Tiếng Việt 5 VNEN Bài 20A: Gương sáng người xưa

Trang trước Trang sau

(Trang 3 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 1. Quan sát tranh minh họa cho nội dung bài đọc Thái sư Trần Thủ Độ và trả lời câu hỏi:

Tiếng Việt 5 VNEN Bài 20A: Gương sáng người xưa | Soạn Tiếng Việt lớp 5 VNEN hay nhất

(Trang 16 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) Bức tranh vẽ cảnh gì?

(Trang 16 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) Em biết gì về Trần Thủ Độ?

Trả lời

-Bức tranh vẽ cảnh một người đang mang tiền bạc, quà cáp để đút lót chức câu dương nhưng bị Trần Thủ Độ đưa tay từ chối.

-Những điều em biết về Trần Thủ Độ: Thái sư Trần Thủ Độ sinh năm 1194 mất năm 1264. Ông là người có công lớn trong việc sáng lập ra nhà Trần và lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Nguyên xâm lược nước ta vào năm 1258. Ông còn là một tấm gương cư xử gương mẫu, nghiêm minh.

2-3-4: Đọc, giải nghĩa, luyện đọc (sgk)

(Trang 18 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 5. Thảo luận, trả lời câu hỏi:

(Trang 18 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 1. Khi có người muốn xin chức câu đương, Trần Thủ Độ đã làm gì?

(Trang 18 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 2. Vì sao ông Trần Thủ Độ lại thưởng vàng, lụa cho người quân hiệu?

(Trang 18 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 3. Khi biết có viên quan tâu tới vua rằng mình chuyên quyền, ông Trần Thủ Độ nói như thế nào?

(Trang 18 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 4. Những lời nói và việc làm của ông Trần Thủ Độ cho thấy ông là người như thế nào?

Trả lời

1. Khi có người muốn xin chức câu đương, Trần Thủ Độ đồng ý nhưng yêu cầu người đó chặt một ngón chân người đó để phân biệt với các câu đương khác. => Trần Thủ Độ quyết không vì tình riêng mà làm sai phép nước. Ông muốn răn đe những kẻ không làm theo phép nước.

2. Ông Trần Thủ Độ lại thưởng vàng, lụa cho người quân hiệu vì: người ấy ở chức thấp mà biết giữ phép nước.

3. Khi biết có viên quan tâu với vua rằng mình chuyên quyền thì Trần Thủ Độ nhận lỗi và xin vua ban thưởng cho viên quan dám nói thẳng. Cách ứng xử của Trần Thủ Độ rất thằng thắn và trung thực.

4. Qua những hành động và lời nói của Trần Thủ Độ cho thấy ông là người cư xử gương mẫu, nghiêm minh, chí công vô tư, không vì tình riêng mà làm trái phép nước.

(Trang 18 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 1. Dòng nào dưới đây nêu đúng nghĩa của từ công dân?

a. Người làm việc trong cơ quan nhà nước.

b. Người dân cùa một nước, có quyền lợi và nghĩa vụ đôi với đất nước.

c. Người lao động chân tay làm công ăn lương.

Trả lời

Đáp án b: Người dân của một nước, có quyền lợi và nghĩa vụ đối với đất nước.

(Trang 18 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 2. Xếp nhanh các theo từ chứa tiếng công dưới đây vào 3 nhóm:

a. Công có nghĩa là “của nhà nước, của chung”

b. Công có nghĩa là “không thiên vị”

c. Công có nghĩa là “thợ, khéo tay”

(công nhân, công bằng, công cộng, công dân, công nghiệp, công chúng, công lí, công tâm)

Trả lời

Sắp xếp các từ vào các nhóm như sau:

a. Công có nghĩa là “của nhà nước, của chung”: công dân, công chúng, công cộng.

b. Công có nghĩa là “không thiên vị”: công lí, công tâm, công bằng.

c. Công có nghĩa là “thợ, khéo tay”: công nhân, công nghiệp.

(Trang 19 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 3. Chọn ba từ dưới đây đồng nghĩa với từ công dân và viết vào vở: đồng bào, nhân dân, dân chúng, dân tộc, dân, nông dân, công chúng.

Trả lời

Ba từ đồng nghĩa với từ công dân là:

nhân dân

dân chúng

dân tộc

(Trang 19 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 4. Vì sao không thế thay từ công dân trong câu nói dưới đây của nhân vật Thành bằng các từ đồng nghĩa em đã tìm ở bài tập 3?

Làm thân nô lệ mà muốn xóa bỏ kiếp nô lệ thì sẽ thành công dân, còn yên phận nô lệ thì mải mãi là dầy tớ cho người ta...

(Theo HÀ VĂN CẦU - VŨ ĐÌNH PHONG)

Trong câu trên, từ "công dân" mang ý nghĩa là người dân của một nước độc lập, hòa bình. Bên cạnh đó từ "công dân" trái nghĩa với từ "nô lệ".

Trong các từ ở bài tập 3 (nhân dân, dân chúng, dân tộc) lại không trái nghĩa với "nô lệ" nên nếu thay vào thì câu không có nghĩa và ý diễn đạt của câu văn đúng với ý của người nói.

(Trang 19 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 5. Nghe thầy cô đọc và viết vào vở: 'Cánh cam lạc mẹ"

Trả lời

Cánh cam đi lạc mẹ

Gió xô vào vườn hoang

Giữa bao nhiêu gai góc

Lũ ve sầu kêu ran.


Bọ dừa dừng nấu cơm

Cào cào nhưng giã gạo

Xén tóc thôi cắt áo

Đều bảo nhau đi tìm.


Chiều nhạt nắng trắng sương

Trời rộng xanh như bể

Tiếng cánh cam gọi mẹ

Khản đặc trên lối mòn.


Khu vườn hoang lặng im

Bỗng râm ran khắp lối

Có điều ai cũng nói"

- Cánh cam về nhà thôi


(Trang 19 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 6. Chọn bài a hoặc b:

(Trang 19 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) a. Chọn r, d hoặc gi phù hợp với mỗi chỗ trống trong câu chuyện sau:

Giữa cơn hoạn nạn

Một chiếc thuyền (1) ....a đến (2)...ữa (3)....òng sông thì bị (4)....ò. Chỉ trong nháy mắt, thuyền đã ngập nước.

Hành khách nhốn nháo, hoảng hốt, ai nấy (5)....a sức tát nước, cứu thuyền. (6)...uy chỉ có một anh chàng vẫn thản nhiên, coi như không có chuyện gì xảy (7)....a. Một người khách thấy vậy, không (8)....ấu nổi tức (9)...ận bảo:

- Thuyền sắp chìm xuống đáy sông (10)...ồi, sao anh vẫn thản nhiên vậy?

Anh chàng nọ trả lời:

- Việc gì phải lo nhỉ? Thuyền này đâu có phải của tôi!

(TRUYỆN VUI DÂN GIAN)

(Trang 20 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) b. Chọn o hoặc ô (thêm dấu thanh thích hợp):

Cảnh rừng mùa đông

Cánh rừng mùa (1) đ...ng trơ trụi. Những thân cây khẳng khiu vươn nhánh cành (2) kh... xác trên nền trời xám xịt. Trong (3) h...c cây, mấy gia đình chim họa mi, chim (4) g... kiến ẩn náu. Con nào con nấy gầy xơ xác, (5) l... đầu ra nhìn trời bằng những cặp mắt ngơ ngác buồn. Bác gấu đen nằm co quắp (6) tr...ng hang. (7) H...i cuối thu, bác ta béo núng nính, lông mượt, da căng (8) tr...n như (9) m...t trái sim chín, vậy mà bây giờ teo tóp, lông lởm chởm trông thật tội nghiệp.

(Theo TRẦN HOÀI DƯƠNG)

Trả lời

Giữa cơn hoạn nạn

Một chiếc thuyền ra đến giữa dòng sông thì bị rò. Chỉ trong nháy mắt, thuyền đã ngập nước.

Hành khách nhốn nháo, hoảng hốt, ai nấy ra sức tát nước cứu thuyền. Duy chỉ có một anh chàng vẫn thản nhiên, coi như không có chuyện gì xảy ra. Một người khách thấy vậy, không giấu nổi tức giận, bảo:

- Thuyền sắp chìm xuống đáy sông rồi, sao anh vẫn thản nhiên vậy?

Anh chàng nọ trả lời:

- Việc gì phải lo nhỉ? Thuyền này đâu có phải của tôi!

Cánh rừng mùa đông

Cánh rừng mùa đông trơ trụi. Những thân cây khẳng khiu vươn nhánh cành khô xác trên nền trời xám xịt. Trong hốc cây, mấy gia đình chim họa mi, chim gõ kiến ẩn náu. Con nào con nấy gầy xơ xác, ló đầu ra nhìn trời bằng những cặp mắt ngơ ngác buồn. Bác gấu đen nằm co quắp trong hang. Hồi cuối mùa thu, bác ta to béo núng nính, lông mượt, da căng tròn như một trái sim chín, vậy mà bây giờ teo tóp, lông lởm chởm trông thật tội nghiệp.

(Trang 20 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) Kể cho người thân nghe câu chuyện về Thái sư Trần Thủ Độ. Trao đổi với người thân về ý nghĩa của câu chuyện?

Trả lời

Câu chuyện: Thái sư Trần Thủ Độ

Ý nghĩa của câu chuyện: Qua những hành động và lời nói của Trần Thủ Độ cho thấy ông là người nghiêm minh, thẳng thắn, trung thực, chí công vô tư, không nể tình riêng mà coi thường phép nước. Chính vì thế, ông được coi là người có vai trò quan trọng quyết định sự tồn vong của nước Đại Việt với mưu lược hơn người.

   

Xem thêm các bài Soạn Tiếng Việt 5 chương trình VNEN hay khác:

Xem thêm các bài Để học tốt môn Tiếng Việt 5 hay khác:

Các chủ đề khác nhiều người xem

Trang trước Trang sau
Các loạt bài lớp 5 khác