Tổng hợp Sơ đồ tư duy môn Ngữ văn lớp 10 dễ nhớ, ngắn gọn

Trang trước Trang sau

Nhằm mục đích giúp học sinh dễ dàng hệ thống hóa được kiến thức, nội dung các tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 10, chúng tôi biên soạn bài viết Tổng hợp sơ đồ tư duy Ngữ văn lớp 10 dễ nhớ, hay nhất với đầy đủ các nội dung như tìm hiểu chung về tác phẩm, tác giả, bố cục, dàn ý phân tích, bài văn mẫu phân tích, .....

Sơ đồ tư duy bài Chiến thắng Mtao Mxây

Tìm hiểu bài Chiến thắng Mtao Mxây

I. TÁC PHẨM

1. Thể loại: Sử thi.

Là các tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn từ có vần, nhịp, xây dựng các hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng để kể về một hay nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại.

2. Vị trí đoạn trích:

Ở phần đầu sử thi “Đăm Săn”.

3. Tóm tắt đoạn trích:

- Bị Mtao Mxây lừa lúc vắng nhà, cướp phá buôn, cướp vợ Hơ Nhị.

- Đăm Săn tổ chức đánh trả Mtao Mxây.

- Đoạn trích kể về cuộc giao chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây. Đăm Săn chiến thắng, cứu được vợ và thu phục được dân làng của tù trưởng Mtao Mxây.

4. Bố cục

+ Phần 1 (Từ đầu đến … rồi vào làng): Cảnh trận đánh giữa hai tù trưởng và cuộc đối đáp giữa Đăm Săn với nô lệ.

+ Phần 2 (Còn lại): Cảnh ăn mừng sau chiến thắng và hình tượng Đăm Săn.

5. Giá trị nội dung

Vẻ đẹp của người anh hùng sử thi Đăm Săn: Trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn thịnh của cộng đồng.

6. Giá trị nghệ thuật

Nghệ thuật của sử thi anh hùng: Xây dựng thành công nhân vật, ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh, nhịp điệu; phép so sánh, phóng đại.

DÀN Ý PHÂN TÍCH

I. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” (giá trị nội dung, nghệ thuật).

II. Thân bài

1. Giới thiệu khái quát về đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây”

- Vị trí đoạn trích: Ở phần đầu sử thi“Đăm Săn”.

- Tóm tắt đoạn trích:

+ Bị Mtao Mxây lừa lúc vắng nhà, cướp phá buôn, cướp vợ Hơ Nhị.

+ Đăm Săn tổ chức đánh trả.

+ Đoạn trích kể về cuộc giao chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây. Đăm Săn chiến thắng, cứu được vợ và thu phục được dân làng của tù trưởng Mtao Mxây.

2. Hình ảnh Đăm Săn và Mtao Mxây trong cuộc chiến

a. Lúc khiêu chiến:

Đăm Săn

- Đứng tại chân cầu thang nhà kẻ thù khiêu chiến: Ta thách nhà ngươi…

- Xuống! Xuống!

- Ta sẽ lấy cái sàn hiên…bổ đôi…

- Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi…

Một tư thế đàng hoàng, tự tin, chủ động, một thái độ dứt khoát, quyết liệt.

MTao – Mxây

- Đứng tại nhà của mình: Ta không xuống đâu…

- Ngươi không được đâm ta…

- Ta sợ ngươi đâm ta…

- Dáng tần ngần do dự…

→ Một thái độ do dự, thiếu tự tin, nhát sợ trước Đăm Săn.

b. Lúc giao tranh:

Đăm Săn

Hiệp 1

- Khiêu khích, thách Mxây múa trước.

- Bình tĩnh, thản nhiên.

Hiệp 2

- Đăm Săn múa trước: múa khiên vừa khoẻ, vừa đẹp (vượt đồi tranh, đồi lồ ô, chạy vun vút qua phía đông, phía tây...)

- Nhai được miếng trầu của vợ → mạnh hơn.

Hiệp 3

- Đăm Săn múa, đuổi đánh, đâm trúng kẻ thù nhưng không thủng → cầu cứu thần linh.

Hiệp 4

- Được ông Trời mách kế.

- Đuổi theo.

- Giết chết kẻ thù.

Mtao Mxây

Hiệp 1

- Múa khiên như trò chơi, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô, tự xem mình là tướng quen đánh trăm trận, quen xéo nát đất đai thiên hạ (chủ quan, ngạo mạn).

Hiệp 2

- Hoảng hốt trốn chạy bước cao bước thấp (yếu sức).

- Chém trượt, chỉ trúng chão cột trâu.

- Cầu cứu Hơ Nhị.

Hiệp 3

- Chạy, vừa chạy vừa chống đỡ.

Hiệp 4

- Vùng chạy cùng đường, xin tha mạng.

- Bị giết.

* Hình tượng Đăm Săn: Mang vẻ đẹp dũng mãnh, kỳ vĩ, sức mạnh siêu phàm, tầm vóc thần linh - hội tụ sức mạnh cộng đồng. Đây cũng là ước mơ, khát vọng của cộng đồng có được người anh hùng chiến thắng mọi thế lực…

* Ngôn ngữ: Giàu hình ảnh, từ ngữ có ấn tượng mạnh,động từ mạnh, nhịp điệu vừa cân đối vừa hào hùng. Phép trùng điệp, trùng lặp trong tổ chức câu. Phép phóng đại, so sánh ở mức độ kỳ vĩ với sức mạnh của thiên nhiên, thần linh…

* Ý nghĩa của cuộc giao tranh và chiến thắng của Đăm Săn

- Kết quả:

+ Giải thoát cho vợ (không được chú tâm miêu tả).

+ Thu phục nô lệ, của cải, mở rộng đất đai.

- Ý nghĩa:

+ Trọng danh dự, bảo vệ hạnh phúc gia đình.

+ Mang lại sự phồn thịnh, lớn mạnh cho cộng đồng.

+ Khát vọng cuộc sống bình yên.

3. Cảnh ăn mừng chiến thắng và hình tượng Đăm Săn

a. Thái độ của cộng đồng đối với cuộc chiến và người anh hùng

- Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn và nô lệ: 3 lần hỏi, 3 lần đáp (một nhà, tất cả các nhà, mỗi nhà).

+ Các nô lệ tự nguyện đi theo, mang theo của cải.

+ Tuân phục tuyệt đối với cá nhân anh hùng.

Thể hiện sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng của cá nhân anh hùng và cộng đồng: Sau cuộc chiến, họ sống trong cùng một nhóm đông hơn, giàu mạnh hơn.
Lòng yêu mến, ngưỡng mộ người anh hùng, ý chí thống nhất của toàn thể cộng đồng - ý thức dân tộc.

- Dân làng Đăm Săn đối với chiến thắng của tù trưởng:

+ Lời nghệ nhân: bà con xem…(điệp khúc) - tự hào, kiêu hãnh.

+ Cảnh ăn mừng tưng bừng, tiệc tùng linh đình.

- Các tù trưởng khác cũng ngưỡng mộ, chúc mừng.

Niềm vui mừng, phấn khởi, tự hào, đấy là chiến thắng của chính họ. Ca ngợi tù trưởng anh hùng của mình.