Soạn bài Ôn tập phần văn

Câu 1 (trang 127 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):

Các văn bản đã được đọc – hiểu trong cả năm học:

Tên tác phẩm	Tác giả
Cổng trường mở ra	Lý Lan
Mẹ tôi	Edmondo Amixi
Cuộc chia tay của những con búp bê	Khánh Hoài
Những câu hát về tình cảm gia đình	Ca dao
Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người	Ca dao
Những câu hát than thân	Ca dao
Những câu hát châm biếm	Ca dao
Sông núi nước Nam	Lý Thường Kiệt
Phò giá về kinh Trần	Quang Khải
Thiên trường vãn vọng	Trần Nhân Tông

Bài ca Côn Sơn	Nguyễn Trãi
Sau phút chia ly	Đoàn Thị Điểm
Bánh trôi nước	Hồ Xuân Hương
Qua đèo Ngang	Bà huyện Thanh Quan
Bạn đến chơi nhà	Nguyễn Khuyến
Xa ngắm thác núi Lư	Lý Bạch
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh	Lý Bạch
Hồi hương ngẫu hứng	Hạ Tri Chương
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá	Đỗ Phủ
Cảnh khuya	Hồ Chí Minh
Rằm tháng Giêng	Hồ Chí Minh
Tiếng gà trưa	Xuân Quỳnh
Một thức quà của lúa non Cốm	Thạch Lam
Sài Gòn tôi yêu	Minh Hương
Mùa xuân của tôi	Vũ Bằng
Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất	Tục ngữ
Tục ngữ về con người và xã hội	Tục ngữ
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta	Hồ Chí Minh
Sự giàu đẹp của tiếng Việt	Đặng Thai Mai
Đức tính giản dị của Bác Hồ	Phạm Văn Đồng
Ý nghĩa văn chương	Hoài Thanh
Sống chết mặc bay	Phạm Duy Tốn
Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu	Nguyễn Ái Quốc
Ca Huế trên sông Hương	Hà Ánh Minh
Quan Âm Thị Kính	Chèo cổ

Câu 2 (trang 128 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2): Các định nghĩa :

- Ca dao, dân ca : những bài thơ, bài hát trữ tình dân gian do nhân dân sáng tác, biểu diễn, truyền miệng.

- Tục ngữ : câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh đúc kết từ kinh nghiệm của nhân dân.

- Thơ trữ tình : thơ chứa đựng cảm xúc người viết, thường có vần, nhịp, cô đọng.

- Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật : 4 câu, mỗi câu 7 tiếng. Kết cấu khai-thừa-chuyển-hợp. Nhịp 4/3 hoặc 2/2/3. Vần chân, liền, cách.

- Thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật : 4 câu, mỗi câu 5 tiếng. Nhịp 3/2 hoặc 2/3. Có thể gieo vần trắc.

- Thơ thất ngôn bát cú Đường luật : 8 câu, mỗi câu 7 tiếng. Cứ hai câu gộp lại tạo nên kết cấu đề-thực-luận-kết. Luật bằng trắc : nhất-tam-ngũ bất luận; nhị-tứ-lục phân minh. Câu 3-4, 5-6 phải đối nhau.

- Thơ lục bát : bắt nguồn từ ca dao, dân ca. Kết cấu từng cặp (6-8). Vần bằng, lưng, chân, liền. Luật bằng trắc : 2B-2T-6B-8B.

- Thơ song thất lục bát : kết hợp sáng tạo giữa thể thất ngôn Đường luật và thể lục bát, mỗi khổ 4 câu.

- Phép tương phản và phép tăng cấp trong nghệ thuật : Phép tương phản là sự đối lập các hình ảnh, chi tiết đối lập nhau nhằm nhấn mạnh đối tượng. Phép tăng cấp là lần lượt đưa thêm chi tiết, chi tiết sau phải cao hơn chi tiết trước, bộc lộ rõ hơn bản chất sự việc, đối tượng. Hai phép này thường đi kèm nhau.

Câu 3 (trang 128 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):

- Tình cảm thể hiện trong ca dao, dân ca : tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước.

- Thái độ thể hiện trong ca dao, dân ca : oán trách, phản kháng, phê phán, tố cáo.

Câu 4 (trang 128 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):

Các câu tục ngữ đã học thể hiện những kinh nghiệm về thiên nhiên, sản xuất, kinh nghiệm sống. Tôn vinh, đề cao giá trị tốt đẹp con người.

Câu 5 (trang 128 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):

Những giá trị lớn về tư tưởng, tình cảm thể hiện qua thơ trữ tình Việt Nam và Trung Quốc là :

- Lòng yêu nước và tự hào dân tộc, ý chí đánh giặc, tố cáo chiến tranh.

- Sự hòa hợp con người-thiên nhiên.

- Ca ngợi phẩm chất con người và tình cảm con người.

Câu 6 (trang 128 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2): Các văn bản văn xuôi (trừ văn nghị luận) :

STT	Nhan đề văn bản	Giá trị chính về nội dung	Giá trị chính về nghệ thuật
1	Cổng trường mở ra	Tình cảm mẹ và vai trò của nhà trường	Giọng biểu cảm, như nhật ký tâm tình nhỏ nhẹ, sâu lắng
2	Mẹ tôi	Tình yêu, sự hi sinh của người mẹ. Tình mẫu tử thiêng liêng	Dưới hình thức một bức thư
3	Cuộc chia tay của những con búp bê	Tình cảm gia đình là vô cùng quý báu	lối tự sự rành mạch
4	Một thứ quà của lúa non : Cốm	Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa của một thứ quà giản dị	văn tùy bút tinh tế, nhẹ nhàng
5	Sài Gòn tôi yêu	Nét đẹp Sài Gòn về thiên nhiên và con người	thể tùy bút tài hoa, khéo léo
6	Mùa xuân của tôi	Mùa xuân đặc trưng miền Bắc, Hà Nội nói riêng	có cảm xúc, cảm nhận tinh tế
7	Ca Huế trên sông Hương	Ca Huế – một vẻ đẹp của văn hóa	cách kể, tả đầy yêu mến, chân thực
8	Sống chết mặc bay	Lên án lũ quan vô trách nhiệm, tham lam, cũng chính là tố cáo xã hội phong kiến	nghệ thuật tương phản và tăng cấp
9	Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu	Vạch trần bộ mặt của bọn thực dân phản bội giai cấp; ca ngợi người cách mạng	giọng văn sắc sảo, hóm hỉnh, khắc họa nhân vật đặc sắc

Câu 7* (trang 129 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2): Sự giàu đẹp của tiếng Việt (có dẫn chứng) :

- Tiếng Việt phong phú về hệ thống nguyên âm (nguyên âm đơn : a, ă, â, e, ê, i, o, ô, ơ, u, ư, y; nguyên âm kép : ai, ay, ao, …), phụ âm (phụ âm đơn : b, c, d, đ, g, h, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, x; phụ âm kép : ch, nh, ng, ngh, … ), thanh điệu (sắc, huyền, hỏi, nặng, ngã, thanh).

- Giàu có về từ vựng, ngữ pháp : một nghĩa “ăn” mà có rất nhiều từ đồng nghĩa “ăn, xơi, chén, thưởng thức, đớp, hốc, …”

- Có lịch sử phát triển và khả năng thích ứng với thời đại : điều này thể hiện trong thực tế rằng đến nay tiếng Việt vẫn đang phát triển.

Câu 8* (trang 129 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):

Những điểm chính về ý nghĩa văn chương (có dẫn chứng):

- “Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài” : Văn chương hay và đẹp nhờ bắt nguồn từ tâm hồn.

- Văn chương miêu tả và sáng tạo ra cuộc sống : “Sống chết mặc bay” là sự kể, tả chân thực xã hội phong kiến.

- Gây những tình cảm ta chưa có, luyện những tình cảm ta sẵn có : đọc Đức tính giản dị của Bác Hồ ta hiểu hơn về Bác, cho ta thêm tình yêu, kính mến Bác.

Câu 9* (trang 129 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):

Việc học phần Tiếng Việt và Tập làm văn theo hướng tích hợp giúp bổ trợ cho phần Văn. Đồng thời còn liên kết lí thuyết với thực hành.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 cực ngắn, hay khác:

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 7 hay khác:

Lời giải bài tập lớp 7 sách mới:

Trang trước

Trang sau

Giải bài tập lớp 7 sách mới các môn học