích là cắt nghĩa về đối tượng (sự vật, hiện tượng, khái niệm,…) một cách chi tiết, tỉ mỉ, tạo điều kiện cho nguời đọc hiểu rõ vấn để được bàn luận trong văn bản. Phân tích là chia tách đối tượng thành nhiều bộ phận, giúp người đọc nhìn thấy rõ hơn các yếu tố và mối quan hệ giữa các yếu tố tạo nên nó. So sánh là đặt đối tượng này bên cạnh đối tượng khác để nhận ra điểm tương đồng và khác biệt giữa chúng, qua đó, làm nổi bật nét đặc thù của đối tượng được bàn luận.

- Trong bài văn nghị luận, các thao tác trên đây thường được phối hợp với nhau một cách linh hoạt nhằm đạt hiệu quả thuyết phục cao nhất.

3. Lỗi logic của câu

- Câu mắc lỗi logic là câu có sự mâu thuẫn trong nội dung biểu đạt hoặc vênh lệch giữa các vế câu xét trên phương diện hình thức. Ví dụ: Hội chợ quốc tế lần này có sự tham gia của các công ti đến từ Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Xin-ga-po (Singapore) và nhiều nước châu Âu khác. Câu này đã vô tình mặc định rằng: Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Xin-ga-po là những nước châu Âu. Điểu này khiến cho câu hỏng về logic.

4. Lỗi câu mơ hồ

- Câu mơ hồ là câu khiến nguời đọc có thể hiểu theo những cách khác nhau. Ví dụ: Tôi đồng ý với những đánh giá về truyện ngắn của ông ấy. Khó xác định câu này muốn để cập những ý kiến của ông ấy đánh giá về truyện ngắn hay có những ý kiến của người khác đánh giá về truyện ngắn do ông ấy sáng tác.