Công nghệ 12 Bài 26: Động cơ không đồng bộ ba pha

I - KHÁI NIỆM VÀ CÔNG DỤNG

Động cơ xoay chiều ba pha có tốc độ quay của roto (n) nhỏ hơn tốc độ quay (n1) của từ trường dòng điện cấp cho động cơ được gọi là động cơ không đồng bộ ba pha.

Động cơ không đồng bộ ba pha là động cơ điện ba pha có tốc độ quay của rô to (n) nhỏ hơn tốc độ quay của từ trường quay (n1)

Được sử dụng rộng rải trong các lĩnh vực: Công nghiệp, nông nghiệp, đời sống...( Động cơ rô to lồng sóc)

II - CẤU TẠO

Cấu tạo của động cơ không đồng bộ ba pha, gồm hai bộ phận chính là stato và rôto, ngoài ra còn có vỏ máy, nắp máy,…

1. Stato (phần tĩnh)

Gồm lõi thép và dây quấn

a) Lõi thép: gồm các lá thép kĩ thuật điện ghép lại thành hình trụ, mặt trong có rãnh đặt dây quấn.

b) Dây quấn: là dây đồng được phủ sơn cách điện, gồm ba pha dây quấn AX, BY, CZ đặt trong các rãnh stato theo một quy luật nhất định. Sáu đầu dây của ba pha dây quấn được nối ra ngoài hộp đấu dây (đặt ở vỏ của động cơ) để nhận diện.

2. Rôto (phần quay)

Gồm lõi thép, dây quấn; ngoài ra còn trục quay…

a) Lõi thép: làm bằng các lá thép kĩ thuật điện, mặt ngoài xẻ rãnh, ở giữa có lỗ để lắp trục, ghép lại thành hình trụ.

b) Dây quấn: có hai kiểu

   - Dây quấn kiểu roto lồng sóc.

   - Dây quấn kiểu roto dây quấn.

III - NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC

Khi cho dòng 3 pha vào ba dây quấn stato của động cơ, trong Stato sẽ có từ trường quay. Từ trường quay quét qua các dây quấn của roto, làm xuất hiện các sức điện động và dòng điện cảm ứng. Lực tương tác điện từ giữa từ trường quay và các dòng điện cảm ứng tạo ra momen quay tác động lên rôto, kéo roto quay theo chiều quay của từ trường với tốc độ n < n1.

Tốc độ quay từ trường tính theo công thức:

Trong đó :

   - f là tần số dòng điện (Hz)

   - p là số đôi cực từ

Từ trường quay này quét qua các dây quấn của rôto, làm xuất hiện các sức điện động và dòng điện cảm ứng.

Sự chênh lêch tốc độ giữa từ trường quay và tốc độ rôto goi là tốc độ trượt:

IV - CÁCH ĐẤU DÂY

Cách đấu dây quấn ba pha của stato được đưa ra hộp đấu dây đặt ở vỏ động cơ.

Tùy thuộc vào điện áp và cấu tạo của động cơ để chọn cách đấu dây cho phù hợp.

Để đổi chiều quay động cơ, thì đảo 2 pha bất kì cho nhau .