Axit nitơric và muối nitrate

Trang trước
Trang sau  

Chuyên đề Nitơ - Photpho

A. nitric acid

I. Cấu tạo phân tử:

- CTPT: HNO3

CTCT: Chuyên đề Hóa học lớp 11

II. Tính chất vật lý

- Là chất lỏng không màu, D = 1.53g/cm3

- nitric acid không bền, khi có ánh sang phân hủy một phần

4HNO3 → 4NO2 + O2 + 2H2O

- nitric acid tan vô hạn trong nước.

III. Tính chất hóa học

1. Tính axit: Là một trong số các axit mạnh nhất, trong dung dịch:

HNO3 → H+ + NO3-

- Dung dịch axit HNO3 có đầy đủ tính chất của môt dung dịch axit : làm đỏ quỳ tím , tác dụng với basic oxide, bazơ, muối của axit yếu hơn.

2. Tính oxi hóa:

Kim loại hay phi kim khi gặp axit HNO3 đều bị oxi hóa về trạng thái oxi hóa cao nhất.

a) Với kim loại:

HNO3 oxi hầu hết các kim loại( trừ vàng (Au) và platin(Pt) )

Vd:Cu + 4HNO3(đ) → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O.

3Cu + 8HNO3(l)→ 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O.

+ Fe, Al, Cr bị thụ động hóa trong dung HNO3 đặc nguội.

b) Với phi kim:

Khi đun nóng HNO3 đặc có thể tác dụng với phi :C, P, S...(trừ N2 và halogen)

S + 6HNO3(đ) → H2SO4 + 6NO2 + 2H2O

c) Với hợp chất:

- H2S, Hl, SO2, FeO, muối sắt (II)... có thể tác dụng với HNO3 nguyên tố bị oxi hoá trong hợp chất chuyển lên mức oxi hoá cao hơn. Ví dụ như :

3FeO + 10HNO3(d) → 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O

3H2S + 2HNO3(d) → 3S + 2NO + 4H2O

- Nhiều hợp chất hữu cơ như giấy, vải, dầu thông... bốc cháy khi tiếp xúc với HNO3 đặc.

V. Điều chế

1-Trong phòng thí nghiệm

NaNO3 (r) + H2SO4 (đ) to→ HNO3 + NaHSO4

Điện phân các muối nitrate của kim loại đứng sau H+ của nước ( sau Al)

M(NO3)x +x/2 H2O đp→ M + x/4 O2 + xHNO3

2- Trong công nghiệp: NH3 → NO → NO2 → HNO3

B. MUỐI nitrate

I. Tính chất vật lý: Dễ tan trong nước , là chất điện li mạnh trong dung dịch phân ly hoàn toàn thành các ion.

Ca(NO3)2 → Ca2+ + 2NO3-

- Ion NO3- không có

II. Tính chất hóa học:

Các muối nitrate của kim loại kiền và kiềm thổ có môi trường trung tính, muối của kim loại khác có môi trường axit (pH < 7)

1 . Nhiệt phân muối nitrate

a) Muối nitrate của các kim loaị hoạt động (trước Mg):

nitrate → nitrite + O2

vd: 2KNO3 to→ 2KNO2 + O2

b) Muối nitrate của kim loại từ Mg → Cu:

nitrate → Oxit kim loại + NO2 + O2

vd: 2Cu(NO3)2 to→ 2CuO + 4NO2 + O2

c) Muối của những kim lạo kém hoạt (sau Cu ) :

nitrate → kim loại + NO2 + O2

vd: 2AgNO3 to→ 2Ag + 2NO2 + O2

2. Ion NO3- trong H+ (axit)

NO3- + 4H+ + 3e → NO + 2H2O

Ví dụ: 3Cu + 2NO3- + 8H+ → 3Cu2+ + 2NO↑ + 4H2O

3Fe2+ + NO3- + 4H+ → 3Fe3+ + NO↑ + 2H2O

3. Ion NO3- trong OH-(kiềm) : OXH được các kim loại lưỡng tính:

8Al + 3NO3- + 5OH- + 2H2O → 8AlO2- + 3NH3↑

4. Nhận biết ion nitrate (NO3-)

Trong môi trường axit , ion NO3- thể hiện tính oxi hóa giống như HNO3. Do đó thuốc thử dùng để nhận biết ion NO3- là hỗn hợp vụn đồng và dung dịch H2SO4 loãng, đun nóng.

Hiện tượng : dung dịch có màu xanh, khí không màu hóa nâu đỏ trong không khí.

3Cu + 8H+ + 2NO3- → 3Cu2+ + 2 NO↑ + 4H2O

2NO + O2 ( không khí) → 2NO2 ( màu nâu đỏ)

Xem thêm Chuyên đề Hóa học 11 hay khác:

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 11 hay khác:

Trang trước
Trang sau  
chuyen-de-nito-photpho.jsp
Giải bài tập lớp 11 sách mới các môn học