60 bài tập trắc nghiệm Viết phương trình mặt cầu chọn lọc, có đáp án (phần 1)



Với 60 bài tập trắc nghiệm Viết phương trình mặt cầu (phần 1) có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập trắc nghiệm Viết phương trình mặt cầu (phần 1).

Bài giảng: Cách viết phương trình mặt cầu - dạng bài cơ bản - Cô Nguyễn Phương Anh (Giáo viên VietJack)

Bài 1: Cho đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảivà điểm A(5;4; - 2). Phương trình mặt cầu đi qua điểm A và có tâm là giao điểm của d với mặt phẳng (Oxy) là:

   A. ( S): (x + 1)2 + (y + 1)2 + z2= 65.

   B. ( S): ( x + 1)2 + ( y - 1)2 + z2= 9.

   C. ( S): (x - 1)2 + (y + 2)2 + z2 = 64.

   D. ( S): (x + 1)2 + ( y - 1)2 + (z + 2)2= 65.

Lời giải:

Đáp án : A

Giải thích :

Phương trình tham số của đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Gọi I là tâm của mặt cầu. Do I thuộc d nên I(t;1+2t; -1-t)

Mặt khác do I thuộc mặt phẳng Oxy nên -1-t=0 ⇔ t= -1

Khi đó I (-1; -1; 0)

Mặt cầu đi qua điểm A nên R2 =IA2 =(5+1)2+ (4+1)2 +(-2+0)2=65

Vậy pt mặt cầu cần tìm là: (x+1)2 +(y+1)2 +z2 =65

Bài 2: Cho bốn điểm A(6;-2;3), B(0;1;6), C(2;0;-1), D(4;1;0). Khi đó mặt cầu ngoại tiếp tứ diện ABCD có phương trình là:

   A. x2 + y2 + z2 + 4x - 2y + 6z - 3 = 0.

   B. x2 + y2 + z2 - 4x + 2y - 6z - 3 = 0.

   C. x2 + y2 + z2 - 2x + y - 3z - 3 = 0.

   D. x2 + y2 + z2 + 2x - y + 3z - 3 = 0.

Lời giải:

Đáp án : B

Giải thích :

Gọi I (a; b; c) là tâm mặt cầu

Do mặt cầu ngoại tiếp tứ diện ABCD nên IA = IB = IC = ID

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Bán kính R = IA = √17

Vậy phương trình mặt cầu cần tìm là

(x-2)2 +(y+1)2 +(z-3)2 =17

⇔ x2 +y2 +z2 -4x +2y -6z -3 =0

Bài 3: Cho ba điểm A(2;0;1), B(1;0;0), C(1;1;1) và mặt phẳng (P): x + y + z - 2 = 0. Phương trình mặt cầu đi qua ba điểm A, B, C và có tâm thuộc mặt phẳng (P) là:

   A. x2 + y2 + z2 - 2x + 2y + 1 = 0.

   B. x2 + y2 + z2 - x - 2y + 1 = 0.

   C. x2 + y2 + z2 - 2x - 2z + 1 = 0.

   D. x2 + y2 + z2 - x + 2z + 1 = 0.

Lời giải:

Đáp án : C

Giải thích :

Gọi I (a; b; c) là tâm mặt cầu

Do mặt cầu đi qua 3 điểm A, B, C nên ta có IA = IB = IC

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảiCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Mặt khác do I thuộc mặt phẳng (P) nên a + b + c – 2 = 0 (2)

Từ (1) và (2) ta cóCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Bán kính mặt cầu: R=IA=1

Vậy pt mặt cầu là

(x-1)2 +y2 +(z-1)2 =1

⇔ x2 +y2 +z2 -2x -2z +1 =0

Bài 4: Phương trình mặt cầu tâm I(1;-2;3) và tiếp xúc với trục Oy là:

   A. (x - 1)2 + (y + 2)2 + (z - 3)2 = 10.

   B. (x - 1)2 + (y + 2)2 + (z - 3)2 = 16.

   C. (x - 1)2 + (y + 2)2 + (z - 3)2 = 8.

   D. (x - 1)2 + (y + 2)2 + (z - 3)2 = 9.

Lời giải:

Đáp án : A

Giải thích :

Chú ý:

Khoảng cách từ điểm I (a; b; c ) đến trục Ox là d= √(b2 +c2 )

Khoảng cách từ điểm I (a; b; c ) đến trục Oy là d= √(a2 +c2 )

Khoảng cách từ điểm I (a; b; c ) đến trục Oz là d= √(a2 +b2 )

Khoảng cách từ I (1; -2; 3) đến Oy là: d= √(12 +32) = √10

Mặt cầu tiếp xúc với Oy nên R = d= √10

Phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x-1)2 +(y+2)2 +(z-3)2 =10

Bài 5: Cho các điểm A(-2;4;1), B(2;0;3) và đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải. Gọi (S) là mặt cầu đi qua A, B và có tâm thuộc đường thẳng d. Bán kính mặt cầu (S) bằng:

   A. 2√3   B. √6

   C. 3   D. 3√3

Lời giải:

Đáp án : D

Giải thích :

Gọi I là tâm mặt cầu, do I thuộc d nên I(1+t;1+2t; -2+t)

Do mặt cầu đi qua A, B nên IA = IB

⇔ IA2 =IB2

⇔ (t+3)2 +(2t-3)2 +(t-3)2 =(t-1)2 +(2t+1)2 +(t-5)2

⇔ t=0

Khi đó I (1; 1; -2)

Bán kính mặt cầu R=IA= 3√3

Bài 6: Cho điểm A(1;-2;3) và đường thẳng d có phương trình Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảiPhương trình mặt cầu tâm A, tiếp xúc với d là:

   A. (x-1)2 + (y + 2)2 + (z-3)2 = √50.

   B. (x-1)2 + (y + 2)2 + (z-3)2 = 5.

   C. ( x-1)2 + (y + 2)2 + (z-3)2 = 50.

   D. (x + 1)2 + (y - 2)2 + (z + 3)2 = 50.

Lời giải:

Đáp án : C

Giải thích :

Đường thẳng d đi qua điểm M (-1; 2; -3) và có vecto chỉ phương

u=(2;1;-1)

AM=(-2;4; -6); [AM ; u ]=(2; -14; -10)

Do mặt cầu tiếp xúc với d nên khoảng cách từ A đến đường thẳng d bằng bán kính R của mặt cầu

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x-1)2 +(y+2)2 +(z-3)2 =50

Bài 7: Cho đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảivà mặt phẳng (P): 2x + y - 2z + 2 = 0 Phương trình mặt cầu (S) có tâm nằm trên đường thẳng d có bán kính nhỏ nhất tiếp xúc với (P) và đi qua điểm A(1;-1;1) là:

   A. (x - 1)2 + (y + 1)2 + z2 = 1.

   B. (x - 4)2 + y2 + (z - 1)2 = 1.

   C. (x + 2)2 + (y + 2)2 + (z + 1)2 = 1.

   D. (x - 3)2 + (y - 1)2 + (z - 1)2 = 1.

Lời giải:

Đáp án : A

Giải thích :

Phương trình tham số của đường thẳng d là: Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Gọi I là tâm mặt cầu, do I thuộc đường thẳng d nên I(1+3t; -1+t;t)

Khoảng cách từ điểm I đến mặt phẳng (P) là:

d(I;(P))Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

IA2 =(1+3t-1)2 +(-1+t+1)2 +(t-1)2=11t2 -2t +1

Do mặt cầu tiếp xúc với (P) và đi qua A nên d(I;(P))=IA

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

⇔ (5t+3)2 =11t2 -2t +1

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Với t = 0, ta có I (1; -1; 0), R = IA = 1

Với t=24/37, ta có I(109/37; (-13)/37; 24/37); R =IA =5929/1369

Theo bài ra, cần viết phương trình mặt cầu có bán kính nhỏ nhất nên viết phương trình mặt cầu có tâm I (1; -1; 0), R = 1

(x-1)2 +(y+1)2 +z2 =1

Bài 8: Phương trình mặt cầu có tâm I(1;2;3) và tiếp xúc với mặt phẳng (Oxz) là:

   A. x2 + y2 + z2 + 2x + 4y + 6z - 10 = 0.

   B. x2 + y2 + z2 - 2x - 4y - 6z + 10 = 0.

   C. x2 + y2 + z2 - 2x - 4y + 6z + 10 = 0.

   D. x2 + y2 + z2 + 2x + 4y + 6z - 10 = 0.

Lời giải:

Đáp án : B

Giải thích :

Phương trình mặt phẳng (Oxz) là: y = 0

Khoảng cách từ điểm I đến mặt phẳng (Oxz) là: d = 2

Phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x-1)2 +(y-2)2 +(z-3)2 =4

⇔ x2 +y2 +z2 -2x -4y -6z +10=0

Bài 9: Cho 4 điềm A(3;-2;-2), B(3;2;0), C(0;2;1), D(-1;1;2). Mặt cầu tâm A và tiếp xúc với mặt phẳng (BCD) có phương trình là:

   A. (x - 3)2 + (y + 2)2 + (z + 2)2 = √14.

   B. (x + 3)2 + (y - 2)2 + (z - 2)2 = 14.

   C. (x + 3)2 + (y - 2)2 + (z - 2)2 = √14.

   D. (x - 3)2 + (y + 2)2 + (z + 2)2 = 14.

Lời giải:

Đáp án : D

Giải thích :

BC=(-3;0;1); BD=(-4; -1;2)

⇒ [BC , BD ]=(1;2;3)

⇒ Vecto pháp tuyến của mặt phẳng (BCD) là: n =(1;2;3)

Phương trình mặt phẳng (BCD) có VPPT n=(1;2;3) và đi qua điểm B(3; 2; 0) là: x -3 +2(y-2) +3z =0

⇔ x +2y +3z -7 =0

Khoảng cách từ A đến mặt phẳng (BCD) là:

d(A;(BCD))Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải= √14

Khi đó, phương trình mặt cầu tâm A và tiếp xúc với (BCD) là:

(x-3)2 +(y+2)2 +(z+2)2=14

Bài 10: Cho mặt phẳng (P): 2x + 3y + z - 2 = 0. Mặt cầu (S) có tâm I thuộc trục Oz, bán kính bằng 2/(√14) và tiếp xúc mặt phẳng (P) có phương trình:

   A. x2 + y2 + (z - 3)2 = 2/7 hoặc x2 + y2 + (z - 4)2 = 2/7.

   B. x2 + y2 + (z - 1)2 = 2/7 hoặc x2 + y2 + (z + 2)2 = 2/7.

   C. x2 + y2 + z2 = 2/7 hoặc x2 + y2 + (z - 4)2 = 2/7.

   D. x2 + y2 + z2 = 2/7 hoặc x2 + y2 + (z - 1)2 = 2/7.

Lời giải:

Đáp án : C

Giải thích :

Tâm I thuộc trục Oz nên I (0; 0; c)

Do mặt cầu tiếp xúc với mặt phẳng (P) nên khoảng cách từ I đến mặt phẳng (P) bằng bán kính mặt cầu

⇒ R=2/√(14)Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

⇒ |c-2|=2Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Vậy I (0; 0; 0) hoặc I (0; 0; 4)

Vậy phương trình mặt cầu cần tìm là

x2 +y2 +z2 =2/7

x2 +y2 +(z-4)2 =2/7

Bài 11: Cho đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảivà điểm I(4;1;6). Đường thẳng d cắt mặt cầu (S) tâm I tại hai điểm A, B sao cho AB=6. Phương trình của mặt cầu (S) là:

   A. (x - 4)2 + (y - 1)2 + (z - 6)2 = 18.

   B. (x - 4)2 + (y - 1)2 + (z - 6)2 = 12.

   C. (x - 4)2 + (y - 1)2 + (z - 6)2 = 16.

   D. (x - 4)2 + (y - 1)2 + (z - 6)2 = 9.

Lời giải:

Đáp án : A

Giải thích :

Đường thẳng d đi qua điểm M (-5; 7; 0) và có vecto chỉ phương u =(2; -2;1)

IM =(-9;6; -6) ⇒ [ IM ; u ]=(-6; -3;6)

Khoảng cách từ I đến đường thẳng d là :

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Gọi R là bán kính của mặt cầu

⇒ R2 =d2 +(AB2)/4=18

Vậy phương trình mặt cầu cần tìm là

(x-4)2 +(y-1)2 +(z-6)2 =18

Bài 12: Cho hai mặt phẳng (P), (Q) có phương trình (P): x - 2y + z - 1 = 0 và (Q): 2x + y - z + 3 = 0. Mặt cầu có tâm nằm trên mặt phẳng (P) và tiếp xúc với mặt phẳng (Q) tại điểm M, biết rằng M thuộc mặt phẳng (Oxy) và có hoành độ XM=1, có phương trình là:

   A. (x + 19)2 + (y + 15)2 + (z - 10)2 = 600.

   B. (x - 21)2 + (y - 5)2 + (z + 10)2 = 600.

   C. (x - 21)2 + (y - 5)2 + (z + 10)2 = 100.

   D. (x + 21)2 + (y + 5)2 + (z - 10)2 = 600.

Lời giải:

Đáp án : B

Giải thích :

Điểm M thuộc mặt phẳng Oxy và có hoành độ xM =1 nên M (1; y0; 0)

Mặt khác M thuộc mặt phẳng Q nên 2. 1 + y0 + 3 = 0 ⇒ y0= -5

⇒ M (1; -5;0)

Gọi I (a; b; c) là tâm mặt cầu

IM=(1-a; -5-b; -c)

Mặt phẳng (Q) có vecto pháp tuyến n=(2;1;-1)

Do mặt cầu tiếp xúc với (Q) tại điểm M nên IM vuông góc với mặt phẳng (Q)

IM=k n

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Mặt khác I thuộc mặt phẳng (P) nên tọa độ của I thỏa mãn phương trình mặt phẳng (P)

⇒ a -2b +c -1 =0

⇔ 1 -2k +2(5+k) +k -1 =0

⇔ k =-10

Với k =-10 thì I (21; 5; -10)

Bán kính của mặt cầu là:

R =|IM |=|k n |

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Vậy phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x-21)2 +(y-5)2 +(z+10)2 =600

Bài 13: Cho hai điểm A(1;-2;3), B(-1;0;1) và mặt phẳng (P): x + y + z + 4 = 0. Phương trình mặt cầu (S) có bán kính bằng AB/6 có tâm thuộc đường thẳng AB và (S) tiếp xúc với mặt phẳng (P) là:

   A. (x + 4)2 + (y - 3)2 + (z + 2)2 = 1/3 hoặc (x + 6)2 + (y - 5)2 + (z + 4)2 = 1/3.

   B. (x - 4)2 + (y + 3)2 + (z - 2)2 = 1/3 hoặc (x - 6)2 + (y + 5)2 + (z - 4)2 = 1/3.

   C. (x + 4)2 + (y - 3)2 + (z + 2)2 = 1/3.

   D. (x - 4)2 + (y + 3)2 + (z - 2)2 = 1/3.

Lời giải:

Đáp án : C

Giải thích :

AB=(-2;2;-2) ⇒ AB=|AB |= 2√3

Gọi R là bán kính của mặt cầu (S). Theo giả thiết ta có:

R =AB/6 = √3/3

Đường thẳng AB đi qua A (1; -2; 3) và có một vecto chỉ phương

AB=(-2;2;-2) có phương trình là: Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Tâm I thuộc đường thẳng AB nên I(1-2t; -2+2t; 3-2t)

Khoảng cách từ tâm I đến mặt phẳng (P) là:

d(I; (P))Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Do mặt cầu tiếp xúc với (P) nên d(I;(P)) =R

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

⇔ |-2t+6|=1Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Với t=5/2 thì I ( -4; 3; -2)

Với t=7/2 thì I ( -6; 5; -4)

Vậy có 2 phương trình mặt cầu thỏa mãn là :

(x+4)2 +(y-3)2 +(z+2)2 =1/3

(x+6)2 +(y-5)2 +(z+4)2=1/3

Bài 14: Cho đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảivà hai mặt phẳng (P1): x, + 2y + 2z - 2 = 0; (P2): 2x + y + 2z - 1 = 0. Mặt cầu có tâm I nằm trên d và tiếp xúc với 2 mặt phẳng (P1), (P2) có phương trình:

   A. (S): (x + 1)2 + (y + 2)2 + (z + 3)2 = 9.

   B. (S): (x + 1)2 + (y + 2)2 + (z + 3)2 = 9 hoặc

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

   C. (S): (x - 1)2 + (y - 2)2 + (z - 3)2 = 9.

   D. (S): (x - 1)2 + (y - 2)2 + (z - 3)2 = 9 hoặc

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Lời giải:

Đáp án : D

Giải thích :

Do I nằm trên d nên I (1 + 2t; 2 + t; 3 + 2t)

d(I;(P))Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

d(I;(Q))Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Do mặt cầu (S) tiếp xúc với 2 mặt phẳng (P) và (Q) nên

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

⇔ |8t+9| =|9t+9|

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảiCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Với t=0 thì I(1;2;3); R=3

Với t= -18/17 thì I(-19/17; 16/17; 15/17); R= 3/17

Vậy có 2 phương trình mặt cầu thỏa mãn đề bài là:

(x-1)2 +(y-2)2 +(z-3)2 =9

(x+19/17)2 +(y-16/17)2 +(z-15/17)2 =9/289

Bài 15: Cho điểm A(1;3;2), đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảivà mặt phẳng (P): 2x - 2y + z - 6 = 0. Phương trình mặt cầu (S) đi qua A, có tâm thuộc d đồng thời tiếp xúc với (P) là:

   A. (S): (x - 1)2 + (y - 3)2 + (z + 2)2 = 16 hoặc

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

   B. (S): (x + 1)2 + (y + 3)2 + (z - 2)2 = 16 hoặc

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

   C. (S): (x - 1)2 + (y - 3)2 + (z + 2)2 = 16.

   D. (S): (x - 1)2 + (y - 3)2 + (z + 2)2 = 4.

Lời giải:

Đáp án : A

Giải thích :

Phương trình đường thẳngCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Gọi I là tâm mặt cầu, do I thuộc d nên I (-1+2t; 4 – t; -2t)

Khoảng cách từ I đến mặt phẳng (P) là:

d(I;(P)Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

IACác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Do mặt cầu đi qua A và tiếp xúc với (P) nên d(I; (P)) =IA =R

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

⇔ 65t2 +110t -175 =0

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Khi đó, phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x-1)2 +(y-3)2 +(z+2)2 =16

(x +83/13)2 +(y -87/13)2 +(z -70/13)2 =13456/169

Bài 16: Cho mặt phẳng (P): x - 2y - 2z + 10 = 0 và hai đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảiCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải. Mặt cầu (S) có tâm thuộc Δ1, tiếp xúc với Δ2 và mặt phẳng (P), có phương trình:

   A. (x + 1)2 + (y - 1)2 + (z + 2)2 = 9 hoặc (x + 11/2)2 + (y + 7/2)2 + (z - 5/2)2 = 81/4.

   B. (x - 1)2 + (y + 1)2 + (z - 2)2 = 9 hoặc (x - 11/2)2 + (y - 7/2)2 + (z + 5/2)2 = 81/4.

   C. (x - 1)2 + (y + 1)2 + (z - 2)2 = 9.

   D. (x - 1)2 + (y + 1)2 + (z - 2)2 = 3.

Lời giải:

Đáp án : B

Giải thích :

Phương trình tham số của đường thẳng Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Do I thuộc đường thẳng Δ1 nên I ( 2+t; t; 1- t)

Đường thẳng Δ2 đi qua điểm M (2; 0; -3) và có vecto chỉ phương u =(1;1;4)

IM =(-t; -t;t-4) ⇒ [ IM , u ] =(4 -5t; 5t -4; 0)

Khoảng cách từ I đến Δ2 là:

d(I; Δ2 )Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Khoảng cách từ I đến mặt phẳng (P) là:

d(I;(P))Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Theo bài ra, mặt cầu tiếp xúc với Δ1 và mặt phẳng (P) nên:

d(I; Δ1 )= d(I;(P)) =R

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

⇔ |5t -4| =|t +10|

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảiCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Với t=7/2, I(11/2; 7/2; (-5)/2), R=9/2

Với t = - 1, I (1; -1; 2); R= 3

Vậy phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x -11/2)2 +(y -7/2)2 +(z +5/2)2 =81/4

(x -1)2 +(y +1)2 +(z -2)2 =9

Bài 17: Cho điểm A(2;5;1) và mặt phẳng (P): 6x + 3y - 2z + 24 = 0, H là hình chiếu vuông góc của A trên mặt phẳng (P). Phương trình mặt cầu (S) có diện tích 784π và tiếp xúc với mặt phẳng (P) tại H, sao cho điểm A nằm trong mặt cầu là:

   A. (x + 16)2 + (y + 4)2 + (z - 7)2 = 196.

   B. (x + 8)2 + (y + 8)2 + (z - 1)2 = 196.

   C. (x - 8)2 + (y - 8)2 + (z + 1)2 = 196.

   D. (x - 16)2 + (y - 4)2 + (z + 7)2 = 196.

Lời giải:

Đáp án : C

Giải thích :

Gọi H (a; b; c).

AH=(a -2; b -5; c -1)

Mặt phẳng (P) có vecto pháp tuyến n=(6;3;-2)

Do H là hình chiếu vuông góc của A trên mặt phẳng (P) nên AH vuông góc với mặt phẳng (P).

AH=k n

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảiCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Lại có H thuộc (P) nên 6a + 3b – 2c + 24 = 0

⇔ 6(6k+2) +3(3k+5) -2(-2k+1) +24 =0

⇔ k= -1

⇒ H(-4;2;3)

Gọi R là bán kính mặt cầu.

Mặt cầu (S) có diện tích là 784π

⇒ 4π R2=784π ⇒ R=14

Gọi I (m, n, p) là tâm mặt cầu

IH=(-4-m; 2-n; 3-p)

Do mặt cầu tiếp xúc với mặt phẳng (P) tại H nên ta cóCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giảiCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Xét (*): |t n |=R

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải ⇔ |t| =2 ⇔ t =±2

Với t = 2 ta có I (-16; -4; 7)

Khi đó:

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải= 21 > R

⇒ A nằm ngoài mặt cầu.

Với t = - 2 ta có I (8; 8; -1)

Khi đó:

IACác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải= 7

⇒ A nằm trong mặt cầu.

Vậy phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x-8)2 +(y-8)2 +(z+1)2 =196

Bài 18: Cho mặt phẳng (P): 2x + y - z + 5 = 0 và các điểm A(0;0;4), B(2;0;0). Phương trình mặt cầu đi qua O, A, B và tiếp xúc với mặt phẳng (P) là:

   A. (x - 1)2 + (y - 1)2 + (z - 2)2 = 6.

   B. (x + 1)2 + (y + 1)2 + (z + 2)2 = 6.

   C. (x - 1)2 + (y + 1)2 + (z - 2)2 = 6.

   D. (x - 1)2 + (y - 1)2 + (z + 2)2 = 6.

Lời giải:

Đáp án : A

Giải thích :

Gọi I (a; b; c) là tâm mặt cầu

Lại có mặt cầu đi qua O; A; B nên IO = IA = IB

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải⇒ I(1;b;2)

Khoảng cách từ I đến mặt phẳng (P) là:

d(I;(P))Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Do mặt cầu tiếp xúc với mặt phẳng (P) nên d(I;(P))=IO

⇔ (b+5)2/6 =5 +b2⇔ 5b2 -10b +5 =0 ⇔ b=1

Vậy I (1; 1; 2) và R = √6

Phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x-1)2 +(y-12 +(z-2)2 =6

Bài 19: Cho hai mặt phẳng (P): 2x + 3y - z + 2 = 0, (Q): 2x - y - z + 2 = 0. Phương trình mặt cầu (S) tiếp xúc với mặt phẳng (P) tại điểm A(1;-1;1) và có tâm thuộc mặt phẳng (Q) là:

   A. (S): (x - 3)2 + (y - 7)2 + (z + 3)2 = 56.

   B. (S): (x + 3)2 + (y + 7)2 + (z - 3)2 = 56.

   C. (S): (x + 3)2 + (y + 7)2 + (z - 3)2 = 14.

   D. (S): (x - 3)2 + (y - 7)2 + (z + 3)2 = 14.

Lời giải:

Đáp án : B

Giải thích :

Gọi I (a; b; c) là tâm của mặt cầu

IA=(1 -a; -1 -b; 1 -c)

Mặt phẳng (P) có vecto pháp tuyến n=(2;3; -1)

Do mặt cầu tiếp xúc với (P) tại điểm A nên IA vuông góc với mặt phẳng (P)

IA= k n

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Lại có I thuộc mặt phẳng (Q) nên ta có:

2a -b -c +2 =0

⇔ 2(1 -2k) +(1 +3k) -1 -k +2 =0

⇔ k=2

Với k = 2 thì I (-3; -7; 3)

Bán kính mặt cầu: R=|IA | =|k n |

Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải= 2√14

Vậy phương trình mặt cầu cần tìm là:

(x+3)2 +(y+7)2 +(z-3)2 =56

Bài 20: Cho điểm I(0;0;3) và đường thẳngCác dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải. Phương trình mặt cầu (S) có tâm I và cắt đường thẳng d tại hai điểm A, B sao cho tam giác IAB vuông là:

   A. x2 + y2 + (z - 3)2 = 4/3.

   B. x2 + y2 + (z - 3)2 = 3/2.

   C. x2 + y2 + (z - 3)2 = 2/3.

   D. x2 + y2 + (z - 3)2 = 8/3.

Lời giải:

Đáp án : D

Giải thích :

Đường thẳng d đi qua điểm M(-1; 0; 2) và có vecto chỉ phương u =(1;2;1)

IM =(-1;0; -1) ⇒ [IM ; u ]=(2;0;-2)

Khoảng cách từ I đến đường thẳng d là

d(I;d)Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải

Tam giác IAB có IA = IB = R, vuông cân tại I nên AB= R√2

Mặt khác ta có: IA. IB = d(I;d).AB

⇔ R2Các dạng bài tập Toán lớp 12 ôn thi THPT Quốc gia có lời giải ⇔ R=(2√6)/3

Phương trình mặt cầu cần tìm là

x2 +y2 +(z-3)2 =8/3

Bài giảng: Cách viết phương trình mặt cầu - dạng bài nâng cao - Cô Nguyễn Phương Anh (Giáo viên VietJack)


phuong-phap-toa-do-trong-khong-gian.jsp


Các loạt bài lớp 12 khác