Từ dữ liệu tỉ lệ tốc độ phản ứng tương đối của các vị trí trong vòng benzene

Trang trước Trang sau

Bài 14.18 trang 65 Sách bài tập Hóa học 11: Từ dữ liệu tỉ lệ tốc độ phản ứng tương đối của các vị trí trong vòng benzene của một số hợp chất đã cho trên, hãy cho biết:

a) Nhóm thế nào làm tăng hoạt và giảm hoạt trong vòng benzene ở trên.

b) Nitro hoá toluene thu được hỗn hợp 3 sản phẩm là o-nitrotoluene,m-nitrotoluene và p-nitrotoluene với tỉ lệ phần trăm mỗi sản phẩm là bao nhiêu?

c) Câu hỏi tương tự khi nitro hoá tert-butylbenzene thu được hỗn hợp 3 sản phẩm ở các vị trí ortho, meta và para?

d) Vì sao sản phẩm thế ở vị trí ortho trong phản ứng nitro hoá tert-butylbenzene lại giảm hẳn so với trong phản ứng nitro hoá toluene?

e) Nhận xét tỉ lệ phần trăm sản phẩm thế meta trong các phản ứng nitro hoá toluene và tert-butylbenzene. Rút ra kết luận.

Lời giải:

a) Quan sát dữ kiện đề cho, ta thấy các nhóm thế alkyl làm tăng hoạt vòng benzene, các nhóm thế halogen và ester làm giảm hoạt vòng benzene.

b) Toluene có 2 vị trí ortho, 2 vị trí meta và 1 vị trí para nên:

- Phần trăm sản phẩm thế ortho là $\frac{2 \times 43 \times 100 %}{43 + 43 + 3 + 3 + 55} = 58, 5 %$ .

- Phần trăm sản phẩm thế meta là $\frac{2 \times 3 \times 100 %}{43 + 43 + 3 + 3 + 55} = 4, 08 %$ .

- Phần trăm sản phẩm thế para là $\frac{55 \times 100 %}{43 + 43 + 3 + 3 + 55} = 37, 41 %$ .

c) tert-butylbenzene có 2 vị trí ortho, 2 vị trí meta và 1 vị trí para nên:

- Phần trăm sản phẩm thế ortho là $\frac{2 \times 8 \times 100 %}{8 + 8 + 4 + 4 + 75} = 16, 16 %$ .

- Phần trăm sản phẩm thế meta là $\frac{2 \times 4 \times 100 %}{8 + 8 + 4 + 4 + 75} = 8, 08 %$ .

- Phần trăm sản phẩm thế para là $\frac{75 \times 100 %}{8 + 8 + 4 + 4 + 75} = 75, 76 %$ .

d) Nhóm tert-butyl có kích thước lớn làm cản trở sự tấn công tại các vị trí ortho nên phần trăm sản phẩm thế ortho vào tert-butylbenzene giảm so với toluene.

e) Tỉ lệ phần trăm sản phẩm thế meta trong các phản ứng nitro hoá toluene và tert-butylbenzene đều thấp, chứng tỏ các nhóm alkyl làm cho phản ứng có hướng thế ưu tiên vào các vị trí ortho và para hơn so với vào vị trí meta.

Lời giải SBT Hóa 11 Bài 14: Arene (Hydrocarbon thơm) hay khác:

Xem thêm các bài giải sách bài tập Hóa học lớp 11 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Trang trước Trang sau

Giải bài tập lớp 11 Chân trời sáng tạo khác