Giải VBT Ngữ Văn 6: Lượm (Tố Hữu)

Trang trước Trang sau

Câu 1 (trang 66 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 76 SGK: Bài thơ kể và tả về Lượm qua những sự việc nào, bằng lời của ai? Dựa vào trình tự lời kể ấy, em hãy tìm bố cục của bài thơ.

Trả lời:

- Trong bài thơ có những sự việc:

    + Nhà thơ từ Hà Nội về Huế và gặp Lượm, nghe Lượm kể chuyện đi liên lạc

    + Lượm nhận nhiệm vụ liên lạc và bị trúng đạn của kẻ thù, Lượm hi sinh

- Câu chuyện kể bằng lời của: tác giả (nhà thơ)

- Bài thơ gồm 3 đoạn:

    + Đoạn 1: từ đầu đến "Cháu đi xa dần"

Nội dung chính: Hình ảnh Lượm hồn nhiên, vui tươi trong lần đầu gặp mặt.

    + Đoạn 2: tiếp theo đến "Hồn bay giữa đồng"

Nội dung chính: Lượm hi sinh trong lần nhận nhiệm vụ liên lạc cuối cùng.

    + Đoạn 3: còn lại

Nội dung chính: Nỗi niềm tiếc thương của tác giả đối với chú bé Lượm.

Câu 2 (trang 66-67 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 76 SGK: Hình ảnh Lượm trong đoạn thơ từ khổ thứ hai đến khổ thứ năm đã được miêu tả như thế nào qua cái nhìn của người kể (trang phục, hình dáng, cử chỉ, lời nói)? Sự miêu tả đã làm nổi bật ở hình ảnh Lượm những nét gì đáng yêu đáng mến?

Các yếu tố nghệ thuật như từ láy, vần, nhịp, so sánh trong đoạn thơ đã có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện hình ảnh Lượm?

Trả lời:

Nội dung miêu tả Từ, cụm từ Thể hiện tính cách của Lượm
Trang phục cái xắc xinh xinh, ca lô đội lệch vẻ ngoài đáng yêu
Hình dáng loắt choắt, cái đầu nghênh nghênh, như con chim chích, má đỏ bồ quân vui tươi, hồn nhiên, nhanh nhẹn
Cử chỉ cái chân thoăn thoắt, mồm huýt sáo vang, cười híp mí vui tươi, hồn nhiên, nhanh nhẹn
Lời nói Cháu đi liên lạc, vui lắm chú à, ở đồn Mang Cá, thích hơn ở nhà, thôi chào đồng chí lạc quan, dũng cảm, yêu quê hương đất nước

- Những nét đáng yêu đáng mến ở Lượm là: vẻ ngoài nhỏ nhắn, đáng yêu nhưng vui tươi, hồn nhiên, lạc quan và dũng cảm.

- Tác dụng nghệ thuật của:

    + Từ láy trong đoạn thơ: khắc họa hình ảnh của Lượm một cách sống động

    + Vần trong đoạn thơ: khiến đoạn thơ trở nên dễ đi vào lòng người

    + Nhịp trong đoạn thơ: Tạo giọng điệu tươi vui, mới mẻ

    + So sánh trong đoạn thơ: tăng mức độ biểu cảm cho đoạn thơ

Câu 3 (trang 67-68 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 76 SGK: Nhà thơ đã hình dung, miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm như thế nào? Hình ảnh Lượm gợi cho em cảm xúc gì?

Trong đoạn thơ này có những câu thơ và khổ thơ được cấu tạo đặc biệt. Em hãy tìm những câu thơ và khổ thơ ấy, nêu tác dụng của nó trong việc biểu hiện cảm xúc của tác giả.

Trả lời:

Nội dung đoạn thơ Từ, cụm từ Giá trị miêu tả, thể hiện
Miêu tả nhân vật Lượm chú đồng chí nhỏ, bỏ thư vào bao, ca lô chú bé, nhấp nhô trên đồng, chú đồng chí nhỏ, một dòng máu tươi, cháu nằm trên lúa, tay nắm chặt bông khắc họa hình ảnh Lượm lúc hi sinh trên đường đi liên lạc vô cùng đẹp đẽ, cao cả mà cảm động
Thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả thôi rồi, Lượm ơi, Lượm ơi, còn không thể hiện cảm giác tiếc nuối khôn nguôi, đau lòng, xót xa của tác giả trước sự ra đi của Lượm

- Lượm là một cậu bé vô cùng dũng cảm. Hình ảnh Lượm hi sinh đã để lại trong lòng người đọc nhiều xót xa, cảm thương và nuối tiếc vô cùng.

Câu 4 (trang 68 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 76 SGK: Trong bài thơ, người kể chuyện đã gọi Lượm bằng nhiều từ xưng hô khác nhau. Em hãy tìm những từ ấy và phân tích tác dụng của sự thay đổi cách gọi này đối với việc biểu hiện thái độ, quan hệ tình cảm của tác giả đối với Lượm.

Trả lời:

Những từ xưng hô Thái độ quan hệ tình cảm của tác giả
cháu gần gũi
chú bé yêu mến, thân thiết
Lượm gần gũi, dạt dào yêu thương
chú đồng chí tôn trọng, trân trọng, thương tiếc

- Cách xưng hô của tác giả mang tính chất tăng cấp. Mỗi lần thay đổi cách xưng hô, tình cảm, cảm xúc lại càng dạt dào hơn. Sự thay đổi cách xưng hô ấy phù hợp với sự thay đổi cảm xúc trong tác giả.

Câu 5 (trang 69 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 76 SGK: "Lượm ơi, còn không?", câu thơ đặt ở gần cuối bài thơ như một câu hỏi đầy đau xót sau sự hi sinh của Lượm. Vì sao sau câu thơ ấy tác giả lặp lại hai khổ thơ ở đoạn đầu với hình ảnh Lượm hồn nhiên, vui tươi?

Trả lời:

- Hai khổ thơ cuối lặp lại nguyên văn hai khổ thơ đầu của bài thơ, có ý nghĩa:

Thể hiện nỗi niềm thương nhớ của tác giả với Lượm, đồng thời khẳng định hình ảnh Lượm hồn nhiên, vui tươi luôn sống mãi trong tâm trí những người ở lại.

Câu 6 (trang 69 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Trong bài thơ, tác giả đã kết hợp miêu tả với kể chuyện và biểu hiện cảm xúc. Hãy làm rõ nhận xét này

Trả lời:

- Trong bài thơ, tác giả đã kết hợp miêu tả với kể chuyện và biểu hiện cảm xúc. Tác giả khắc họa hình ảnh chú bé Lượm từ ngoại hình đến cử chỉ, lời nói. Cùng với đó, tác giả kể lại câu chuyện về Lượm từ lần đầu gặp mặt cho tới khi nhận được tin Lượm hi sinh. Từ câu chuyện ấy, tác giả thể hiện cảm xúc yêu mến, xót xa, trân trọng đối với chú bé liên lạc này.

Câu 7 (trang 69-70 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Tìm hiểu thể thơ bốn âm tiết trong phần Đọc thêm: Hãy chỉ ra tiếng nào là vần liền, tiếng nào là vần cách, chỉ ra nhịp của các dòng thơ.

Trả lời:

- Các tiếng vần liền là: các tiếng có cùng vân đứng cạnh nhau trong một dòng thơ hoặc đứng cuối hai câu thơ liền nhau.

- Các tiếng vần cách là: các tiếng cùng vần đứng cách nhau bởi một, hai tiếng khác trong một dòng thơ hoặc đứng cuối hai câu thơ không liền nhau.

- Các ví dụ trong phần Đọc thêm có nhịp:

    + Hai ví dụ đầu: nhịp 2/2

    + Hai ví dụ sau: nhịp 1/3

Các bài giải vở bài tập Ngữ Văn lớp 6 (VBT Ngữ Văn 6) khác:

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 6 hay khác:

Trang trước Trang sau
Giải bài tập lớp 6 sách mới các môn học