Soạn bài Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy

Trang trước
Trang sau  

Soạn bài Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy

Tóm tắt

+ An Dương Vương nối tiếp sự nghiệp vua Hùng, dời đô về Kẻ Chủ.

+ Vua xây thành nhưng xây lại đổ. Sau nhờ Rùa Vàng giúp mới xây xong.

+ Rùa Vàng còn tặng cho nhà vua một cái móng để làm lẫy nỏ chống giặc.

+ Triệu Đã xâm lược Âu Lạc. Nhờ nỏ thần, An Dương Vương giữ được nước.

+ Triệu Đà cầu hôn Mị Châu cho Trọng Thủy. An Dương Vương vô tình gả con gái.

+ Trọng Thủy đánh cắp bí mật nỏ thần. Triệu Đà cử binh sang đánh Âu Lạc.

+ An Dương Vương thua trận, cùng con gái chạy khỏi Loa Thành.

+ Rùa Vàng kết tội Mị Châu là giặc. Nhà Vua chém giết con rồi đi xuống biển.

+ Trọng Thủy thương tiếc Mị Châu nhảy xuống giếng tự tử.

+ Máu Mị Châu thành ngọc trai, đem rửa nước giếng đó thì sáng hơn.

Bố cục

- Đoạn 1: Từ đầu đến “bèn xin hoà”: An Dương Vương được thần giúp xây thành, chế nỏ để bảo vệ đất nước.

- Đoạn 2: Tiếp đó đến “Dẫn vua xuống biển”: Cảnh mất nước nhà tan.

- Đoạn 3: Đoạn còn lại: Thái độ, tình cảm của nhân dân đối với An Dương Vương, Mị Châu và Trọng Thủy.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Các chi tiết liên quan đến nhân vật An Dương Vương:

   An Dương Vương xây thành nhưng thất bại => Rùa Vàng giúp xây thành và chế nỏ thần => vua đánh thắng Triệu Đà => chủ quan khi Triệu Đà đem quân đánh => thất bại nên phải bỏ trốn, sau khi nghe Rùa Vàng kết tội, vua chém đầu Mị Châu rồi theo Rùa Vàng xuống biển.

   An Dương Vương được thần linh giúp đỡ bởi nhà vua đã có ý thức đề cao cảnh giác, sớm lo việc xây thành đắp lũy và chuẩn bị vũ khí để chống ngoại xâm. Tưởng tượng ra sự giúp đỡ thần kì này, nhân dân ta đã tỏ lòng ca ngợi công lao của nhà vua và tự hào về việc xây thành, chế nỏ và chiến công chống giặc ngoại xâm của dân tộc.

   Sự mất cảnh giác của An Dương Vương được biểu hiện:

       1) Lần mất cảnh giác thứ nhất: vua không nghi ngờ gì đã đồng ý kết thông gia với Triệu Đà, mở đường cho con trai đối phương lọt vào làm nội gián

       2) Lần mất cảnh giác thứ hai: khi Triệu Đà kéo quân đến, An Dương Vương ỷ vào nỏ thần mà không đề phòng nên bại trận.

   Chi tiết Rùa Vàng, Mị Châu và việc vua chém đầu con gái theo lời kết án của Rùa Vàng được sáng tạo ra để nhân dân ta gửi gắm lòng kính trọng đối với vị vua anh hùng đồng thời phê phán thái độ mất cảnh giác của Mị Châu, là lời giải thích lí do mất nước nhằm xoa dịu nỗi đau mất nước.

Câu 2 (trang 43 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Đánh giá việc Mị Châu lén đưa cho Trọng Thủy xem nỏ thần:

       - Nhận xét về ý kiến thứ nhất: Nếu chấp nhận cách đánh giá này thì lỗi của Mị Châu rất lớn. Nàng là một người vì tình riêng mà không có trách nhiệm với quốc gia, không quan tâm tới vận mệnh dân tộc. Một công dân như thế thì đối với bất kì thời đại nào cũng không chấp nhận được

       - Nhận xét về ý kiến thứ hai: Cách đánh giá này xuất phát từ luân lí của chế độ phong kiến, người phụ nữ “xuất giá tòng phu” - khi lấy chồng, phải tuyệt đối nghe theo lời chồng.

   Cả hai cách nghĩ đều chưa thỏa đáng. Mị Châu là một nạn nhân đáng thương của một mưu đồ chính trị. Nàng nhẹ dạ, cả tin, ngây thơ và khờ dại. Vì tin tưởng chồng một cách trọn vẹn mà mắc sai lầm. Đối với quốc gia, nàng có tội lớn, không thể tha thứ được. Nhưng chi tiết lời nguyền của nàng trước khi chết được ứng nghiệm đã nói lên rằng: Người Việt Nam không ai chịu bán nước mà họ chỉ bị kẻ địch lợi dụng mà thôi. Do đó, Mị Châu cũng đáng được chúng ta cảm thông và nàng đáng thương nhiều hơn đáng trách.

Câu 3 (trang 43 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

   - Mị Châu bị trừng trị. Cách kết thúc này xuất phát từ truyền thống yêu nước và lòng thiết tha với độc lập tự do của người Việt ta.

   - Nhưng Mị Châu cũng chỉ là một nạn nhân đáng thương nên dân gian đã để lời nguyền của nàng trở thành hiện thực để thể hiện sự cảm thông, bao dung với nàng.

   → Câu chuyện của Mị Châu quả đúng là lời nhắn nhủ của tác giả dân gian đối với thế hệ trẻ muôn đời trong việc giải quyết mối quan hệ giữa tình nhà với nghĩa nước, giữa cái riêng với cái chung.

Câu 4 (trang 43 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

   Hình ảnh "ngọc trai - giếng nước" là một hình ảnh đẹp và giàu ý nghĩa.

      + Chi tiết máu của Mị Châu khi chết đi được loài trai ăn phải thì hóa thành ngọc trai đã chứng thực được tấm lòng trong sáng của nàng.

      + Việc Trọng Thủy gieo mình xuống giếng nước đã thể hiện sự hối hận của nhân vật khi đã phụ người vợ của mình.

      + Việc ngọc trai kia đem rửa trong nước giếng này lại càng sáng đẹp hơn còn nói lên rằng Trọng Thủy đã tìm được lời hóa giải trong tình cảm của Mị Châu ở thế giới bên kia. Nếu đứng ở bình diện này, ta càng thấy thương xót cho mối tình của Mị Châu – Trọng Thủy.

Câu 5 (trang 43 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

   "Cốt lõi lịch sử" của truyện là việc An Dương Vương xây thành Cổ Loa và sự thực về sự thất bại của Âu Lạc trước sự xâm lược của Triệu Đà. Dân gian đã thêm vào các yếu tố thần kì để “cốt lõi lịch sử” thêm sinh động và hấp dẫn hơn. Đầu tiên, ta thấy hình tượng của thần Kim Quy hiện lên giúp vua xây thành, chế nỏ, chuyện lời nguyền của Mị Châu với chi tiết “ngọc trai – giếng nước” và sau cùng là vua An Dương Vương theo Rùa Vàng về biển. Việc tạo ra các yếu tố thần kì này đã tái hiện một câu chuyện lịch sử dưới cái nhìn của dân gian thật khác lạ: người anh hùng An Dương Vương không chết mà chỉ bước sang một thế giới khác, nàng Mị Châu đã được rửa tội “bán nước”, còn tình cảm đẹp của Trọng Thủy – Mị Châu đến cuối cùng cũng có một cái kết viên mãn nhất.

Luyện tập

Câu 1 (trang 43 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

   Đánh giá về Trọng Thủy ở cả hai ý kiến a) và b) đều chưa được toàn diện và xác đáng.

   + Đối với đất nước Âu Lạc:

   Trọng Thủy lấy cắp lẫy nỏ thần để giup Triệu Đà xâm lược Âu Lạc thành công

   Trọng Thủy là người trực tiếp gây nên cái chết cho hai cha con An Dương Vương.

   ⇒ Về phương diện này, Trọng thủy là kẻ đáng trách, đáng lên án.

   + Đối với tình cảm vợ chồng với Mị Châu:

   Trọng Thủy tiếc thương tình cảm vợ chồng, biết được chiến tranh sắp diễn ra, cố gắng tìm cách để vợ chồng sau này được đoàn tụ.

   Trọng Thủy vì quá ân hận, thương tiếc, đau đớn cho Mị Châu mà nhảy xuống giếng tự vẫn.

   ⇒ Về phương diện này, Trọng thủy là kẻ si tình đáng thương.

Câu 2 (trang 43 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

   An Dương Vương đã tự tay giết chết người con gái duy nhất của mình nhưng lại được dân gian dựng đền và am thờ hai cha con ngay cạnh nhau. Cách xử lí như vậy nói lên truyền thống nhân đạo, bao dung và nhân hậu của nhân dân ta.

Câu 3 (trang 43 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

   Bài thơ “Tâm sự” rút trong tập thơ “Ra trận” của nhà thơ Tố Hữu:

   ... Tôi kể ngày xưa chuyện Mị Châu,

   Trái tim lầm lỡ để trên đầu.

   Nỏ thần vô ý trao tay giặc,

   Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu ...

Bài giảng: Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy - Cô Trương Khánh Linh (Giáo viên VietJack)

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 10 cực ngắn, hay khác:

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

Trang trước
Trang sau  
Giải bài tập lớp 10 sách mới các môn học