Lý thuyết Lịch Sử 8 Kết nối tri thức Bài 4: Đông nam á từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX

Trang trước Trang sau

Với tóm tắt lý thuyết Lịch Sử lớp 8 Bài 4: Đông nam á từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX sách Kết nối tri thức hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Lịch Sử 8.

1. Khái quát quá trình xâm nhập Đông Nam Á của thực dân phương Tây

a. Nguyên nhân thực dân phương Tây xâm lược Đông Nam Á

+ Từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX, nền sản xuất của các nước phương Tây phát triển nhanh, đặt ra nhu cầu ngày càng lớn về: nguyên liệu, nhân công, thị trường tiêu thụ,…

+ Đông Nam Á là khu vực có vị trí quan trọng cho giao thương trên biển; giàu hương liệu, nguyên liệu và nhân công,…

+ Mặt khác, từ nửa sau thế kỉ XVI, chế độ phong kiến ở nhiều nước Đông Nam Á đã bắt đầu bộc lộ dấu hiệu khủng hoảng.

=> Các nước Đông Nam Á sớm trở thành mục tiêu xâm lược của các nước phương Tây.

b. Quá trình thực dân phương Tây xâm nhập vào Đông Nam Á

- Ở In-đô-nê-xi-a:

+ Thế kỉ XVI, Bồ Đào Nha chiếm một số đảo ở phía đông. Sau đó, thực dân Hà Lan, Tây Ban Nha, Anh cũng xâm nhập vào In-đô-nê-xi-a.

+ Giữa thế kỉ XIX, Hà Lan hoàn thành việc xâm chiếm nước này

Lý thuyết Lịch Sử 8 Kết nối tri thức Bài 4: Đông nam á từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX

Quân lính Bồ Đào Nha xâm chiếm Vương quốc Ma-lắc-ca (tranh vẽ)

- Ở Mã Lai (Ma-lai-xi-a) và Miến Điện (Mi-an-ma): Từ nửa sau thế kỉ XVI, thực dân Anh, Hà Lan, Pháp tranh chấp ảnh hưởng tại Mã Lai và Miến Điện

- Ở Đông Dương (Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia):

+ Từ thế kỉ XVI, các nước thực dân Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Anh, Pháp tìm mọi cách tranh giành phạm vi ảnh hưởng tại ba nước Đông Dương

+ Cuối thế kỉ XIX, thực dân Pháp hoàn thành việc xâm chiếm các nước này.

Lý thuyết Lịch Sử 8 Kết nối tri thức Bài 4: Đông nam á từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX

Thực dân Pháp tấn công Đà Nẵng (1858) mở đầu cho quá trình xâm lược Việt Nam

- Ở Xiêm (Thái Lan):

+ Thế kỉ XVI, thương nhân châu Âu đã xâm nhập vào Xiêm.

+ Giữa thế kỉ XIX, sau khi hoàn thành xâm chiếm một phần Mã Lai và Miến Điện, thực dân Anh bắt đầu xâm nhập vào Xiêm.

+ Nhờ canh tân đất nước và chính sách ngoại giao khôn khéo, nên đến cuối thế kỉ XIX, Xiêm là quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á giữ được độc lập mặc dù chịu nhiều lệ thuộc về chính trị và kinh tế vào Anh và Pháp.

2. Tình hình Đông Nam Á dưới ách đô hộ của thực dân phương Tây

- Về chính trị:

+ Chính quyền và tầng lớp trên ở các nước đã đầu hàng, phụ thuộc hoặc làm tay sai cho thực dân.

+ Bộ máy ở trung ương và cấp tỉnh đều do các quan chức thực dân điều hành.

- Về kinh tế:

+ Thực dân phương Tây đẩy mạnh vơ vét, bóc lột người dân bản xứ, không chú trọng mở mang công nghiệp nặng, chủ yếu xây dựng những ngành công nghiệp chế biến, sản xuất hàng tiêu dùng.

+ Mở rộng hệ thống đường giao thông để phục vụ cho công cuộc khai thác kinh tế hoặc đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân.

+ Cướp đoạt ruộng đất đề lập đồn điền, ép chính quyền bản xứ nhượng quyền khai khẩn đất hoang,..

Lý thuyết Lịch Sử 8 Kết nối tri thức Bài 4: Đông nam á từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX

Thực dân phương Tây cướp đoạt ruộng đất của nhân dân thuộc địa (tranh minh họa)

- Về văn hoá:

+ Du nhập của văn hoá phương Tây làm xói mòn những giá trị văn hoá truyền thống ở các nước trong khu vực, gây ra sự xung đột văn hoá, tôn giáo ở nhiều nước (như ở Phi-líp-pin, In-đô-nê-xi-a).

+ Thực hiện chính sách nô dịch nhằm đồng hoá và ngu dân để dễ bề cai trị.

- Về xã hội: có sự phân hoá sâu sắc:

+ Một bộ phận quý tộc, lãnh chúa phong kiến giàu có, câu kết với thực dân bóc lột nông dân.

+ Giai cấp nông dân ngày càng bị bần cùng hoá, phải chịu mọi thứ thuế, lao dịch nặng nề. Nhiều người phải rời bỏ ruộng đất để bán sức lao động cho địa chủ hay tư bản nước ngoài.

+ Giai cấp tư sản dân tộc, giai cấp công nhân, tầng lớp tiểu tư sản trí thức hình thành và phát triển, bắt đầu tham gia vào cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Lý thuyết Lịch Sử 8 Kết nối tri thức Bài 4: Đông nam á từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX

3. Cuộc đấu tranh của nhân dân các nước Đông Nam Á chống thực dân phương Tây từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX

- Ở In-đô-nê-xi-a:

+ Sau khi bị thực dân Hà Lan đô hộ, nhiều cuộc khởi nghĩa tiêu biểu đã nổ ra như: khởi nghĩa Tơ-ru-nô Giê-giô (1675), khởi nghĩa Su-ra-pa-tit (1683 - 1719), khởi nghĩa Đi-pô-nê-gô-rô (1825 - 1830),...

+ Kết quả: các cuộc đấu tranh đều thất bại.

- Tại Phi-líp-pin:

+ Ngay khi thực dân Tây Ban Nha xâm nhập đã vấp phải sự chống trả quyết liệt của thổ dân đảo Mác-tan (1521) với thủ lĩnh là La-pu-la-pu.

+ Đến đầu thế kỉ XIX, phong trào đấu tranh đã có bước tiến rõ rệt, tiêu biểu là khởi nghĩa của Nô-va-lét (1823), khởi nghĩa Khơ-rút-xơ (1844).

Lý thuyết Lịch Sử 8 Kết nối tri thức Bài 4: Đông nam á từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX

Thổ dân đảo Mác-tan chống trả thực dân Tây Ban Nha (tranh minh họa)

- Ở Miến Điện: ngay từ cuộc xâm lược đầu tiên (1824 - 1826), quân Anh đã vấp phải sự kháng cự của quân đội Miến Điện do tướng Ban-đu-la chỉ huy. Đến năm 1825, Ban-du-la hi sinh, cuộc kháng chiến thất bại.

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Lịch Sử lớp 8 Kết nối tri thức hay khác:

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 8 hay khác:

Trang trước Trang sau
Giải bài tập lớp 8 Kết nối tri thức khác